ಮಾಗಾಥಾವ್ನ್ ಲಗ್ನಾಪರ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಲೊಕಾಂಚ್ಯಾ ವೊವಿಯಾಂಚೆರ್ ಸುಕ್ಣ್ಯಾ ನದರ್

ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್

ಸಾರಾಂಶ್

ಭಾರತೀಯ್ ಲಗ್ನಾ ಲೋಕ್ ಗಿತಾಂ ದೆಶಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಲಗ್ನಾ ಉತ್ಸವಾಚಿ ಜಿವಾಳ್ ವಿವಿಧತಾಯ್ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತ್ ಕರ್‍ಪಿ ಗಿರೆಸ್ತ್ ಭಾಶೀಕ್ ಆನಿ ಸಂಸ್ಕೃತೀಕ್ ಖಜಾನ್ಯಾಚೆಂ ಭಂಡಾರ್. ಮನಾಂ ಭುಲೊಂವ್ಚ್ಯಾ ಭಾರತೀಯ್ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ದಾಯ್ಜಾಚ್ಯಾ ಪರಂಪರೆಂತ್ ಗುಂಡಾಯೆನ್ ರೊಂಬೊನ್ ಆಸ್ಚಿಂ ಹಿಂ ಗಿತಾಂ ತ್ಯಾ ತ್ಯಾ ಸಮಾಜಿಚಿಂ ಆಚರಣಾಂ, ತಾಂಚೊ ಮೋಗ್, ಸಂತೊಸ್, ದೂಖ್ ತಶೆಂ ಬೆಜಾರಾಯೆಚಿಂ ಭೊಗ್ಣಾಂ ಉತ್ರಾವ್ನ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಜೀವನಾಂಚೆಂ ದರ್ಶನ್ ಕರ್‍ನ್ ದಿತಾತ್. ಲೇಕ್ ಮೀತ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಂಚಿಂ ತುಪಿಂ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚಿಂ ಹಿಂ ಲಗ್ನಾ ಲೋಕ್ ಗಿತಾಂ ಆಳ್ವೊನ್ ವೆಚೆ ಆದಿಂ ಹ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಂಚೊ ಸಂಗ್ರಹ್ ಕರ್‍ಚೊ ಗರ್ಜೆಚೊ. ಕೊಂಕಣಿ ಲಗ್ನಾ ಗಿತಾಂ, ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಂತುಂ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚ್ಯಾ  ರೋಸ್ ತಶೆಂ ಲಗ್ನಾ ಕಾರ್ಯಾ ವೆಳಿಂ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ ಆದಿಂ ಮಾಗಾಂತ್ ವಸ್ತುರ್ ವೊಳ್ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಿಂ, ಹೆರ್ ಕಾಮಾವೆಳಿಂ ಗಾವುನ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ವೊವಿಯಾಂಚೆಂ ಮೂಳ್, ಸಂರಚನಾ ಆನಿ ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ವಿಶಿಷ್ಟ್ ಸಬ್ದ್-ಭಂಡಾರಾ ವಿಶಿಂ ಮಾಹೆತ್ ಆಟಾಪ್ಚೆಂ ಲೇಖನ್.

ಸಾರ್ ಸಬ್ದ್: ವೊವಿಯೊ, ಲಗ್ನ್, ಹಾತ್‌ಮಾಗ್, ವೇರ್ಸ್

‘ಮಾಯೆಬಗರ್ ವೊವಿ ಯೇನಾ, ಶಿರೆಬಗರ್ ರಗತ್ ಯೇನಾ’ ಅಶಿ ಏಕ್ ಮ್ಹಣ್ಣಿ ಆಸಾ. ‘ಹಾತಿಂ ಖುಂಟೊ ಆಯ್ಲ್ಯಾಬಗರ್ ವೊವಿ ಸುಚನಾ’- ಅಶೇಂಯ್ ಮ್ಹಣ್ಚೆಂ ಆಸಾ. ವೊವಿಯೊ ಘಡ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಮಾಂಯಾಂನಿ ಮ್ಹಣ್ಚ್ಯಾಕ್ ಹ್ಯೊ ಮ್ಹಣ್ಣ್ಯೊ ರುಜ್ವಾತಿ.

ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಬಾಯ್ಲಾಂನಿ ದಾಂತ್ಯಾರ್ ತಾಂದೂಳ್ ವಾ ಗೋಂವ್ ದಳ್ತಾನಾ, ಝೊಪಾಳ್ಯಾರ್ ವಾ ಹಿಂಡ್ಲ್ಯಾರ್ ಧಲ್ತಾನಾ, ಕುಜ್ನಾಂತ್ಲೊ ವಾವ್ರ್ ಕರ್‍ತಾನಾ, ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಕ್ ಪಾಳ್ಣ್ಯಾಂತ್ ಧಲಯ್ತಾನಾ, ಲಾಟ್ಯಾಚೆಂ ಉದಕ್ ವೊಡ್ತಾನಾ ಆನಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಕರುನ್ ಮಾಗ್ ವೊಳ್ತಾನಾ – ಹ್ಯೊ ವೊವಿಯೊ ಘಡ್ಚ್ಯೊಆಸಲ್ಲ್ಯೊ. ಬಾಯ್ಲಾಂನಿ ರಚ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಹ್ಯೊ ವೊವಿಯೊ ‘ಕಾಮೆಲ್ಯಾಂಚಿಂ ಗಿತಾಂ ಮ್ಹಣ್ಚ್ಯಾಕೀ ಪ್ರತಿಭಟನಾಚಿಂ ಗಿತಾಂ’ ಮ್ಹಣುಂಯೆತಾಲಿಂ. ಹಾಂತುಂ ಬೆಸೊರಾಚ್ಯಾ ಕಾಮಾವಿಶಿಂ, ಅಸುಖಿ ಲಗ್ನಾವಿಶಿಂ ಆನಿ ಕಾಮುಕಿ ತಶೆಂ ಅತ್ತ್ಯಾಚಾರಿ ಘೊವಾಂವಿಶಿಂ ದುರಾಂ ಆಸ್ತಾಲಿಂ (Schelling, 2017). ಎಕ್ಯೆ ಕುಶಿನ್ ಭಕ್ತಿಚೊ ಗಿರೊಪ್ ಆಸ್ತಾಲೊ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಆನ್ಯೇಕೆ ಕುಶಿನ್ ಪುರುಷ್‌ಪ್ರಧಾನ್ ಸಮಾಜಾಚೆರ್ ವ್ಯಂಗ್ಯ್ ಆಸ್ತಾಲೆಂ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಗಾವ್ಪಿ, ದೆವಾಚ್ಯಾ ಪಾಂಯಾಂಥಳಾ ಸರ್ಪಡುನ್, ಅಸಲ್ಯೆ ಗುಲಾಮ್‌ಗಿರಿಥಾವ್ನ್ ಆಪ್ಣಾಕ್ ಸುಟ್ಕಾ ಲಾಭೊಂವ್ಚ್ಯಾಕ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಪ್ರಾರ್ಥನ್ ಆಸ್ತಾಲೆಂ. ಅಸಲ್ಯಾ ವೊವಿಯಾಂಕ್ ಲೋಕ್‌ಗೀತಾಂತ್ಲ್ಯೊ ವೊವಿಯೊ ವಾ ಗಾಯತ್ರಿ ವೊವಿಯೊ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ಮಾಗೀರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಂತ್ ಕವಿಂನಿ ಘಡ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವೊವಿಯಾಂಕ್ ಗ್ರಾಂಥಿಕ್ ವೊವಿಯೊ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ (Joshi, 2010).

ವರ್ಕರಿ ಸಂತಾಂನಿ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಕರುನ್ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರ್, ತುಕಾರಾಮ್ – ಹಾಂಣಿ ಆಪ್ಲಿಂ ಗಿತಾಂ, ವೊವಿಯೊ ಮೀಟರಾಂತ್ ತಶೆಂ ಅಭಂಗ್ ರುಪಾಂತ್ ರಚ್‌ಲ್ಲಿಂ. ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಾನ್ 1290 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ ಭಗವದ್‌ಗೀತಾ ವಾ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಿ 9000 ವೊವಿ ಕಡ್ವ್ಯಾಂನಿ ಆಸಾ. 1590 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಏಕನಾಥಾನ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ ರಾಮಾಯಣ 20,000 ವೊವಿ ಕಡ್ವ್ಯಾಂನಿ ಆಸಾ. 1616 ವರ್ಸಾ ಫಾ. ತೊಮಾಸ್ ಸ್ಟೀವನ್ಸಾನ್ ಜೆಜು ಕ್ರಿಸ್ತಾಚ್ಯೆ ಜಿಣಿಯೆಚೆರ್ ಮರಾಠಿ ಆನಿ ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ ಕ್ರಿಸ್ತಪುರಾಣ್ 11,000 ವೊವಿ ಕಡ್ವ್ಯಾಂನಿ ಆಸಾ. 1707 ವರ್ಸಾ ಮಾಧವಸ್ವಾಮಿನ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ ರಾಮಾಯಣ 18,975 ವೊವಿ ಕಡ್ವ್ಯಾಂನಿ ಆಸಾ.

ಛಂದಾ ಪ್ರಕಾರ್ ದೋನ್ ವೊಳಿಂಚ್ಯೊ, ತೀನ್ ವೊಳಿಂಚ್ಯೊ, ಸಾಡೆ-ತೀನ್ ವೊಳಿಂಚ್ಯೊ ಆನಿ ಚ್ಯಾರ್ ವೊಳಿಂಚ್ಯೊ ವೊವಿಯೊ ಆಸಾತ್. ಮರಾಠಿಂತ್ ಹೆ ಸರ್ವಯ್ ಪ್ರಕಾರ್ ಆಸಾತ್. ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ಚ್ಯಾರ್ ಚರಣಾಂಚ್ಯಾ ವೊವಿಯಾಂಚೊ ಛಂದ್ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಜಾಲಾ.

ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತೆಂತ್ ಲಗ್ನಾಚ್ಯಾ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾಂ ವೆಳಾರ್ ವೊವಿಯೊ ಗಾಂವ್ಚ್ಯೊ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ. ಐರಿನ್ ರೆಬೆಲ್ಲೊಚ್ಯಾ (2007)  ‘ಭಾಯ್ಲ್ಯಾನ್ ಆಯ್ಲೊ ವ್ಹೊರ್ ಪುಸ್ತಕಾ ಪ್ರಕಾರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮಾಜಾಂತ್ – ಸಾಂಬಾರ್ ಕಾಡ್ತಾನಾ ಆನಿ ಭಾಜ್ತಾನಾ, ಪೆಟಿಚೊ ತಾಂದುಳ್ ಕಾಡ್ತಾನಾ, ಆದಾನ್ ದವರ್‍ತಾನಾ, ಮಾಟ್ವಾಂತ್ ವೊಜಿಂ ಹಾಡ್ತಾನಾ ಆನಿ ಘೆತಾನಾ, ಮಾಟ್ವಾಂತ್ ಕುವಾಳೊ ಕಾತರ್‍ತಾನಾ ಆನಿ ಜೆವ್ಣಾಚಿ ತಯಾರಾಯ್ ಕರ್‍ತಾನಾ, ರೊಸಾಚ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಾವೆಳಾರ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ರೋಸ್ ಕಾಡುಂಕ್ ನಾರ್ಲ್ ಫೊಡ್ತಾನಾ, ರೊಸಾಕ್ ಬಸಯ್ತಾನಾ ಆನಿ ಬಸಯ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್, ಕಾನಿಂ-ತಾಳ್ವೆಕ್ ತೇಲ್ ಘಾಲ್ತಾನಾ, ರೋಸ್ ಪುಸ್ತಾನಾ, ನ್ಹಾಂವ್ಕ್ ಉಟಯ್ತಾನಾ ಆನಿ ನ್ಹಾಣಯ್ತಾನಾ, ರೆಸ್ಪೆರಾಕ್ ಭಾಯ್ರ್ ಸರ್‍ತಾನಾ, ನೊವ್ರ್ಯಾಚ್ಯಾ ಮಾಟ್ವಾಂತ್ ಸಾಡೊ ಭರ್‍ತಾನಾ, ವ್ಹೊರಾಣ್ ಭಿತರ್ ಘೆತಾನಾ, ಸಾಡೊ ನ್ಹೆಸಯ್ತಾನಾ, ಫುಲಾಂ ಮಾಳ್ತಾನಾ, ಭಾಂಗರ್ ಘಾಲ್ತಾನಾ, ಸೊವ್ಯಾಕ್ ವರ್‍ತಾನಾ ಆನಿ ಸೊವ್ಯಾರ್ ಬಸ್ತಾನಾ – ಅಶೆಂ ವೊವಿಯೊ ಮ್ಹಣ್ಚ್ಯೊ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ.

ವೊವಿಯೊ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಚೊ ಅರ್ಥ್ ಕಿತೆಂ? ‘ಆಮ್ಕಾಂ ಕೊಣೀ ಆಪಯ್ತಾನಾ ಆಮಿ ಓ… ಮ್ಹಣ್ ಜಾಪ್ ದಿತಾಂವ್. ಕೊಣೀ ಎಕ್ಲಿ ವೊವಿ ಗಾಯ್ತಾ ತರ್ ಹೆರಾಂ ತಿಣೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್ ಜಾಪ್ ದೀಂವ್ಕ್ ‘ವ್ಹಯ್‌ವೇ’ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್’ (ರೆಬೆಲ್ಲೊ, 2019, ಪಾ. 11). ಹ್ಯಾ ‘ವ್ಹಯ್‌ವೇ’ ಥಾವ್ನ್ ‘ವೊವೇ’ ಆಯ್ಲಾಂ? ಅಶೆಂ ಸಮ್ಜುಂಚಿಂ ಆಮ್ಚೆ ಮಧೆಂ ಆಸಾತ್. ವೊವಿ ಸಬ್ದಾಚೊ ಅರ್ಥ್ ಅಸೊ ಕರುನ್ ದಿಂವ್ಚೆಂ ಚುಕಿಚೆಂ.

‘ವೊವಿ’ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಕ್ ಪ್ರಾಕೃತ್ ಭಾಶೆಂತ್ ಗೀತಾಂಚೊ ಏಕ್ ಪ್ರಾಕಾರ್ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್.  ಬಾಯ್ಲಾಂನಿ ದಳ್ತಾನಾ, ಬಾಳಾಂಕ್ ಪಾಳ್ಣೆಂ ಧಲಯ್ತಾನಾ ಮ್ಹಣ್ಚಿಂ ಸಾದಿಂ ಗಾಣಿಂ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್‌ಯ್ ಆಸಾ. ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಏಕವಚನಾಂತ್ ವೊವಿ ಆಸಲ್ಲೆಂ ಬಹುವಚನಾಂತ್ ವೊವ್ಯಾ ಜಾತಾ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ಬಹುವಚನಾಂತ್ ವೊವಿಯೊ ಜಾತಾ.  ವೊವಿ ವಾ ವೊವ್ಯಾ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಉತ್ರಾಕ್ ಆನ್ಯೇಕ್ ಅರ್ಥ್ ಆಸಾ. ವೊವಿ, ಹಾತ್‌ಮಾಗಾಚೊ ಏಕ್ ಭಾಗ್ (Molesworth, 1857). ಹ್ಯಾ ಭಾಗಾಂತ್ ಲುಗಟ್ ಕರ್‍ಚ್ಯಾಕ್ ಆಡ್ವ್ಯಾನ್ ತಶೆಂ ಉಬ್ಯಾನ್, ಧಾಗೆ ವಾ ಸುತಾಂ ಮಾಂಡುನ್ ದವರ್‍ತಾತ್. ಉಬ್ಯಾನ್ ಮಾಂಡುನ್ ದವರಲ್ಲ್ಯಾ ಧಾಗ್ಯಾಂ ಭಿತರ್‍ಲ್ಯಾನ್ ವಯ್ಲ್ಯಾನ್ ತಶೆಂ ಪೊಂದ್ಲ್ಯಾನ್ ಸುತಾಂ ಪಾಶಾರ್ ಜಾಯ್ಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ಹೊ ಭಾಗ್ ಎಕಾ ತಾಳಾನ್, ಲಯಾನ್ ವಯ್ರ್ ಸಕ್ಲಾ ವ್ಹರಿಜಾಯ್ ಪಡ್ತಾ. ತಸಲ್ಯಾ ಭಾಗಾಕ್ ವೊವಿ ವಾ ವೊವ್ಯಾ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ಹೊ ‘ವೊವಿ ಭಾಗ್ ಕಾಮ್ ಕರ್‍ತಾನಾ ಜೊ ಆವಾಜ್ ಉಟ್ತಾ, ತಾಕಾ ಏಕ್ ರಿದಮ್ ಯಾ ತಾಳ್ ಆಸಾ. ತ್ಯಾ ದೆಕುನ್ ಮಾಗ್ ವೊಳ್ತಾನಾ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಕರುನ್ ವೊವ್ಯಾ ಧಲಯ್ತಾನಾ, ಗಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಗಾಣ್ಯಾಂಕ್ ವೊವಿ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ನಾಂವ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ನವಲ್ ನಾ. ವೊವ್ಯಾ ಗಾಣ್ಯಾಂಕ್ ವೊವ್ಣೆಂ ಮ್ಹಣ್ಚೇಂಯ್ ಆಸಾ.

ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ವೊವಿಯಾಂಚೊ ಪ್ರಾಕಾರ್ ಫಕತ್ ಲಗ್ನಾಕ್ ಸೀಮಿತ್ ಜಾಲಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಪರಿಂ ಭೊಗ್ತಾ. ಲಗ್ನಾಚ್ಯಾ ಸಂಭ್ರಮಾ ಭಾಯ್ಲ್ಯಾ ಸಂಭ್ರಮಾಂಕ್ ವಾ ಗಜಾಲಿಂಕ್ ವೊವಿಯೊ ಮೀಟರಾಚೆರ್ ಪದಾಂ ವಾ ಕವಿತಾ ರಚ್‌ಲ್ಲಿಂ ಝಳ್ಕೆಕ್ ಯೇನಾಂತ್. ಮರಾಠಿ ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಾಕಾರಾಂತ್ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಬಾಯ್ಲಾಂನಿ ಆಧುನಿಕ್ ಕಾಳಾರ್ ಹೊ ವೊವಿಯೊ ಪ್ರಾಕಾರ್ ಫಾಮಾದ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಆಸಾ. ಹಾಂವೆಂಚ್ ಕಾಂಯ್ ಪಂದ್ರಾ ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂ ಕಾಮೆಲ್ಯಾಂಚ್ಯೊ ವೊವಿಯೊ ಮ್ಹಣುನ್ ಗಲ್ಫಾಚ್ಯಾ ಕಾಮೆಲ್ಯಾಂಚೆರ್ ಕವಿತಾ ಬರೊವ್ನ್ ಪರ್ಗಟ್ ಕೆಲ್ಲಿ ಆಸಾ.

ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ವೊವಿಯೊ ಸಂಗ್ರಹ್ ಪಯ್ಲೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಪರ್ಗಟ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಪಾದ್ರ್ ಲುವಿಸ್ ಜುವಾಂವ್ ಡಿಸೋಜಾನ್.  ತಾಚೆಂ ಪುಸ್ತಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಗಾದಿ, ಉಮಿಣ್ಯೊ ಆನಿ ಚಾಲ್ತಿಂ ಗಾಯಾನಾಂ ೧೯೧೪ ವರ್ಸಾ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ (ಡಿಸೋಜಾ, ೧೯೧೪). ಹ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಂತ್ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಆಪುರ್ಬಾಯೆಚ್ಯೊ ವೊವಿಯೊ ಆಸಾತ್. ತ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಜಣಾಂನಿ ಅಸಲೆ ಸಂಗ್ರಹ್ ಪರ್ಗಟ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಆಸಾತ್. ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾಂನಿ ಹೆರ್ ಸಂಗ್ರಹಾ ಸಾಂಗಾತಾ ವೊವಿಯೋಯ್ ಆಟಾಪುನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿಂ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಪರ್ಗಟ್ ಕೆಲ್ಲಿಂ ಆಸಾತ್.

ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಲಗ್ನಾಚೆಂ ಮಹತ್ವ್ ಮಾಯಾಗ್ ಜಾವ್ನ್ ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್  ವೊವಿಯಾಂಚಿ ಗರ್ಜ್ ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಪ್ರಸ್ನಾಚೆರ್ ವಾದ್-ವಿವಾದ್, ಚರ್ಚಾ ಜಾಲ್ಲಿ ಆಸಾ. ತಿ ಹ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ಗರ್ಜೆಚಿ ನ್ಹಯ್.

ಎಕಾ ತೆಂಪಾರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಮ್ಹಾಲ್ಗಡ್ಯಾಂನಿ ರಚ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಚಡಾವತ್ ವೊವಿಯಾಂನಿ ಸಾಹಿತೀಕ್ ಗಿರೇಸ್ತ್‌ಕಾಯ್ ಭರುನ್ ವೊಮ್ತತಾಲಿ. ಲಗ್ನ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ವ್ಹರೆತಾ ವಾ ವ್ಹಕ್ಲೆಚ್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾಚ್ಯೊ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಗುಪೀತ್ ಗಜಾಲಿ ತಶೆಂಚ್ ಸಂಬಂಧ್, ಕಾಂಯ್ ಥೊಡಿಂ ಉಣೆಪಣಾಂ ವೊವ್ಳ್ಯಾಂನಿ ಸಮ್ಜುನ್ ಘೆಂವ್ಚ್ಯಾಂತ್, ಹ್ಯೊ ವೊವಿಯೊ ಉಪ್ಕಾರ್‍ತಾಲ್ಯೊ. ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಭಲಾಯ್ಕೆ ಮೆಸ್ತ್ರಿನ್ ಸಾಂಗ್ಚ್ಯೊ ಗಜಾಲಿ ಪುರಾಯ್ ಹ್ಯೊ ವೊವಿಯೊ ಆಟಾಪ್ತಾಲ್ಯೊ.

ಪುಣ್ ಆಯ್ಲೆವಾರ್ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾಂನಿ ಪ್ರಾಸಾ ಖಾತೀರ್ ವೊವಿಯೊ ರಚುಂಕ್ ವಚುನ್ ವೊವಿಯಾಂನಿ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ಆಪುರ್ಬಾಯೆಕ್, ಸಭ್ಯತೆಕ್, ಭಾಶೆಚ್ಯೆ ಗ್ರೆಸ್ತ್‌ಕಾಯೆಕ್ ವಾರ್‍ಯಾರ್ ಉಬುಂಕ್ ಸೊಡ್ಚೆಂ ಆಮ್ಕಾಂ ದಿಸ್ತಾ.

ಪುಣ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಪಿಶ್ಯಾರ್ ಘಾಲ್ಲಿ ಏಕ್ ಗಜಾಲ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ವೊವಿಯಾಂನಿ ಆಸ್ಚೆಂ ಕೊಂಕಣಿ ಸಬ್ದ್ ಭಂಡಾರ್. ಹ್ಯಾಚ್ ಸಬ್ದಾಂಚೊ ಏಕ್ ಅರ್ಥ್‌ಕೋಶ್ ಕೆಲೊ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಉಣ್ಯಾರ್ ಉಣೆ ಹಜಾರ್ ತರೀ ಆತಾಂ ಘೊಳುನ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆ ಸಬ್ದ್ ಮೆಳ್ತಿತ್.

ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚೊ ರೋಸ್ ಪುಸ್ತಾನಾ ಕೆದಳಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ಚಿ ಏಕ್ ವೊವಿ ಅಶಿ ಆಸಾ:

ಆಪ್ರೊಸಾಚ್ಯೆ ವಾಟ್ಲೆ ಮುಯಾಂಚ್ಯೊ ಹಾರಿ

ಆಯಾವೊ ನಾರಿ ಚವ್ಗಿ ರೋಸ್ ಲಾಯಾ

ಹಾಂಗಾಸರ್ ಆಪ್ರೋಸ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಉದಕ್ ಭರ್ಶಿನಾಸ್ತಾಂ ಕಾಡ್‌ಲ್ಲೊ ನಾರ್‍ಲಾಚ್ಯಾ ಚುನಾಚೊ ರೋಸ್. ವಾಟ್ಲಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ರೋಸ್ ಭರುನ್ ವ್ಹರುಂಕ್ ಉಪ್ಕಾರ್‍ಚೆ ತಸಲಿ ಚಡಿತ್ ಗೂಂಡ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ಚಿ ಪುಣ್ ರೂಂದ್ ಆಸ್ಚಿ ಉತಳ್ ಬಶಿ. ಹ್ಯೊ ವಾಟ್ಲ್ಯೊ ಕಾಶ್ಯಾಚ್ಯೊ ಆಸ್ತಾಲ್ಯೊ, ಆತಾಂ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ನಮುನ್ಯಾಂಚ್ಯೊ ಆಸ್ತಾತ್. ಮುಯಾಂಚ್ಯೊ ಹಾರಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಲೆಕಾಕ್ ಮಿಕ್ವಲ್ಲ್ಯೊ ಮುಯೊ. ಮುಯಾಂಚಿ ರಾಸ್. ಆಪ್ರೊಸಾಚ್ಯೆ ವಾಟ್ಲೆಕ್ ಮುಯಾಂಚ್ಯೊ ಹಾರಿ ಯೇನಾಸ್ತಾಂ ರಾವ್ತಿತ್‌ಯೆ ತರ್! ರೋಸ್ ಕಾಡುನ್ ತೊ ವಾಟ್ಲೆಂನಿ ಘಾಲ್ನ್ ದವರ್‍ನ್ ಥೊಡೊ ವೇಳ್‌ಚ್ ಉತರ್‍ಲಾ, ತಿತ್ಲ್ಯಾರ್ ಮುಯಾಂಚ್ಯಾ ಹಾರಿಂನಿ ರೊಸಾಚ್ಯೆ ವಾಟ್ಲೆಕ್ ದಾಢ್ ಘಾಲ್ಯಾ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್.

ಆಯಾವೊ ನಾರಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ? ನಾರಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸ್ತ್ರೀ. ನರ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ದಾದ್ಲೊ ಹೆಂ ತುಮ್ಕಾಂ ಕಳಿತ್ ಆಸಾ. ಪುಣ್ ಆಯಾವೊ ನಾರಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ? ಕಾಂಯ್ ಥೊಡಿಂ ಅರ್ಥ್ ಸಮ್ಜನಾತ್‌ಲ್ಲಿಂ ‘ಯೆಯಾವೊ ನಾರಿ’ ಮ್ಹಣ್ಚೆಂ ಆಮಿ ಆಯ್ಕಲಾಂ. ಹೆಂ ಚುಕಿಚೆಂ.

ಆಯಾವ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸೌಭಾಗ್ಯವತಿ, ಸವಾಯ್‌ಶಿಣ್, ಘೊವ್ ಜಿವಂತ್ ಆಸ್ಚಿ ಸ್ತ್ರೀ (ಘಾಣೆಕರ್ eಣ ಚಿಟ., ೨೦೦೯). ತಿ ವಿಧವ್ ನ್ಹಯ್. ಗೊಂಯಾಂತ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಘೊವ್ ಸರ್‌ಲ್ಲೆ ಬಾಯ್ಲೆಕ್ ರಾಂಡ್ ಬಾಯ್ಲ್ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ಗೊಂಯಾಂ ಭಾಯ್ರ್ ಹೊ ಸಬ್ದ್ ವಾಪರ್‍ತಾನಾ ಬೋವ್ ಜಾಗ್ರೂತ್ ಆಸಜೆ ಪಡ್ತಾ. ಆಯಾವ್ ಸಬ್ದಾಕ್ ವಿರೋದಾರ್ಥಕ್ ಜಾವ್ನ್ ರಾಂಡಾವ್ ಸಬ್ದ್ ಆಸಾ.

ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಆಯಾಪಣ್ ಸಬ್ದ್ ಆಸಾ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಲಗ್ನ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಘಡಿಯೆಥಾವ್ನ್ ಆಪ್ಣಾಚೊ ದಾದ್ಲೊ ಜಿತೊ ಆಸ್ತಾ ಪರ್ಯಾಂತ್ಲೆಂ ಎಕ್ಯೆ ಬಾಯ್ಲೆಚೆಂ ಸೌಭಾಗ್ಯಪಣ್. ಮುಳಾನ್ ಹಾಕಾ ಆಯಾವ್‌ಪಣ್ ಮ್ಹಣುಂಕ್ ಜಾಯ್. ಹಾಂತ್ಲೆಂ ‘ವ್ ವಿರ್ಗಳ್ಳಾಂ. ಆಯಾಪಣ್ ಮಾತ್ರ್ ಉರ್‍ಲಾಂ.

ರೋಸ್ ಪುಸುಂಕ್ ಆಯಾವ್ ಬಾಯ್ಲಾಂಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಸಂಧಿ ವಾ ಆವ್ಕಾಸ್ ಆಸಾ. ವಿಧವ್ ಬಾಯ್ಲಾಂನಿ ರೋಸ್ ಪುಸುಂಕ್ ಆಡ್ವಾರ್‍ಲಾಂ. ಹ್ಯೊ ಆಯಾವ್ ನಾರಿ, ಕಾಜಾರಿ ಭಯ್ಣಿ ಆಸುಂಕ್ ಪುರೊ, ಕುಟ್ಮಾಂತ್ಲ್ಯೊ ಸುನೊ ಆಸುಂಕ್ ಪುರೊ, ಮಾವ್ಶ್ಯೊ, ಆಕಯೊ ಆಸುಂಕ್ ಪುರೊ. ತ್ಯೊ ಚೊವ್ಗಿ ಆಸಜೆ ಕಾಂಯ್ ನಾ, ತ್ಯೊ ದೊಗಿ ಆಸುಂಕ್ ಪುರೊ, ತೆಗಿ ಆಸುಂಕ್ ಪುರೊ, ಪಾಂಚ್ ಜಣಿ ಆಸುಂಕ್ ಪುರೊ, ಕಿತ್ಲಿಂ ಆಸ್ತಾತ್ ತಾಂಚೆಂ ಲೇಕ್ ಕರುನ್ ವೊವಿಯೆಂತ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಜಾತಾ.

ಲಗ್ನಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ಗಾಂವ್ಚೊ ಏಕ್ ವೇರ್ಸ್ ಅಸೊ ಆಸಾ:

ಸೊವೊ ಸೊವೊ ಸುಂರ್ಗಾರುನ್, ಹಾಂತೂಳ್ ಹಾಂತುಳಲಿ ಸುಸಿ

ಮಾಣಿಕ್ ಮಾಣಿಕ್ ನಿಪಜಲಾಂ, ವ್ಹರೆತಾ ವ್ಹರೆತಾ ದಾವೆ ಕುಶಿಂ

ಹಾಂಗಾಸರ್ ಸೊವೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಾಜಾರಾಚ್ಯಾ ಮಾಟ್ವಾಂತ್ ವ್ಹಕ್ಲೆಕ್ ತಶೆಂ ವ್ಹರೆತಾಕ್ ಬಸುಂಕ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಜಾಗೊ. ಹೊ ಜಾಗೊ ಸುಂರ್ಗಾರಾಯ್ತಾತ್. ಹ್ಯಾ ಸೊವ್ಯಾ ಮುಕಾರ್ ಸುಸಿ ಹಾಂತುಳ್ಳ್ಯಾ. ಸುಸಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ರಂಗ್ ರಂಗಾಳ್ ಗೀಟ್ ಆಸ್ಚೆಂ ಸುತಿಯೆಚೆಂ ವಾ ಕಾಪ್ಸಾಚೆಂ ಲುಗಟ್.

ಅಸಲೆಂ ಏಕ್ ರಂಗಾಳ್ ಲುಗಟ್ ಸೊವ್ಯಾ ಮುಕಾರ್ ಹಾಂತುಳ್ಳಾಂ ಆನಿ ಹ್ಯಾ ಸೊವ್ಯಾರ್ ಬಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವ್ಹರೆತಾಚ್ಯೆ ದಾವೆಕುಶಿಂ ಮಾಣಿಕ್ ನಿಪಜಲಾಂ. ಆಮಿ ಮಾಣ್ಕಾಂ ಮೊತಿಯಾಂ ಮ್ಹಣ್ತಾಂವ್. ತೆಂ ಮಾಣಿಕ್, ತಿಂ ಮಾಣ್ಕಾಂ. ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ವಿಶೇಸ್ ಮೊಲ್ ಆಸ್ಚೆ ಪರ್ಜಳಿಕ್ ಭಾಂಗ್ರಾ ಫಾತರ್. ತಸಲೆಂ ಏಕ್ ಮಾಣಿಕ್ ವ್ಹರೆತಾಚೆ ದಾವೆ ಕುಶಿಕ್ ನಿಪಜಲಾಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಜಲ್ಮಲಾಂ, ನವ್ಯಾನ್ ಆಯ್ಲಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್. ನಿಪಜ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಉತ್ಪಾದನ್, ಉತ್ಪನ್ನ್, ನಿರ್ಮಣಿ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್.

ಪಾದ್ರ್ ಲುವಿಸ್ ಜುವಾಂವ್ ಸೊಜಾಚ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಂತ್ಯೊ ದೋನ್ ವೊವಿಯೊ ಪಳೆಯಾ:

ಮೊಲ್ ದಿಲಾಂ ಯೆಜ್ಮಾನ್ಯಾನ್

ಲುಕ್ಟಾಚ್ಯಾ ಪೆಸಾಕ್

ರೆಸ್ಪೆರಾಚ್ಯಾ ಭೆಸಾಕ್

ವೊಕಲ್ ಆಯ್ತಿ ಜಾಲಿ.

ಸೊನಾರಾಚ್ಯೆ ಸಾಳೆ

ದಿಸಾಕ್ ದಿವೆ ಜಳೆ

ಚಂದ್ರ್ ಸುರ್ಯೊ ಖೆಳೆ

ತುಜ್ಯೆ ಪಿಡ್ಡುಕೆರ್

ಹಾಂಗಾಸರ್ ದೋನ್ ವೊವಿಯಾಂನಿ ಯೆದೊಳ್ ಆಯ್ಕನಾತ್‌ಲ್ಲೆ – ಲುಗ್ಟಾಚ್ಯಾ ಪೆಸಾಕ್, ಸೊನಾರಾಚೆ ಸಾಳೆ – ಮ್ಹಳ್ಳೆ ದೋನ್ ಸಬ್ದ್ ಮೆಳ್ಳೆ. ಹಾಂವೆಂ ಕಾಂಯ್ ಸಬ್ದಾಂಚೊ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕೆಲೊ. ಅಸಲೆಂ ಖಜಾನ್ ಉಸ್ತುನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಚಿ ಗ್ರೇಸ್ತ್‌ಕಾಯ್ ವೊಳ್ಖುನ್ ಘೆಂವ್ಚೆಂ ಕಾಮ್ ಸುರು ಜಾಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್.

ಸಂಪ್ಣಿ

ಕೊಂಕಣಿ ಲೋಕ್ ಗಿತಾಂ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚ್ಯಾ ವೊವಿಯಾಂನಿ ಲಿಪ್ಲೆಲ್ಯಾ ಗಿರೇಸ್ತ್ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ದಾಯ್ಜಾಚೆರ್ ಉಜ್ವಾಡ್ ಫಾಂಕಂವ್ಚೆಂ ಲ್ಹಾನ್ ಪ್ರೇತನ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಕೆಲಾಂ. ವೊವಿಯಾಂಚೆರ್ ಗುಂಡಾಯೆಚೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕರ್‍ಚಿ ತುರ್ತಾಚಿ ಗರ್ಜ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಮ್ಹಾಲ್ಘಡ್ಯಾಂಥಾವ್ನ್ ದೆಂವೊನ್ ಆಯ್ಲೆಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ತೊಂಡಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾ ಭಿತರ್‍ಲ್ಯಾ ಅಪ್ರೂಬ್ ಉತ್ರಾಂಚಿ ವಿಂಚವ್ಣ್ ಆನಿ ತಾಚ್ಯಾ ಅರ್ಥಾಂಚೊ ಸೊಧ್ ಅಜೂನ್ ಸುರ್ವಾತುಂಕ್ ನಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಗಜಾಲ್ ಖಂತಿಚಿ. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ತಾಂತುಂ ಕೊಂಕಣಿ ಪರಂಪರೆಚಿ ವಿಸ್ತಾರ್ ಮಾಹೆತ್ ಆಟಾಪ್ಲಲೊ ಸಬ್ದ್ ಭಂಡಾರ್ ಲಿಪೊನ್ ಆಸಾ. ಹೊ ಸಬ್ದ್ ಭಂಡಾರ್ ನ್ಹಯ್ ಫಕತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕಾಜಾರಾಂಚ್ಯಾ ಆಚರಣಾಂತ್ ಲಿಪ್ಲೆಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮತಾ ಉಗ್ತಾಯ್ತಾ, ಬಗಾರ್ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಸಮುದಾಯಾಂ ಸಂಗಿಂ, ಸಮಗ್ರ್ ಸಮಾಜೆಚೆಂ ಅರ್ವಿಲೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಉಗ್ತಾಡಾಕ್ ಹಾಡುಂಕ್‌ಯಿ ಗರ್ಜೆಚೆಂ ಥರ್ತಾ.

ಆಧಾರವಳ್

ಘಾಣೆಕರ್, ಡಿ., & ಬೊರ್ಕರ್, ಎಸ್. ಜೆ. (ಇಜs.). (೨೦೦೯). ಆಯಾವ್. Iಟಿ ಕೊಂಕಣಿ ಸಚಿತ್ರ                           ಅಶ್ಟಂಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ್ ಕೋಶ್. ರಾಜಹಂಸ್ ವಿತರಣ್.

ಡಿ’ಸೋಜಾ, ಎಲ್. ಜೆ. (೧೯೧೪). ಗಾದಿ ಆನಿ ಉಮಿಣ್ಯೊ. ಪಿ. ಯು. ಡಿ’ಸೋಜಾ.

ರೆಬೆಲ್ಲೊ, ಐ. (೨೦೦೭). ಭಾಯ್ಲ್ಯಾನ್ ಆಯ್ಲೊ ವ್ಹೊರ್. ಕರ್ನಾಟಕ ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ.

ರೆಬೆಲ್ಲೊ, ಐ. (೨೦೧೯). ಆಪ್ರೊಸಾಚಿ ವಾಟ್ಲಿ. ಉಜ್ವಾಡ್ ಪ್ರಕಾಶನ್.

Joshi, M. (2010). Bharatiya sanskriti kosh vol I. Bharatiya Sanskrutikosh Mandal.

Molesworth, J. T. (1857). Vovi. In A dictionary, Marathi and English. Bombay Education Society’s Press.

Schelling, A. (2017). Love and the turning seasons: India’s poetry of spiritual & erotic longing. Counterpoint LLC.

(ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪುರಸ್ಕಾರ್ (‘ಪ್ರಕೃತಿಚೊ ಪಾಸ್ ಕವಿತಾ ಜಮ್ಯಾಕ್) ಜೊಡ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಕವಿ ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸಾನ್ ಸಮಾಜ್ ಶಾಸ್ತ್ರಾಂತ್ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ್ ಸನದ್ ಜೊಡ್ಲ್ಯಾ. ಪ್ರಸ್ತುತ್ `ಕವಿತಾ.ಕೊಮ್’ ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಚೊ ಸಂಪಾದಕ್ ತಶೆಂಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಚ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿಚೊ ನಿಮಂತ್ರಕ್ ತಶೆಂ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಮಂಡಳಾಚೊ ಸಾಂದೊ ಜಾವ್ನಾಸಾ.)