ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಆನಿ ವಿಮರ್ಸೊ – ಏಕ್ ನದರ್

ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಮಹಿನ್ಯಾಂ ಆದಿಂ ವಾಟ್ಸಾಪಾರ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಎಕಾ ಹಾಸ್ಯ್ ಸಂದೇಶಾಚೊ ಉಲ್ಲೇಕ್ ಕರ್ಚ್ಯಾ ಸವೆಂ ಹೆಂ ಲೇಕನ್ ಆರಂಬ್ ಕರ್ತಾಂ. ವಾಟ್ಸಾಪಾರ್ ಏಕ್ ಸಂದೇಶ್ ಆಯ್ಲೊ. ಪಾವ್ಸಾಚ್ಯಾ ಅಭಾವಾಕ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮೀಡಿಯಮ್ ಇಸ್ಕೊಲಾಂ ಕಾರಣ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮೀಡಿಯಮ್ ಇಸ್ಕೊಲಾಂನಿ ‘rain rain go away’ ಮ್ಹಣ್ ಶಿಕಯ್ತಾತ್. ಪುಣ್ ಕನ್ನಡ ಮೀಡಿಯಮ್ ಇಸ್ಕೊಲಾಂನಿ ‘`ಬಾರೋ ಬಾರೋ ಮಳೆರಾಯ’ ಮ್ಹಣ್ ಶಿಕಯ್ತಾತ್. ಅಶೆಂ ಆಸ್‍ಲ್ಲೊ ತೊ ಸಂದೇಶ್.

ಹಾಸ್ಯ್ ಸಂದೇಶಾಚೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಕಿತೆಂಯೀ ಆಸುಂ. ಪುಣ್ ಪಾವ್ಸಾ ವಿಶಿಂ ಘಡ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ದೋನ್ ಬಾಳ್ ಗಿತಾಂಚೆ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್, ಹರ್ ಏಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಪ್ರಕಾರಾಂತ್ ವಿಮರ್ಶಾಚಿ ಗರ್ಜ್ ಕಿತೆಂ ತೆಂ ಕಳ್ತಾ. ‘rain rain go away’ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಗೀತ್ ಆನಿ ಹಾಚೆಂ ಉಗಮ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಾಂತ್ ಆಸಾ. ಥಂಯ್ಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಪಾವ್ಸ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಸಲಿಗೀ ಉಬ್ಗೊಣ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಾಂತ್ ಕೆದಾಳಾ ಪಾವ್ಸ್, ಕೆದಾಳಾ ವೋತ್ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಥಂಯ್ಚೆಂ ವಾತಾವರಣ್ ಅಜೀಬ್ ರಿತಿಚೆಂ. ದೆಕುನ್ ಜೊನಿನ್ ‘rain rain go away’ ಮ್ಹಣ್ ಗಾಂವ್ಚ್ಯಾಂತ್ ಚೂಕ್ ದಿಸಾನಾ, ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಪಾವ್ಸಾಂತ್ ಖೆಳೊಂಕ್ ತಾಕಾ ಜಾಯ್ನಾ. ಪಾವ್ಸ್ ಯೆತಾ ತರ್ ತಾಕಾ ಖೆಳ್ ನಾ.

ಪುಣ್ ಆಮ್ಚೊ ಕನ್ನಡಾಚೊ ರಾಮು `ಬಾರೊ ಬಾರೊ ಮಳೆರಾಯ’ ಮ್ಹಣ್ ಗಾಯ್ತಾ, ಕಿತ್ಯಾಕ್‍ಗೀ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ವರ್ಸಾಚ್ಯಾ ತೀನ್-ಚಾರ್ ಮಹಿನೆ ಮಾತ್ರ್ ಯೆಂವ್ಚೊ ಪಾವ್ಸ್ ತಾಕಾ ಲಾಗ್ಶಿಲೊ. ಆನಿ ಅಶೆಂ ತಾಕಾ ಪಾವ್ಸಾಂತ್ ಖೆಳುಂಕ್‍ಯೀ ಕಳಿತ್ ಆಸಾ. ಪಾವ್ಸಾಚೆ ಮ್ಹಳ್ಳೆಚ್ ಖೆಳ್ ತಾಚೆ ಲಾಗಿಂ ಆಸಾತ್. ತಶೆಂ ಆಸ್ತಾಂ ಪಾವ್ಸ್ ಯೇವ್ನ್‍ಂಚ್ ಆಸುಂದಿ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಭಗಾಪ್ ತಾಚೆಂ.

ಹರ್ ಎಕಾ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಆನಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಪ್ರಕಾರಾಂತ್ ಏಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆಸ್ತಾ. ಆಮಿ ಏಕ್ ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶ್ಯಾಕ್ ಒಪ್ಸಿತಾನಾ, ತ್ಯಾ ಕಲೆ ಪಾಟ್ಲಿ, ಸಾಹಿತ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಆಚಾರ್-ವಿಚಾರ್, text with context ವಿಸ್ರುನ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಆಕೇರಿಕ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ? ವಿಮರ್ಸೊ ಯಾ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಭಾಶೆಂತ್ criticism   ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಎಕಾ ಕಲೆಚೆಂ, ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೆಂ ಒಟ್ಟಾರೆ ಅವಲೋಕನ್ ಕರ್ಚೆಂ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ಆಯಾಮಾಂನಿ ತಿ ಕಲಾ ಬಳಿಶ್ಟ್ ಆನಿ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ವಿಚಾರಾಂನಿ ತಿ ಅಸ್ಕತ್ ಮ್ಹಣ್ ವೊರೊಂವ್ಚೆಂ ವಿಗ್ಯಾನ್. ಹಾಂವೆಂ ವಿಗ್ಯಾನ್ ಮ್ಹಳೆಂ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ವಿಮರ್ಸೊ ವಿಗ್ಯಾನ್‍ಂಚ್ ಜಾಯ್ಜಯ್ ಮ್ಹಣ್ ನಾ. ವಿಮರ್ಸೊ ಕಲಾಯೀ ವ್ಹಯ್. ಪುಣ್ ಹರ್ ಎಕಾ ವಿಮರ್ಶಾಕ್ ಏಕ್ ಆದಾರ್ ಸೂತ್ರ್ ಕಾಂಯ್ ತರ್‍ಯೀ ಆಸ್ತಾನಾ ಮಾತ್ರ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಪಾತ್ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ತಸಲೊ ಜಾತಾ; ನಾ ತರ್ ವ್ಯಕ್ತಿಗತ್ ಜಾವ್ನ್ ಉರ್ಚೊ ಸಂಭವ್ ಆಸಾ.

ಸಾಹಿತ್ಯ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾನ್ ಎಕಾ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಕೃತಿಯೆ ಸವೆಂ ಕರ್ಚೊ ಏಕ್ ಸಂವಾದ್‍ಯೀ ವ್ಹಯ್. ಹೊ ಸಂವಾದ್ ಸಾದ್ಯ್ ಜಾಯ್ಜಯ್ ತರ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ತ್ಯಾ ಕೃತಿಯೆಚೆಂ ಪಾಟ್‍ಥಳ್ (context) ಕಾಂಯ್ ಥೊಡೆಂ ಆರ್ಥ್ ಜಾಯ್ಜಯ್. ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ಸೊಳಾವ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಂತ್ ಶೇಕ್ಸ್‍ಪಿಯರಾನ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆ ನಾಟಕ್ ಆಜ್ ಆಮಿ ಆರ್ಥ್ ಕರಿಜೆ ತರ್, ತ್ಯಾ ನಾಟಕ್ ರಚ್ಣೆಚೊ ಸಂದರ್ಭ್, ಪರಿಸರ್ ಮಾತ್ಸೆಂ ಸಮ್ಜೊನ್ ಘೆಜಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ. ಎಕಾ ಸಾದ್ಯಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಹೆಂ ಕಷ್ಟ್ ಜಾಯ್ತ್. ದೆಕುನ್‍ಂಚ್ ಏಕ್ ಹೆಳ್‍ಲ್ಲೊ ವಿಮರ್ಶಕ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಹ್ಯಾ ದಿಶಿಂ ಕುಮೊಕ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ.

ಹರ್ ಏಕ್ ವ್ಯಕ್ತಿ ಥಂಯ್ ಏಕ್ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ದೀಷ್ಟ್ ಖಂಡಿತ್ ಆಸಾ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಖೊಡಿ ಕಾಡ್ಚೆಂ ನ್ಹಂಯ್, ಜಾಂವ್ಕ್ ಹರ್ ಎಕಾ ವಿಮರ್ಶಾಂತ್ ಖೊಡಿ ಜರೂರ್ ಆಸ್ತಾತ್. ಕಶೆಂ ಹರ್ ಎಕಾ ಕಲಾಕಾರಾ ಥಂಯ್, ಸಾಹಿತಿ ಥಂಯ್ ವಿಮಾರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ದೀಶ್ಟ್ ಆಸ್ತಾ, ಎಕಾ ಸಹೃದಯಿ ಥಂಯ್, ವಾಚ್ಪ್ಯಾ ಥಂಯ್‍ಯೀ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ದೀಶ್ಟ್ ಆಸ್ತಾ, ಆಸಾಜೆ ಪಡ್ತಾ. `ಮಾತ್ಯಾಕ್ ಒತ್‍ಲ್ಲೆಂ ಪಾಂಯಾಕ್ ದೆಂವ್ತಾ’ ಮ್ಹಣ್ ಎಕ್ಲೊ ಕೊಣಾಯೀ ವಿಶಿಂ ಉಲಯ್ತಾ ತರ್, ಥಂಯ್ ತಾಚಿ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ದೀಶ್ಟ್ ಆಸಾ. `ಹೊ ತಾಂತ್ಯಾಂತ್‍ಚ್ ಸಾದ್ ಘಾಲ್ತಾ’ ಮ್ಹಣ್ ಎಕ್ಲೊ ಅನ್ಯೇಕ್ಲ್ಯಾ ವಿಶಿಂ ಸಾಂಗ್ತಾ ತರ್, ಥಂಯ್ಸರ್‍ಯೀ ಏಕ್ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ನದರ್ ಆಸಾ. ಕೋಣ್ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಲೆತಿಚೊ, ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ಸಂಯ್ಭಾಚೊ ಮ್ಹಣ್ ವಿಶ್ಲೇಶಣ್ ಕರ್ನ್ಂಚ್ ಉಲೊವ್ಪಾಕ್ ದೆಂವ್ಚಿ ರೀತ್ ಹರ್ ಎಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ಅಪ್ಲೆಸ್ತಕಿಂ ಯೆತಾ. `ತಿ ಲಾಯೊ ಫುಟ್‍ಲ್ಲೆ ಬರಿ ಪುಟ್ತಾ’ ಮ್ಹಳ್ಳೆ ಥಂಯ್ ಏಕ್ ವಿಮಾರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ದೀಷ್ಟ್ ಪಳೆವ್ಯೆತ್. ಹಾಕಾ ಪೂರಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಹರ್ ಏಕ್ ಭಾಸ್, ಆನಿ ಭಾಶೆಚೊ ಪ್ರಯೋಗ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ವಿಮರ್ಶಾ ನದ್ರೆಕ್ ಆದಾರ್ ಜಾತಾ. ಮಾಲ್ಘಡ್ಯಾಂನಿ ತೆದಾಳಾ ತೆದಾಳಾ ಮ್ಹಣ್ಚೆಂ ಹಾಂವೆಂ ಆಯ್ಕಾಲಾಂ: ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಆಮಿ ಗಾದ್ಯಾಂಕ್ ಉದಾಕ್ ವಾವವ್ನ್ ಸಾಗೊಳಿ ಕೆಲ್ಯಾ. ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ತ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಕಷ್ಟ್ ಚಡ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆ. ಆತಾಂಚ್ಯಾ ಪಿಳ್ಗೆಕ್ ಕಷ್ಟ್ ಕಳಿತ್ ನಾಂತ್, ಸರ್ವ್ ಸಲೀಸ್ ಜಾಲಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ಚಿಂತಾಪ್ ಆಮಿ ಥಂಯ್ಸರ್ ಪಳೆವ್ಯೆತ್.

ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಹರ್ ಏಕ್ ವಿಮರ್ಶಾ ನದರ್ ಸಾಹಿತಿಕ್ ಜಾತಾ ಮ್ಹಣ್ ನ್ಹಂಯ್. ಪುಣ್ ಹರ್ ಏಕ್ ಸಾಹಿತಿಕ್ ವಿಮರ್ಶಾಕ್, ಮನ್ಶಾಚಿ ವಿಮರ್ಶಾ ಕಾಲೆತ್ ಆದಾರ್ ಜಾತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಮಾತ್ರ್ ಸತ್.

`ಕಲೆ ಖಾತಿರ್ ಕಲಾ’ (Art for Art’s Sake)

ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಯಾ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯೀ ಪ್ರಕಾರಾಚ್ಯಾ ಕಲೆ ಥಾವ್ನ್ ಕಾಂಯ್ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಬರೆಪಣ್ ಯಾ ಸಮಾಜೆ ಥಂಯ್ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಆಸಾಗೀ? ಎಕ್ನಿಸಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಲಾಗಾಯ್ತ್ ಹ್ಯಾ ಲಗ್ತಿ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡೊ ವಾದ್ ವಿವಾದ್ ವಿಮರ್ಶಾ ಶೆತಾಂತ್ ಜಾವ್ನ್‍ಂಚ್ ಆಸಾ. `ಕಲೆ ಖಾತಿರ್ (Art for Art’s Sake) ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ್ ಪಯ್ಲೆಂ ಫ್ರೆಂಚ್ ಕಲಾ ಸಂಸ್ಕೃತೆಂತ್ ಉದೆಲ್ಲೆಂ ತೆಂ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಇಂಗ್ಲಿಷಾಂತ್ ಆನಿ ಇತರ್ ಭಾಶೆಂನಿಂಯೀ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಜಾಲೆಂ. ಬೆನ್ಜಮಿನ್ ಕೊನ್ಸ್ಟಾಂಟ್, ಎಡ್ಗರ್ ಅಲನ್ ಪೆÇೀ ಹಾಂಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತಿಕ್ ದಿಷ್ಟಿಂತ್ ಕಲಾ, ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಕ್ ಹೆರ್ ಕಸಲೊಯೀ ಉದ್ದೇಶ್ ನಾ, ಕಲಾಚ್ ತಾಚೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ವಾದ್ ದಿಷ್ಟಿಕ್ ಪಡ್ತಾ. ಏಕ್ ಕಲಾ ಕೇವಲ್ ಏಕ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಜಾವ್ನಾಸ್ತಾಂ, ತ್ಯಾ ಕಲೆಕ್ ನೈತಿಕತೆಚೊ ಲೇಪ್ ದೀವ್ನ್ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ದೀಜಯ್ ಮ್ಹಣ್ ನಾ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ತಾಂಚೊ ವಾದ್.

ಪುಣ್ ಹೊ ವಾದ್ ಕ್ರಮೇಣ್ ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್ ಚಿಂತ್ಪ್ಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಆನಿ ಇತರ್ ತತ್ವ್‍ಶಾಸ್ತ್ರಿಂ ಥಾವ್ನ್ ವಿರೋದಾಕ್ ಒಳಗ್ ಜಾಲ್ಲೊ ದಿಸೊನ್ ಯೆತಾ. ತತ್ವ್‍ಶಾಸ್ತ್ರಿ ನೀಚೆನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆ ಪ್ರಕಾರ್, ಏಕ್ ಕಲಾಕಾರ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಕಲೆಂತ್ ‘ಅಪ್ಲೆಂಪಣ್’ ವ್ಯಕ್ತ್ ಕರ್ತಾ(Being). ತಶೆಂ ಅಸ್ತಾಂ ಏಕ್ ಕಲಾ ಕಲಾಕಾರಾ ಥಾವ್ನ್ ಮೆಕ್ಳಿ ನ್ಹಂಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ವಾದ್ ತಾಚೊ.

ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್ ಚಿಂತ್ಪ್ಯಾಂನಿಂಯೀ ಕಲೆ ಖಾತಿರ್ ಕಲಾ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ವಾದ್ ಒಪುನ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ನಾ. ತಾಂಚೆ ಪ್ರಕಾರ್, ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡೆಂ ಸಾಮಾಜಿಕ್, ತಶೆಂಚ್ ಕಾಮೆಲ್ಯಾಂಕ್, ದಣ್ಸತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ಆದಾರ್ ಜಾಂವ್ಚೆ ತಸಲೆಂ ಕಿತೆಂಯೀ ನಾಂಗೀ, ತಸಲೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಪೊಕೊಳ್. ತಿತ್ಲೆಂ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಂಯ್ ಕಲೆ ಖಾತಿರ್ ಕಲಾ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ತತ್ವಾಚೆರ್ ಘಡ್‍ಲ್ಲೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಕ್ರಮೇಣ್ ಗಿರೆಸ್ತಾಂ ಆನಿ ದುಬ್ಳ್ಯಾಂ ಮದೆಂ ಚಡಿತ್ ಅಂತರ್ ರಚ್ತಾ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಂಯ್ ತಾಂಕಾಂ ಪಯ್ಸಾ ಪಯ್ಸ್ ಕರ್ತಾ.

ಚಾರಿತ್ರಿಕ್ ದಿಶ್ಟಿನ್ ಪಳೆಲ್ಯಾರ್, ಕಲಾ ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾನ್ ಥಂಯ್ ಹಾಂಗಾ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಹಾಡ್ಚ್ಯಾಂತ್ ಖೆಳ್‍ಲ್ಲೊ ಪಾತ್ರ್ ಜರೂರ್ ದಿಸೊನ್ ಯೆತಾ. ರಷ್ಯಾಚ್ಯಾ ಕ್ರಾಂತಿ ಸಂದರ್ಬಿಂ, ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಮ್ ಗೋರ್ಕಿ ತಸಲ್ಯಾಂಚೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ನಿಜಾಕೀ ನಿರ್ಗತಿಕ್ ಲೊಕಾಕ್ ಚಡಿತ್ ಸ್ಪೂರ್ತೆಚೆಂ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೆಂ. ಪಿ.ಬಿ. ಶೆಲ್ಲಿಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಫ್ರೆಂಚ್ ಕ್ರಾಂತೆಕ್ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಜಾಲ್ಯೊ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ವಾದ್‍ಯೀ ಆಸಾ. ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ರೆವೆಲ್ಯೂಶನಾಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಬಿಂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಾಂತ್ ದುಬ್ಳ್ಯಾ ಲೊಕಾಂನಿ ಭೊಗ್‍ಲ್ಲಿ ಇಜಾ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡಿಕನ್ಸಾಚ್ಯಾ ಕಾದಂಬರಿಂನಿ ಆಮಿ ವಾಚ್ಯೆತ್. ಆಮ್ಚ್ಯಾಚ್ ಕನ್ನಡ ದಲಿತ್ ಬಂಡಾಯ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್‍ಯೀ ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ಅನೀತೆ ವಿಶಿಂ, ಅತ್ಯಾಚಾರಾ ವಿಶಿಂ ನಿಶ್ಟುರ್ ಠೀಕಾ ದಿಸುನ್ ಯೆತಾ. ಪುಣ್ ಹೆಂ ಸಮಾಜಿಕ್ ಸುದ್ರಾಪಾ ಖಾತಿರ್ ಲಿಕ್‍ಲ್ಲೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್‍ಗೀ, ಯಾ ಕೇವಲ್ ಕಲಾಕಾರಾಚಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾತ್ರ್‍ಗೀ ತೆಂ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ಕಷ್ಟ್. ಆಮ್ಚ್ಯಾಚ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ಆಚರಣಾಂಚಿ, ಥೊಡ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಉಣೆಪಣಾಚಿ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ನದರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಮಾಲ್ಘಡ್ಯಾ ಲೇಕಕಾಂಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲಿ. ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಚೆರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಜುಲುಮಾ ವಿಶಿಂ ವಿ.ಜೆ.ಪಿ.ಚ್ಯಾ ಚಾರಿತ್ರಿಕ್ ಕಾದಂಬರಿಂನಿ ವಾಚುಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಹ್ಯಾ ದ್ವಾರಿಂ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಜಾಲ್ಯಾಗೀ ಮ್ಹಣ್ ನಕ್ಕಿ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ.

ಬಹುಷ ಹರ್ ಎಕಾ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಸಮಸ್ಯಾಂಕ್ ಜವಾಬ್ ದಿಂವ್ಚೊ ಎಕಾ ಕಲೆಚೊ, ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಖಂಡಿತ್ ನ್ಹಂಯ್. ಪುಣ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾನ್ ಯಾ ಕಲೆನ್ ಜಾಪಿ ದೀನಾಂ ತರೀ, ಸವಾಲಾಂ ಖಂಡಿತ್ ಉಟಯ್ಜಯ್. ಸಹೃದಯಿಂಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್ ಲಾಯ್ಜಯ್. ತೆದಾಳಾ ಮಾತ್ರ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಯಾ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯೀ ಕಲೆಚೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಸಾರ್ಥಕ್ ಜಾತಾ. ಆನಿ ಅಸಲ್ಯಾ ಸವಾಲಾಂಚಿ ಒಳೊಕ್ ಕರ್ನ್ ದಿಂವ್ಚಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಿಮರ್ಶಾಚಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ.

ವಿಮರ್ಶಾ ಫೊರ್ಮಲಿಸಮ್

ವಿಮರ್ಶ್ಯಾಚೊ ಅನ್ಯೇಕ್ ಪ್ರಕಾರ್ ಫೊರ್ಮಲಿಸಮ್. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಲೆಚ್ಯಾ ವಸ್ತುಕ್ ನ್ಹಂಯ್ ಬಗಾರ್ ತಾಚ್ಯಾ ರೂಪಾಕ್ ಚಡಿತ್ ಗುಮಾನ್ ದೀವ್ನ್ ಕರ್ಚೊ ವಿಮರ್ಸೊ. ಸಾಹಿತ್ಯ್ ತರ್, ಥಂಯ್ಸರ್ ವಾಪಾರ್‍ಲ್ಲಿ ಭಾಸ್, ಸಬ್ದ್, ವ್ಯಾಕರಣ್, ಉತ್ರಾಂವೊಳ್ ಇತ್ಯಾದಿಕ್ ಗುಮಾನ್ ದೀವ್ನ್ ಹೊ ವಿಮರ್ಸೊ ಚಲ್ತಾ. ಪಾವ್ಲೋ ಪಿಕಾಸೊ ತಸಲ್ಯಾ ಕಲಾಕಾರಾಂನಿ ಕ್ಯೂಬಿಸಮ್ ಕಲಾ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಕರ್ತಾನಾ, ಯಾ ರಶ್ಯಾಂತ್ ಐಸನ್‍ಸ್ಟೈನ್ ತಸಲ್ಯಾ ಚಲನ್‍ಚಿತ್ರ್ ದಿರೊಕ್ತೊರಾಂನಿ ನಿರ್ಮಿಲ್ಲಿಂ ಮೊಂಟಾಜ್ ಆದಾರಿತ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಉದೆವ್ನ್ ಯೆತಾನಾ ಫೊರ್ಮಲಿಸಮ್ ಚಡಿತ್ ಪ್ರಚಲಿತ್ ಜಾಲೆಂ.

ಕೇವಲ್ ಎಕಾ ಕಲೆಚ್ಯಾ ರೂಪಾಚ್ಯಾ ಆದಾರಾಚೆರ್ ಎಕಾ ಕಲೆಚೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಕರ್ಚೆಂ ಸಾರ್ಕೆಂಗೀ? ಕೇವಲ್ ರೂಪಾಚ್ಯಾ ಆದಾರಾರ್ ಏಕ್ ಕಲಾ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಜಾತಾಗೀ? ಕಲೆಚಿ ವಸ್ತ್ (subject) ನಾಸ್ತಾನಾ ಏಕ್ ಕಲಾಕೃತಿ ಉದೆಂವ್ಕ್ ಸಾದ್ಯ್ ಆಸಾಗೀ? ಹಿಂ ಸರ್ವ್ ಸವಾಲಾಂ ವಾಜ್ಬಿ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಕಲೆಚಿ ವಸ್ತ್ ನಗಣ್ಯ್ ಮ್ಹಣ್ ನ್ಹಯ್; ಪುಣ್ ತಿ ವಸ್ತ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ರೂಪ್ ಆನಿ ತ್ಯಾ ರೂಪಾನ್ ಸಹೃದಯಿಂಚೆರ್ ಉಬ್ಜಾಂವ್ಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಪ್ರಮುಕ್ ಜಾತಾ. ತಶೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಹಾಂಗಾ ಪಾತ್ರ್ ಕೋಣ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಪ್ರಮುಕ್ ನ್ಹಂಯ್, ಪುಣ್ ತೆ ಪಾತ್ರ್ ಕಸಲೆಂ ಸಾಹಿತಿಕ್ ರೂಪ್ ಘೆವ್ನ್ ಉಗ್ತಾಡಾಕ್ ಯೆತಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಪ್ರಮುಕ್ ಜಾತಾ. ಅಶೆಂ ತ್ಯಾ ಆದಾರಾಚೆರ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಚಲ್ತಾ.

ನವ್ಯೋತರ್ ವಿಮರ್ಶಾ ಸಂಸಾರ್

ನವ್ಯೋತ್ತರ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ವಿಮರ್ಶಾ ಸಂದರ್ಬಿಂ ಫಾಮಾದ್ ಫ್ರೆಂಚ್ ನವ್ಯೋತ್ತರ್ ಚಿಂತ್ಪಿ ರೊಲಂಡ್ ಬಾರ್ತ್ಸ್ ಹಾಚೆಂ `ಡೆತ್ ಆಫ್ ದಿ ಆಥರ್’ ವಾದ್ ಗರ್ಜೆಚೊ. ತಾಣೆಂ ಸಾಂಗ್ಚ್ಯಾ ಪ್ರಕಾರ್, ಕೆದಾಳಾ ಏಕ್ ಕಲಾ ಯಾ ಏಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಸೃಷ್ಟಿ ಜಾಲಾಂ, ತ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ತೆಂ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಚ್ಯಾ ಆನಿ ವಿಮರ್ಶಾಕಾಂಚ್ಯಾ ತಾಬೆಕ್ ವೆತಾ, ಆನಿ ತಾಣಿಂ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ವಿವಿದ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾಕ್ ಒಳಗ್ ಜಾತಾ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಏಕ್ ಕಲಾ ರಚಿತ್ ಜಾಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂನಿ ಆನಿ ವಿಮರ್ಶಾಕಾಂನಿ ತ್ಯಾ ಕಲೆಚೆರ್ ತಾಂಚ್ಯಾ ಖಾಶೆಲೆಪಣಾನ್ ತರ್ಕ್ ತೀರ್ಪ್ ದಿವ್ಯೆತ್. ರೊಲಂಡ್ ಬಾರ್ತ್ಸ್ ಹಾಣೆಂ ಅಸಲೆಂ ವಿಮಾರ್ಶಾ ಚಿಂತಾಪ್ ಹಾಡ್ಲೆಂ ತರೀ ಕಿತ್ಯಾಕ್? ತೆದೊಳ್ ಮ್ಹಣಾಸರ್ ವಿಮರ್ಸೊ literary criticism ಮ್ಹಣ್ ಫಾಮಾದ್ ಜಾಲ್ಲೊ. ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಎಕಾ ಸಾಹಿತಿ/ಕಲಾಕಾರಾನ್ ಕಲಾಕೃತಿ ರಚಿತ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಆನಿ ತೆಂ ಪರಿಸರ್ (context) ಗರ್ಜೆಚೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಅರ್ಥಾರ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಚಲ್ತಾಲೊ.

ಬಾರ್ತ್ಸ್ ಹಾಣೆಂ ಸಾಂಗ್ಚ್ಯಾ ಪ್ರಕಾರ್, ಕಲಾಕಾರಾಚೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಯಾ ಪರಿಸರ್ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ರಿತಿನ್ ಸಮ್ಜುನ್ ತ್ಯಾ ತೆಕಿದ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಕರ್ಚೆಂ ಅಸಾದ್ಯ್. ಏಕ್ ಕಲಾ ಯಾ ಕೃತಿ ರಚಿತ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ತಿ ಅಮರ್. ಆತಾಂ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಂಯ್ ಶೆಂಬೊರೊ ವರ್ಸಾಂ ಉಪ್ರಾಂತ್‍ಯೀ ತಿ ಕೃತಿ ಕೊಣೆಂ ತರೀ ವಾಚುನ್/ಪಳೆವ್ನ್ ಅರ್ಥ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾದ್ಯ್ ಜಾಯ್ಜೆ. ತ್ಯಾ ವಕ್ತಾ ಕಲಾಕಾರ್ ಯಾ ಸಾಹಿತಿ ಥಂಯ್ಸರ್ ಪ್ರಮುಕ್ ಜಾಯ್ನಾ, ಬಗಾರ್ ತಿ ಕಲಾ ಯಾ ತೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಪ್ರಮುಕ್ ಜಾತಾ, ಅಶೆಂ ಆಸ್‍ಲ್ಲೊ ಬಾರ್ತ್ಸಾಚೊ ವಾದ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್, ಕಲಾಕಾರಾಲಾಗಿಂ ಸವಾಲಾಂಕ್ ಜಾಪಿ ಸೊದುನ್ ವಚುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ; ಆನಿ ಕಲಾಕಾರಾಚೆಂ ಪರಿಸರ್, ಪಾಟ್‍ಪಡ್ದೊ ಸಂಪ್ಲಾ. ಆತಾಂಚ್ಯಾ ಪರಿಸರಾಕ್ ತೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಕಶೆಂ ಲಾಗು ಜಾತಾ ತೆಂ ಮಾತ್ರ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ ಜಾತಾ.

ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ಘೆಂವ್ಚೆಂ ತರ್ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತಚಿ `ಮೂಕಜ್ಜಿಯ ಕನಸುಗಳು’ ಕಾದಂಬರಿ. ಹಾಂಗಾಚಿ ಮೂಕಜ್ಜಿ ಶೆಂಬೊರಾಂ ವರ್ಸಾಂ ಆದ್ಲಿ. ಪುಣ್ ತಿಣೆಂ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ನಾತ್ವಾಲಾಗಿಂ ಪಾತ್ಳಾಂವ್ಚೆ ತಿಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾಚೆ ಆಟೆವಿಟೆ ಆಜಿಕೀ ಪ್ರಸ್ತುತ್. ತ್ಯಾ ದೆಕುನ್, ಆಜ್ ತಿ ಕಾದಂಬರಿ ವಾಚ್ತಾನಾ, ಕಾದಂಬರಿಚೊ ಲೇಖಕ್ ಪ್ರಮುಕ್ ಜಾಯ್ನಾ, ಪುಣ್ ಮೂಕಜ್ಜಿ ಆನಿ ತಿಚೆ ಆಟೆವಿಟೆ ಆಜಿಕೀ ಪ್ರಸ್ತುತ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ತಸಲೆ ಆಟೆವಿಟೆ ಆಜಿಕೀ ಆಸಾತ್. ರೂಪ್ ಮಾತ್ರ್ ವೆಗ್ಳೆಂಚ್ ಜಾಲಾಂ. ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಬಿಂ ಆಮಿ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಅವ್ವಲ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾ ವಿಶಿಂಯೀ ಹೆಂಚ್ ಸಾಂಗ್ಯೆತ್. ಚಾಫ್ರಾಚೊ `ಸುಣೆಂ ಮಾಜಾರ್ ಹಾಸ್ತಾ’, `ಭಾಂಗಾರ್ ಮನಿಸ್’ ಇತ್ಯಾದಿ ನಾಟಕ್ ದಶಕಾಂ ಆದಿಂ ಲಿಕ್‍ಲ್ಲೆ ತರೀ, ತಾಂತ್ಲೊ ವಿಶಯ್ ಆಜೂನೀ ಪ್ರಸ್ತುತ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಆಜ್ ಸಹೃದಯಿ ತೆ ನಾಟಕ್ ದೆಕ್ತಾನಾ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಂದರ್ಬಾಚ್ಯಾ ಪಾಟ್‍ಪಡ್ದ್ಯಾನ್ ತೆ ಪಳೆತಾ.

ವಾಚ್ಪ್ಯಾ ಕೇಂದ್ರಿತ್ ವಿಮರ್ಸೊ

`ಡೆತ್ ಆಫ್ ದಿ ಆಥರ್’ ವಾದಾಕ್ ಪೂರಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಅಸಲ್ಯಾ ವಿಮರ್ಶಾಕಾಂನಿ (Roland Barthes, Norman Holland, C. S. Lewis) ಅನ್ಯೇಕ್ ರಿತಿಚೆಂ ವಿಮರ್ಶಾ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಕೆಲೆಂ. ತೆಂ ಜಾವ್ನಾಸಾ Reader Response Theory ಯಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾ-ಕೇಂದ್ರಿತ್ ವಿಮರ್ಸೊ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಹಾಂಗಾ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಆನಿ ಸಾಹಿತಿಕ್ ಸಾಂಡುನ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಚ್ಯಾ ಪರಿಸರಾ ಥಾವ್ನ್, ಪಾಟ್ ಪಡ್ದ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್, ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಜಿಣ್ಯೆ ಅನ್ಬೊಗಾಚ್ಯಾ ನದ್ರೆನ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾನ್ ದಿಂವ್ಚಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ. ಏಕ್ ಕೃತಿ ವಾಚ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್, ಯಾ ಏಕ್ ಕಲಾ ಆಪ್ಣೆಂ ದೆಕ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಸಹೃದಯಿ ತಿ ಕೃತಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾಚ್ ನದ್ರೆನ್ ಪಳೆತಾ ಆನಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಜಿಣ್ಯೆಕ್, ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಅನ್ಬೊಗಾಂಕ್ ಸರಿ ಕರುಂಕ್ ಪಳೆತಾ.

ಹಾಂಗಾ ಏಕ್ ಸವಾಲ್ ಜರೂರ್ ಉಟ್ತಾ. ಎಕಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾನ್ ಯಾ ಸಹೃದಯಿನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಅನ್ಬೊಗಾ ನದ್ರೆನ್ ದಿಲ್ಲೊ ವಿಮರ್ಸೊ ಕಿತ್ಲೊ ವಸ್ತುನಿಶ್ಟ್? ಹ್ಯಾ ವಾದಾಕ್ ವಿರೋದ್ ಕರ್ಚ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಚಿಂತ್ಪ್ಯಾಂನಿ ಮ್ಹಣ್ಚೆ ಪ್ರಕಾರ್ ಅಸಲೊ ವಾಚ್ಪ್ಯಾ ಕೇಂದ್ರಿತ್ ವಿಮರ್ಸೊ anarchic subjectivism ಯಾ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಶ್ಟ್ ಅರಾಜಕತಾ ಜಾತಾ. ಹಾಕಾ ಜವಾಬ್ ಜಾವ್ನ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾ ಕೇಂದ್ರಿತ್ ವಿಮಾರ್ಶಾಕಾಂನಿ ಮ್ಹಣ್ಚೆಂ, ಹೊ ವಿಮರ್ಸೊ ವಸ್ತುನಿಶ್ಟ್‍ಯೀ ವ್ಹಯ್, ವ್ಯಕ್ತಿನಿಶ್ಟ್‍ಯೀ ವ್ಹಯ್.

ತಶೆಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಗೆಲ್ಯಾರ್ ಖಂಯ್ಚೊ ವಿಮರ್ಸೊಯೀ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ವಸ್ತುನಿಶ್ಟ್ ಉರ್ತಾ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ಕಷ್ಟ್.  ಹರ್ ಎಕಾ ವಿಮರ್ಶಾಂತ್, ಜಶೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್, ವಾಚ್ಪ್ಯಾಚೆಂ ಧೋರಣ್ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡೆಂ ಖಂಡಿತ್ ಮೆಳುನ್ ಆಸ್ತಾ ತೆಂ ನೆಗಾರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ.

`ಡೆತ್ ಆಫ್ ದಿ ಆಥರ್’ ವಾದಾಚೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ್ ಆನಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕ್ ವಿಷಯ್ ಕಿತೆಂಯೀ ಆಸುಂ. ಪುಣ್ ಎಕ್ ಕಲಾಕಾರ್ ಯಾ ಸಾಹಿತಿ, ಏಕ್ ಕೃತಿ ಯಾ ಏಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ರಚ್ತಾನಾ, ಇಲ್ಲೊ ಇಲ್ಲೊಚ್ ಮೆಲ್ಯಾ ಶಿವಾಯ್ ಏಕ್ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ್ ಕೃತಿ ಉದೆಂವ್ಕ್ ಸಾದ್ಯ್‍ಗೀ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸವಾಲ್ ಹಾಂಗಾ ಗರ್ಜೆಚೆಂ. ಜಶೆಂ ಏಕ್ ಪತ್ರ್‍ಕರ್ತ್, ಆಪ್ಲೆಂ ಧೋರಣ್ ಕಿತೆಂಯೀ ಆಸುಂ, ಜಾಲ್ಲೆ ಘಡಿತ್ ವಸ್ತುನಿಶ್ಟ್ ರಿತಿಂ ಪಳೆವ್ನ್ ತ್ಯಾ ಘಡಿತಾಕ್ ನೀತ್ ದಿಂವ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಕರ್ತಾನಾ ಮಾತ್ರ್ ಏಕ್ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ್ ಪತ್ರ್‍ಕರ್ತ್ ಜಾತಾಗೀ, ತಶೆಂಚ್ ಸಾಹಿತಿನ್ ಏಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಲಿಕ್ತಾನಾ, ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾಂಚ್ಯಾ ಭಿತರ್ ಘುಸೊನ್ ತಾಂಚೆಬರಿ ಚಿಂತುಂಕ್, ತಾಂಚೆಬರಿ ಉಲಂವ್ಕ್ ಸುರು ಕರಿಜೆ ಪಡ್ತಾ. ಹೆಂ ಕೆದಾಳಾ ಜಾಯ್ನಾ, ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಪೂರ್ಣ್ ಜಾತಾ.

ಏಕ್ ದಾಕ್ಲೊ ದಿತಾಂ. ಆಲನಹಳ್ಳಿ ಕೃಷ್ಣ ಹಾಚಿ ಏಕ್ ಅಪೂರ್ವ್ ಕಾದಂಬರಿ `ಪರಸಂಗದ ಗೆಂಡೆತಿಮ್ಮ’ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಗೆಂಡಿತಿಮ್ಮ ನಾಡ್ಕಾರ್, ಅವಿದ್ಯಾವಂತ್. ಪುಣ್ ತಾಕಾ ಮೆಳ್‍ಲ್ಲಿ ಬಾಯ್ಲ್ ಆಧುನಿಕ್ – ಪೌಡರ್ ಘಾಲ್ಚಿ, ಬಾಡಿ (ಬ್ರೇಸಿಯರ್) ಘಾಲ್ಚಿ. ಆತಾಂ, ಆಲನಹಳ್ಳಿನ್ ಹೆ ಪಾತ್ರ್ ಲಿಕ್ತಾನಾ, ಗೆಂಡೆತಿಮ್ಮ ಜಾಂವ್ಕ್ ಆಸಾ, ಮರಂಕಿ (ಗೆಂಡೆತಿಮ್ಮಚಿ ಬಾಯ್ಲ್) ಜಾಂವ್ಕ್ ಆಸಾ. ಆನಿ ಆಲನಹಳ್ಳಿನ್ ಹೆಂ ಬೋವ್‍ಚ್ ನಾಜೂಕ್ ರಿತಿನ್ ಕೆಲಾಂ.

ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ಎಟ್ಯೆಲಾಚ್ಯಾ `ವೇಳ್ ಘಡಿ’ ಕಾದಂಬರಿಂತ್ಲೆ ಪಾತ್ರ್ – ಲುಜೆ ಆನಿ ದುಜೆ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಎಟ್ಯೆಲ್ ಲುಜೆಬರಿ ಉಚಾಂಬಳಿಯೀ ಜಾತಾ, ದುಜೆಬರಿ ರಾಜಾಂವಿಕ್ ಆನಿ ಪ್ರಶಾಂತ್‍ಯೀ ಜಾತಾ. `ಅಮಾಸ ಎಂಬುದು ಅಮಾಸನ ಹೆಸರು’ ಮ್ಹಣ್ ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ ಆಪ್ಲಿ `ಅಮಾಸ’ ಕಾಣಿ ಆರಂಬ್ ಕರ್ತಾ. ಅಮಾಸ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ನಿಮ್ನ್ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಚೆರ್ಕ್ಯಾಚ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾ ಭಿತರ್ ಮಹಾದೇವ ಪರಕಾಯ ಪ್ರವೇಶ ಕರ್ತಾ.

ಸಾಹಿತ್ಯಾಕ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಕಿತ್ಲ್ಯಾ ಗರ್ಜೆಚೊ?

ವಿಮರ್ಶಾಂತ್ ಸಬಾರ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಶ್ಟತಾ ಯೆತಾ ವ್ಹಯ್. ಪುಣ್ ಚಡ್ತಾವ್ ರಾಜಕೀಯ್‍ಯೀ ಘುಸ್ತಾ. ಕನ್ನಡಾಂತ್ ನವೋದಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಉದೆವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂದರ್ಬಿಂ ಲಿಕ್ಚೆ ಚಡ್ತಾವ್ ಕವಿ ಭಾಮ್ಣಾಂಚೆ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೆ. ಕುವೆಂಪು ಎಕ್ಲೊ ಮಾತ್ರ್ ಶೂದ್ರ ಕುಳಿಯೆಚೊ. ದೆಕುನ್ ಪರೋಕ್ಷ್ ರಿತಿಂ ಕುವೆಂಪುಕ್ ಹೆ ಭಾಮುಣ್ ಕವಿ ಆನಿ ವಿಮರ್ಶಕ್ ಹಿಣ್ಸಿತಾಲೆ. ತಾಂಕಾಂ ಜವಾಬ್ ದೀಂವ್ಕ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಬರಿ ಕುವೆಂಪುನ್ ಸಂಸ್ಕೃತ್ ಕಾವ್ಯ್ ಶೈಲೆರ್ `ಶ್ರೀ ರಾಮಾಯಣ ದರ್ಶನಂ’ ಬರಯ್ಲೆಂ. ತಾಚ್ಯಾ ಎಕಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಕುವೆಂಪು ಆಪ್ಲ್ಯಾ ವಿಮರ್ಶಕಾಂಕ್ ಆನಿ ವಿರೋದ್ಯಾಂಕ್ ವಿಚಾರ್ತಾ: `ನಾನೇರುವೆತ್ತರಕೆ ನೀನೇರಬಲ್ಲೆಯಾ?’ ಕುವೆಂಪುನ್ ತಾಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಚ್ಯಾ ವಿಮರ್ಶಾ ರಾಜಕೀಯಾಕ್ ಹ್ಯಾ ಪರಿಂ ಜಾಪ್ ದಿಲ್ಲಿ.

ಸಬಾರ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಆಮ್ಕಾಂ ಕಳಿತ್ ಆಸುನ್‍ಗೀ, ಕಳಿತ್ ನಾಸ್ತಾನಾಂಗೀ, ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸರ್ವ್ ವಿಮರ್ಶಾಂನಿ ರಾಜಕೀಯ್ ಮಿಸ್ಳೊನ್ ಆಸ್ತಾ. ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ಪರಿಸರಾಂತ್‍ಯೀ ಆಮಿ ರಾಜಕೀಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಮುಕ್ತಿ ಜೊಡ್ಚೆಂ ಬೋವ್ ಕಷ್ಟಾಂಚೆಂ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಯಾ ಇತರ್ ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶಾಂತ್ ಜರ್ ರಾಜಕೀಯ್ ಮಿಸ್ಳಾತ್, ತ್ಯಾ ವಿಮರ್ಶಾಚಿ ದಿಶಾಚ್ ಚುಕ್ತಾ ಆನಿ ಬರೆಪಣಾಚ್ಯಾಕೀ ಚಡ್ ದೆಸ್ವಾಟ್ ಜಾತಾ ತೆಂ ಆಮಿ ಸಮ್ಜಾಜಯ್. ನಿಷ್ಟುರ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಖಂಡಿತ್ ಜಾಯ್ಜಯ್. ಪುಣ್ ವಿಮರ್ಶಾಕಾನ್ ರಾಜಕೀಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಯಾ ರಾಜಕೀಯ್ ಲಗ್ತಿ ಧೋರಣಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಏಕ್ ವೃತ್ತಿಪರ್ ಅಂತರ್ (professional distance) ದವರ್ಚೆಂ ಗರ್ಜೆಚೆಂ.

ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಬಿಂ ವಿಮರ್ಶಾಚಿ ಗರ್ಜ್ ಕಿತೆಂ? ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಆದುನಿಕ್ ಕಾಳಾರ್, ವಿಮರ್ಶಾಚಿ ಗರ್ಜ್ ಹರ್ ಕಾಳಾಚ್ಯಾಕೀ ಚಡಿತ್ ಆಸಾ ತೆಂ ಆಮಿ ಒಪುನ್ ಘೆಜಯ್. ಆಯ್ಚೊ ಕಾಳ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಅಂತರ್‍ಜಾಳಿಚೊ, ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಆನಿ ಫೇಸ್ ಬುಕಾಚೊ ಕಾಳ್. ಆಜ್ ಫಟ್ ಗಜಾಲಿ ಸತ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ರಿತಿಂ ಹರ್ ಎಕಾ ಮಾದ್ಯಮಾಂತ್ ಫಾಯ್ಸ್ ಜಾವ್ನ್‍ಂಚ್ ಆಸಾತ್. ಫಟ್ ಧಾ ಪಾವ್ಟಿಂ ಉಚಾರ್ತಾನಾ ತೆಂ ಸತ್ ಜಾತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಧೋರಣ್ ಆಜ್ ದಿಸುನ್ ಯೆತಾ. ಅಯ್ಚೊ ಕಾಳ್ post truth ಕಾಳ್ ಮ್ಹಣ್ ಥೊಡೆ ವೊಲಾವ್ನ್ ಆಸಾತ್. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಏಕ್ ವಿಷಯ್ ತಾಚ್ಯಾ ವಸ್ತುನಿಶ್ಟ್ ಜಾವ್ನ್ ಪಳೆಂವ್ಚ್ಯಾಕೀ ಚಡ್, ಭೊಗ್ಣಾಂಕ್, ಸಿಂತಿಮೆಂತಾಂಕ್ ಜಾಗ್ರತ್ ಕರ್ಚ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ಉಲೊಂವ್ಚಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚ್ ಹಿ post truth ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಸತ್‍ಯೀ ಆಜ್ ಸಾಂದರ್ಬಿಕ್ ಶಿವಾಯ್ ಸಂಪೂರ್ಣ್ (absolute)

ನ್ಹಂಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ರಾಜಕೀಯ್ ಮುಕೆಲ್ಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಆಮಿ ಸಮ್ಜೊಂಕ್ ಸಕ್ತಾಂವ್. ವಸ್ತುನಿಶ್ಟ್ ಜಾವ್ನ್ ಸಮ್ಜೊಂಚ್ಯಾಕೀ, ಆರ್ಥ್ ಕರ್ನ್ ಘೆಂವ್ಚ್ಯಾಕೀ ಆಪ್ಣಾಕ್ ಕಿತೆಂ ದೃಢ್ ಭೊಗ್ತಾ ತೆಂಚ್ ಸತ್ ಮ್ಹಣ್ ಒಪುನ್ ಘೆಂವ್ಚೊ ಕಾಳ್ ಆಯ್ಚೊ. ಹಾಕಾ ಪೂರಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಯ್ಚಿಂ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಮಾದ್ಯಮಾಂ ಸಮಾಜೆಕ್ ಚಡ್ ಆನಿ ಚಡ್ ಪೊಕೊಳ್ ಆನಿ ತಿತ್ಲಿಂಚ್ ಸಮಾಜ್ ವಿರೋದಿ ಮೌಲ್ಯಾಂನಿ ಭರುನ್ ಆಸಾತ್. ಅಸಲ್ಯಾ ಆಯಿನ್ನ್ ಘಡ್ಯೆ ಹರ್ಯೆಕ್ಲ್ಯಾನ್ ಆಪ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ದೀಶ್ಟ್ ಆನಿಕೀ ಚಡಿತ್ ತೇಜ್ ಕರಿಜಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ. ಪಳೆಲ್ಲೆಂ ಸಕ್ಕಡ್, ವಾಚ್‍ಲ್ಲೆಂ ಸಕ್ಕಡ್ ಎಕಾಚ್ ಉಸ್ವಾಸಾನ್ ಒಪುನ್ ಘೆಂವ್ಚ್ಯಾಕೀ ತಜ್ವೀಜ್ ಕರಿಜಯ್ ತೆಂ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಬಿಂ ಚಡಿತ್ ಫಾಯ್ದ್ಯಾಚೆಂ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಂಯ್ ಅನಿವಾರ್ಯ್‍ಯೀ ವ್ಹಯ್.

ಸಾಹಿತ್ಯಾಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಬಿಂಯೀ ಅಸಲಿ ತೀಕ್ಷ್ಣ್ ದೀಷ್ಟ್ ನಾ ತರ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಪ್ರೊಪಗಾಂಡಾ ಜಾಂವ್ಚಿ ಸಾದ್ಯತಾ ಆಸಾ. ತಶೆಂ ಆಸ್ತಾಂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚಿ ಖೊಡ್ ಕಾಡ್ಚಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಎಕಾ ವಿಮರ್ಶಾಕಾಚಿ. ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ `ಡ ವಿಂಚಿ ಕೋಡ್’ ಬರಯಿಲ್ಲೊ ಡ್ಯಾನ್ ಬ್ರೌನ್ ಸಬಾರ್ ಫಟಿ ಸತಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ರಿತಿನ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ್ ದಿತಾ. ಎಸ್. ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪಾನ್ `ಆವರಣ’ ಕೃತಿ ಬರಯ್ತಾನಾ ತಾಕಾ ಆಸ್‍ಲ್ಲೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಕಸಲೊ? ಕಿತ್ಯಾ ಖಾತಿರ್ ತಾಣೆಂ ಮುಸ್ಲಿಮಾಂ ವಿರೋದಿ ಕೃತಿ ಬರಯ್ಲಿ ತೆಂ ರುಜು ಕರುಂಕ್ ಅಸಾದ್ಯ್. ಪುಣ್ ತಾಚ್ಯಾ ಕೃತಿಯೆಂತ್ ತಾಣೆಂ ವಾಪಾರ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ವಸ್ತುಚ್ಯಾ ಆದಾರಾಚೆರ್ ಆನಿ ರೂಪಾಚ್ಯಾ ಆದಾರಾಚೆರ್ ವಿಮರ್ಶಾಕಾನ್ ವಿಶ್ಲೇಶಣ್ ಕರ್ಯೆತ್. ಪುಣ್ಯಾಕ್ ಹ್ಯಾ ದೊನ್‍ಯೀ ಕೃತಿಯಾಂ ವಯ್ರ್ ವಿಮರ್ಶಾಕಾಂನಿ ನಿಶ್ಟುರ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಪಳೆವ್ಯೆತ್.

ಸಮಾರೋಪ್

ಆಕೇರ್ ಕರ್ಚ್ಯಾ ಪಯ್ಲೆಂ, ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಬಿಂ ವಿಮರ್ಶಾ ಪ್ರಬೇದ್ ಆನಿಕೀ ವಾಡಾಜೆ ಜಾಲ್ಲಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಹಾಂವೆಂ ಖಂಡಿತ್ ಸಾಂಗಾಜಯ್. ವಿಮರ್ಸೊ ಎಕಾ ರಿತಿಂ ಪಳೆಲ್ಯಾರ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೊ ಸಂಭ್ರಮ್‍ಯೀ ವ್ಹಯ್. ತಸಲೊ ಸಂಭ್ರಮ್ ಕರ್ಚ್ಯಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತಿ ಆನಿ ವಾಚ್ಪಿ ಭಾರಿಚ್ ಸುರಾತಿ. ವ್ಯಕ್ತಿಗತ್ ಠೀಕಾ ಕರ್ಚ್ಯಾ ತಾಳ್ಣೆ ಥಾವ್ನ್ ಆಮಿ ಪಯ್ಸ್ ಸರಾಜಯ್. ವಿನ್ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ಹಾಣೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಏಕ್ ಉತಾರ್ ಆಸಾ:

“Criticism may not be agreeable, but it is necessary. It fulfils the same function as pain in the human body.  It calls attention to an unhealthy state of things.”

(ವಿಮರ್ಸೊ ಎಕಾ ರಿತಿಚೆಂ ಅಸಮಾಧಾನ್ ಹಾಡ್ತಾ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪುರೊ. ಪುಣ್ ಕೂಡಿಂತ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ದೂಕಿಬರಿ, ತಾಚಿ ಗರ್ಜ್ ಹರ್ ಎಕಾ ಕಲೆಕ್ ಆಸಾ. ಕೂಡಿಂತ್ ಭಲಾಯ್ಕಿ ಪಾಟಿಂ ಹಾಡುಂಕ್ ಕಶೆಂ ದೂಕ್ ಆದಾರ್ ಜಾತಾಗೀ, ವಿಮರ್ಸೊ ಯಾ ಠೀಕಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ತಸಲೆಂಚ್ ಕಾಮ್ ಕರ್ತಾ.)

ಹರ್ ಎಕಾ ವಿಮರ್ಶಾಕ್ ಭಾಸ್, ಸಾಹಿತ್ಯ್, ಸಂಸ್ಕೃತೆಚೆಂ ಬರೆಂಪಣ್ಂಚ್ ಮಾನ್ ದಂಡ್ ಜಾಯ್ಜಯ್ ಶಿವಾಯ್ ಹೆರ್ ಕಿತೆಂಚ್ ನ್ಹಂಯ್. ತ್ಯಾ ದಿಶಿಂ ಹರ್ ವಿಮರ್ಶಾಕಾನ್ ಆಪ್ಲೆಂ ಧೋರಣ್ ಸ್ಪಷ್ಟ್ ಕರ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ. ಸರ್ವ್ ವಿಮರ್ಶಾಚೆಂ, ವಿಮರ್ಶಾಕಾಂಚೆಂ ಬರೆಂ ಜಾಂವ್. v

***

(ಹೆಂ ಲೇಕನ್, ಜೂನ್ 30, 2019 ವೆರ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೇಕಕಾಂಚೊ ಎಕ್ತಾರ್ ಹಾಣಿಂ ಮಾಂಡುನ್ ಹಾಡ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಾಂತ್ ಮಂಡನ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಉಲೊವ್ಪಾಚೊ ವಿಸ್ತೃತ್ ಭಾಗ್)

(ಲೇಕಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತಿ ಆನಿ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಸಾಂ. ಲುವಿಸ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಂಸ್ಥ್ಯಾಚೊ ನಿರ್ದೇಶಕ್)