असतित्व

सबार दिसां उपरांत आज हांवें अशऱ्यांत पळयलें.

म्हजेंच प्रतिरूप….

म्हज्यान पात्येवंक जालें ना… पतऱ्यान वरोवन पळयलें.

चाळीस वर्सांकच केस धवे जाल्ले. तोंडार मिरियो पडल्ल्यो …

“वळक मेळतागी तुका तुजी….?” सुजया हासलें.

“हां… हांव म्हज्या प्रायेच्याक्यी’ मोसतू व्हड दिसतां….” वाश बेशिनांत हांवें तोंड धुलें.

कशी आसल्लीं  हांव…. कशीं जालीं…?

तें सोबायेचें रूप आज खंयगीच मायाग जाल्लें जशें प्रभा नायक मायाग जाल्ल्ये परीं.

प्रभा आसल्लीं  हांव रवी लागीं लग्न जावन रमा जाल्लीं.

रवी खातीर… ह्या नव्या जिविता खातीर नांव बदलुंची गर्ज आसल्लील…? तऱ्य्ा हांवें कांय अक्षेप केल्लो ना… रिवाज म्हणून सब्द काडल्लो  ना… केदनां प्रभा थावन रमा जाल्लिंगी… तेदनांच हांवें… म्हजें असतित्व होगडायिल्लें…. रंगमंंचार हांव फकत एक पात्र्धा्री… म्हजो पात्र खेळच्यांत… हांवें कितेंच उणेपण केल्लें ना… हरेका पात्राक हांवें जीव भरल्लोज… पूण आज… सवाल म्हज्या असतित्वाचें…. हेड आफिसा थावन भडते सवें चेन्नै ब्रांचाक ट्रान्स्फ्र आर्डर येताना….

पर्दे उग्ते जाले…

दृश्यां बदल्लीं….

भरलल्या कुटमांत एकच अवाज…

“ट्रान्स्फूर क्यान्सल कर….” तें असाध्य म्हण कळताना… “वी.आर.एस. घे…..” पाटीक पडल्लीं .

पंद्रा वर्सां… म्हज्या कामा निमतीं घर्च्या हरेका सांद्यान तांच्यो आर्थीक गर्जो सुधार्सून घेतलल्यो… आज तांकां म्हज्या कामांत आसक्त नातली…. हांव म्हज्या क्याबिनाक आयलीं. पाटल्यान सुजया “एकपािवटीं वचून ये… तूं नासताना तुजें घर बऱ्यान चल्तलें…” सुजयान धैर दिलें.

“कशें जाता सुजी? मांय-मावांक दोगायकी प्राय जावन आयली. आनी म्हजीं दोगांय चेडवां भुर्गीं आतातां व्हड जाल्यांत…. देकून सगळ्यांक्यीज ना खुशी….

“व्हय तांकां… घर्दा्र सांबाळुंक एक्ये स्त्रियेची गर्ज आसा… तुज्याकी चड पात्येणेची आनी कोण मेळत…? सुजी ताच्या क्याबिनाक गेलें.

सत हांव जाणां आसलीं…

“गर्ज आसल्लीा म्हज्या पयशांची… प्रायेक पावल्ल्या  रविच्या दोगां भयण्यांचें काजार करुंक… वी.आर.एस. घेवन मेळल्ल्या  थोड्या पयशांनी हांचें काजार केलें तर… फाल्यां म्हजी गत कितें…? म्हज्या भूगऱ्यांचें भविषय कितें..?

“वैनी… तुका युनिवर्सिटिंत गोलड              मेडल मेळ्ळ्यार कितें जालें? तुज्यान रांदणिचो गोबर काडिनासतां रावुंक जालें? आनी रांदणिचो गोबर काडतल्यांक quचीटiजीiछिचीणioटी कित्याक…? अट्रा जाताना काजार कर्न धाडल्यार जालें….” रविचो भाव हासलो.

हांवें एका सर्पाक पोसल्लें ?… म्हाका हाका इंजिनियरिंग शिकोंवची गर्ज नातली…

आज हांव रांदणिचो गोबर काडतां वा घर-दार सांबाळतां तर… तें म्हज्ये थंय आसचें बरेपण… म्हज्या आवय-बापायन म्हाका दिल्लें संसकार… आनी हांव कामाक वेतां म्हळ्ळ्ये खातीर हीं सगळीं आळशी जाताना…. हांव घोळचें एक यंत्र जाल्लीं….

एका फांत्यार उटून सकाळिंचो नषटो… दोनपारांचें जेवण रांदून दवरून ब्यांकाक वच… सांजेर येताना पतऱ्यान तशेंच काम… म्हज्या बाळश्यांचें नीब दिवन हीं अरामायेन दीस लोटतालीं…. क्रमेण हें सवयेर पडल्लें ….

महिन्याची एक तारीक येताना सांबाळ जालोगी म्हण धा पावटीं विचार्चीं… तेंच रवी लागीं ह्या पंद्रा वर्सांनी एकच्ा एक पावटीं विचारलें ना. ताणें जावन घरा खातीर कितेंय केल्लें ना… बायल-भूगऱ्यां खातीर केदनांय एक रुपय खर्च केल्लो ना….

वागोवन… शिकप दिवन जोडीक पावशें केल्ल्या आवय-बापायक पयशें कितें कर्ताय म्हण विचार्चें हक्क ना? धैर ना? वा सून जोडता म्हळ्ळ्या खातीर गर्ज ना…?

सुर्वेर हांवें रविच्या वर्तनाचेर अक्षेप कर्ताना सर्वां म्हजेर उपराटून आयिल्लीं… गिदा परीं “तूं जोडताय म्हळ्ळ्ये खातीर म्हज्या पुताचें काजार तुज्ये लागीं करयिल्लें… ना जाल्लें तर…. ताच्या मना पसंदेच्ये बावले लागिंच ताचें काजार करयतीं…”

“आतां जाल्लें तरी कितें? लाकांनी एक म्हजो पूत… होंदून जियेवंक शीक….”

“वैनी… यू आर लक्की टू ह्याव सच ए नैस हसब्यां ड…” रविच्या भयणीन इंगलिषांत फुटताना…. ताका दोन वाजोव्यां म्हण भोगल्लें  म्हाका…

एक बरो पूत, बरो घोव जायजे म्हण आसा? एक बरो भाव, आपल्या भूगऱ्यांक बरो बापूय जायजे म्हण आसा….?

त्या उपरांत रविच्या वर्तनाक हांवें केदनांय अक्षेप केल्लो ना. बलत्कारान कितलो तेंप संबंध आसा कऱ्येत? म्हज्ये आनी रविच्ये जिण्येंत उमेदिचें एक किर्ण्यीक नातल्लें . इतली बेपर्वा… इतली अलक्षा… हांव निरलिप्त जाल्लीं… म्हाका भोगणां नात‍ल्लीं म्हणून न्हय… आशा अत्रेग नातले म्हणून न्हय…. मोग… सांगात्पण दितल्यां थावन अपेक्षा कऱ्येत… पर्वाच करिनातल्या व्यक्ती थावन कितें आशेंवचें…? म्हज्या वांट्यांत हें सूख बरोवंक ना म्हण चिंतून हांव मौन जाल्लीं….”

***

“एदोळ भुर्गीं ल्हान आसल्लीं … तांकां सांबाळुंक आमची गर्ज आसल्लीा… आतां भुर्गीं व्हड जालीं… आतां आमची कितें गर्ज? ट्रान्स्फ.र घेवन पुणी वेशी… हांव म्हज्या पुताक दुस्रें काजार कर्तां…” मांयन सांग्ताना हांव हासलीं.

मौन रांवचें चड बरें… पूण म्हजें आयचें मौन फाल्यांच्या चुकिंक कारण जावंक नजो… एक स्त्री जावन तिचीं भोगणां हांव समजल्लीं. घरांत जर हांव ना जायन तिका तिच्याच घरांत बांदून घाल्ले परीं…

“आयी…. भुर्गीं आनिक्यी ल्हान… तांच्या भविषया खातीर तऱ्यीर हांवें काम करिजे…” तिका समजंवचें हांवें प्रयत्न केलें.

“आमी सोळा जणां भुर्गीं… आमचे दीस वचुंक्नांरतगी…? आमी केदनांय अशें चिंतल्लें  तर… आमचे दीस वेते…? कुटम रुता करुंक्नांरगी?” हांवें तिका जाप दिली ना.

आदीं हरेकल्यान्यीं तांच्या कुटमा खातीर कषट काडल्यात… तेदनां इतली आधुनिकता नातल्ली …. सौलत्यो नातल्यो…. चिंतप्यीत इतलें वाडुंक नातलें.. घोव-बायल… भूगऱ्यांची हर कामां एकामेकाच्या सांगात्पणान चल्तलीं….

म्हज्या आयिन्यीग म्हज्या आनाच्या हर कामांनी सांगात दिला….

फांत्यापारार उटून लाट्येंत उदक वोड… भात कांड… मयलांगटल्यान चलून सांतेक वोजीं व्हावय…

आनी तिच्या कषटांच्या दिसां मधें  कुटमादारांच्या, शेजाऱ्यांच्या उत्रांची निरलक्षा कर्न तिणें म्हाका शिकप दिल्लें. एक्ये चलियेक शिकपाची गर्ज ती केदाळागी समजल्ली एक अशिकपी जावन वा तिणें जियेवंक पेचाडच्या त्या जिवितान तिका लिसांव दिल्लें जावंक पुरो… म्हज्या धाकटुल्या गांवांत युनिवर्सिटीक वचून शिकप जोडन आयिल्ली पयली चली हांव… म्हाका ब्यांकांत काम मेळताना चड संतोस पावल्ली  म्हजी आयी…

म्हजें जिवीत सुशेगायेचें जालें चिणटeचीsण म्हाका तिच्ये परीं भराचें काम करुंक पडचें ना म्हळ्ळ्याक ती संतोस पावल्ली .

शिकपी बऱ्या कामार आसच्या चेड्याक सोदून तिणें म्हजें लग्न केल्लें.

म्हजें काजारी जिवीत हांवें समजून घेंवच्याक्यीि पयलें ती समजल्ली… वेळ उत्रल्लो…. हरेक पावटीं दुखां गळोवन तिणें पाटीं पर्तोंवचें…. हांव जिवीत जियेवंक शिकोवंक ना म्हळ्ळी तिची खर्गोवणी….

म्हज्या काळजाक दुख्तालें…. तऱ्य्ा म्हाका दूसऱ्यो वाटो आपणावंक नाका आसलें….

जिवीत आयिल्ल्ये परीं हांवें स्विकार केल्लें….

***

“ट्रान्स्फयर क्यान्सल केलो? आम्सोरान भायर सरून येताना रवीन विचारलें.

“ना….”

“तर… वी.आर.एस. घेंवची विलेवारी केली?

“चिंतून पळयतां….”

“चिंत… तुका प्रमोषन गर्जेचेंगी वा घर-कुटम…?” तो चल्लो.

“कुटम….? त्या कुटमाची बुन्याद केदनांगी कोसळून पडल्ली . आज जे कितें कुटम दोळ्यां मुखार दिसतागी… तें हांवें म्हज्ये म्हिनतेन बांदून दवरल्लें …

पूण आज म्हाका खंयच्याचीय पर्वा नातल्ली … ह्ये आयीन म्हज्ये खातीर वर्सां पयलें केल्लें… तें आज हांव म्हज्या धुवां खातीर करुंक आशेल्लीं. जिवितान म्हाका आन्येक अवकास दिल्लो…

***

सर्वांच्ये खुशे आनी ना खुशे मधें हांवें म्हज्या धुवां संगीं… घरांतलो पांय भायर दवरल्लो .

एक नवी उमेद घेवन….

चेनै मेयल सुटुंक थोडिंच मिनुटां आसल्लीं … टी.सी.क दाकोवंक धुवेन टिकेट भायर काडली….

“माम्मा…. तुवें चार टिकेटी बूक केल्यात…!?”

म्हजी दिषट प्रवेश द्वारा थावन भितर येवन सुटोंक तयार जाल्ल्या रयलाचेर चडच्या रविचेर खंचली….

वर्सां उपरांत म्हज्या वदनार हासो उदेलो…

रयल सुटलें… क्रमेण रयलाचो वेग चडत आयलो….

(राकणो साहित्य स्पधऱ्यांत पयलें स्थान)