ಅಸ್ಮಿತಾಯ್: ಕೊಂಕಣಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚೆಂ ವಿಸಂಗತ್ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ್?

ಜೋಕಿಮ್ ಪಿಂಟೊ

ಸಾರಾಂಶ್

ಇತಿಹಾಸೀಕ್ ಸಿನೆಮಾಂ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಅನಿವಾರ್ಯ್ ಘಡ್ಣೂಕ್ ಭೂತ್‌ಕಾಳಾಕ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಕರ್‍ನ್ ಪಡ್ದ್ಯಾಚೆರ್ ದಾಕಂವ್ಚ್ಯಾ ಸಂಕೀರ್ಣಾತೆಚೆರ್ ರೊಂಬೊನ್ ಆಸಾ. ಇತಿಹಾಸಾಚೊ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಭಾಗ್ ಘೆವ್ನ್ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ತಾನಾ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ವೀಕ್ಷಕಾಕ್ ಮನೋರಂಜನ್ ದಿಂವ್ಚೆಂ ಆನಿ ಆಪ್ಣಾಚೆಂ ರಚನ್ ಕಲಾತ್ಮಕ್ ಜಾಯ್ಶೆಂ ಪಳೆಂವ್ಚೆಂ – ಹ್ಯಾ ದೋನ್ ಧ್ಯೇಯಾಂ ಮಧೆಂ ಸಮತೋಲನ್ ರಾಕೊನ್ ವ್ಹರ್‍ಚ್ಯಾ ಧ್ವಂದ್ವಾಂತ್ ಸಾಂಪ್ಡಾತಾ. ಮನ್ ಭುಲೊಂವ್ಚೆಂ ನಿರೂಪಣ್ ಆನಿ ವೀಕ್ಷಕಾಕ್ ನಾಟಕೀಯ್ ಅನ್ಭೊಗ್ ದಿಜೆ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಉದ್ದೇಶಾನ್ ಚಲ್ಚ್ಯಾ ಹ್ಯೆ ವಿಂಚವ್ಣೆ ಪಾಸತ್ ಅಕ್ಷರಶಃ ಇತಿಹಾಸೀಕ್ ನಿಖರತೆ ಥಾವ್ನ್ ಪಯ್ಸ್ ಸರ್‍ಚ್ಯಾಕ್? ನಿರ್ದೇಶಕಾನ್ ಕಲಾತ್ಮಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರಾಚೊ ವಾಪಾರ್ ಕರಿಜೆ ಪಡ್ತಾ. ಇತಿಹಾಸಾಚೆರ್ ಹೊಂದ್ವೊನ್ ಕಾಡ್ಚಿಂ, ಗುಂಡಾಯೆಚ್ಯಾ ಅರ್ಥಾಂಚಿಂ ಸೊದ್ನಾಂ, ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ್ ಸತ್ ಆನಿ ಘಡಿತಾಂಚೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ್ ಸತ್ ದಾಕವ್ನ್ ದಿಂವ್ಕ್ ವೆಚಿಂ ಥೊಡಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ?ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಫಿಲ್ಮ್? ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ದುರ್ಸೊಣ್ಯಾಕ್ ಒಳಗ್ ಜಾಂವ್ಚಿಂ ಆಸ್ತಾತ್.

೨೦೨೩ ಸಪ್ತೆಂಬರ್ ೧೫ವೆರ್ ಮೊಕ್ಳಿಕ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ?ಮಾಂಡ್ ಸೊಭಾಣ್? ನಿರ್ಮಾಣಾಚೆಂ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಜಾಲಾಂ, ಪುಣ್ ಕಶೆಂ? ಗುಂಡಾಯೆಚ್ಯಾ ಅರ್ಥಾಂಚಿಂ ಸೊದ್ನಾಂ ಕರ್‍ನ್? ಇತಿಹಾಸಾಚ್ಯಾ ಘಡಿತಾಂಚಿಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ್ ಸತಾಂ ದಾಕಂವ್ಕ್ ವಚೊನ್? ವಾ ಕೊಂಕಣಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚೆಂ ವಿಸಂಗತ್ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ್ ದಾಕವ್ನ್? ಹೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಹ್ಯಾ ಸವಾಲಾಂಕ್ ಜಾಪ್ ದಿಂವ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಕರ್‍ತಾ.

ಸಾರ್ ಸಬ್ದ್: ಅಸ್ಮಿತಾಯ್, ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್, ಸಿನೆಮಾ, ಇತಿಹಾಸ್

೧. ಪ್ರಸ್ತಾವನ್

ಚಲನ್ ಚಿತ್ರಾಂ, ಫಿಲ್ಮಾಂ, ಮೂವಿ ವಾ ಸಿನೆಮಾ ಜಮ್ಯಾ ಮಾಧ್ಯಮಾಚೆಂ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ರೂಪ್. ಉತ್ತೀಮ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾ ಥಂಯ್ ಭೊಗ್ಣಾಂ ಜಿವಾಳ್ ಕರ್‍ಚಿ ‘ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಕಲಾಕೃತಿ’ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಹೊ ಏಕ್ ಭೊವ್ ಸಂಕೀರ್ಣ್ ಕಲಾ ಪ್ರಾಕಾರ್. ಅಗಣಿತ್ ತಜ್ಞಾಂಚ್ಯಾ ನಿಪುಣತಾಯೆನ್ ತಯಾರ್ ಜಾಂವ್ಚಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ, ಫಕತ್ ಮನೋರಂಜನ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ, ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಕ್ ವಿಭಿನ್ನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಐತಿಹಾಸಿಕ್ ಘಡಿತಾಂ, ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ದೃಶ್ಟಿಕೊನಾಂಚಿ ವಳಕ್ ದಿಂವ್ಚೆ ಮಾರಿಫಾತ್ ಬಳ್ವಂತ್ ಶಿಕ್ಪಾ ಮಾಧ್ಯಮ್‌ಯಿ ವ್ಹಯ್. ಕಲಾಕಾರಾಂಕ್ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಆನಿ ಕಲಾತ್ಮಕ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಕ್ ವೆದಿ ಜಾವ್ನ್‌ಯಿ ಸಿನೆಮಾ ಸಾಂಗಾತ್ ದಿತಾ. ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಕಾಮಾಂ ದಿಂವ್ಚೆಂ ಹೆಂ ಶೆತ್ ದೆಶಾಚ್ಯಾ ಆರ್ಥಿಕತೆಚ್ಯಾ ವಾಡಾವಳಿಕ್‌ಯಿ ಬಳ್ವಂತ್ ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿತಾ. ಭಾರತಾಂತ್ ವರ್ಸಾಕ್ ಹಜಾರಾಚ್ಯಾಕ್‌ಯ್ ಚಡಿತ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಯಾರ್ ಜಾತಾತ್. ಫಿಲ್ಮಾಂ ಪಳೆಂವ್ಚಿ ಭಾರತೀಯಾಂಚಿ ಅಭಿರೂಚ್ ಹಾಕಾ ಕಾರಣ್, ಪ್ರೇರಣ್. ಫಿಲ್ಮ್ ನಟ್-ನಟಿಂಚ್ಯಾ ಮಾನಾಕ್ ದಿವ್ಳಾಂ ಉಬಾರ್‍ನ್ ತಾಂಚಿ ಪುಜಾ ಕರ್‍ಚ್ಯೆ ತಿತ್ಲೊ ಅಭಿಮಾನ್ ಭಾರತೀಯಾಂಕ್ ಸಿನಿಮಾ ಕಲಾಕಾರಾಂಚೆರ್.

ಸಿನೆಮಾ ಸಮಾಜಿಚೊ ಆರ್ಸೊ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ಸಮಾಜಿಂತ್ಲೆಂಚ್ ಕಲಾತ್ಮಕ್ ರಿತಿನ್ ಪಡ್ದ್ಯಾರ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ್ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಸಿನೆಮಾನ್ ತ್ಯೆಚ್ ಸಮಾಜಿಚೆರ್ ಬರೊ ವಾ ವಾಯ್ಟ್, ಪುಣ್ ಮಹತ್ವಾಚೊ ಆನಿ ಬಳ್ವಂತ್ ಪರಿಣಾಮ್ ಘಾಲ್ಲೊ ಆಸಾ. ಫಿಲ್ಮಾಂ ಆಮಿ ಸಂಸಾರ್ ಪಾರ್ಕುಂಚಿ ಸಕತ್ ರೂಪಿತ್ ಕರ್‍ತಾತ್ ಆನಿ ಸಮಾಜಿಕ್ ಬದ್ಲಾವಣೆಕ್ ಉತ್ತೇಜನ್ ದಿತಾತ್. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಆದಾನ್-ಪ್ರದಾನಾಕ್ ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿಂವ್ಚ್ಯೆ ಸಂಗಿಂ ಮಹತ್ವಾಚ್ಯಾ ಸವಾಲಾಂ ವಿಶಿಂ ಜಾಗೃತಿ ಉಟಂವ್ಕ್‌ಯಿ ತಾಚೊ ವಾಪಾರ್ ಜಾತಾ. ಸಮಾಜಿಚೆಂ ಪಡ್ಬಿಂಬ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚ್ಯಾ ಸಿನಿಮಾಂತ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯೊ ಗಜಾಲಿ ಥೊಡ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾಂನಿ ಥೊಡ್ಯಾಂಕ್ ದುಖಂವ್ಚೊ ಸಂಭವ್ ಆಸ್ತಾ. ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಂತುಂ ಇತಿಹಾಸಾಚೆರ್ ಆಧಾರುನ್ ಕಾಡ್ಚಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಕೋಣ್ ನಾ ಕೊಣಾಕ್ ತರೀ ದುಖಯ್ನಾಸ್ತಾನಾ ಆಸ್ಚಿಂ ಅಸಾಧ್ಯ್‌ಚ್ ಸಯ್. ಅಸಲಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಜಾತಾತ್. ಉಜ್ವಾಡ್ ಆನಿ ಸಾವ್ಳೆ ಮಾರಿಫಾತ್ ಪಡ್ದ್ಯಾರ್ ಪಿಂತುರ್ ಪಿಂತ್ರಾಂವ್ಚೆ ಸಿನೆಮಾ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಆಸ್ಚೆ ಕಲಾಕಾರ್ ಜಾವ್ನ್, ಆಪ್ಲಿ ಕಲಾಕೃತಿ ಕಸಲ್ಯಾಚ್ ವಿವಾದಾಕ್ ಬಲಿ ಜಾಯ್ನಾಶೆಂ ಜಾತಾ ತಿತ್ಲಿ ಜಾಗ್ರುತ್ಕಾಯ್ ಸಾಂಭಾಳ್ತಾತ್. ತರೀ, ಆಟ್ ಒಸ್ಕರ್ ಪ್ರಶಸ್ತ್ಯೊ ಜೊಡ್‌ಲ್ಲೆಂ, ಗಾಂಧಿಚೆಂ ಜೀವನ್, ಭಾರತಾಚಿ ಸುಟ್ಕೆ ಚಳ್ವಳ್ ಆನಿ ಭಾರತಾಚೆರ್ ಬ್ರಿಟೀಶ್ ವಸಾಹತುಶಾಯಿಚೊ ಮಾರೆಕಾರ್ ಪರಿಣಾಮ್ ಐತಿಹಾಸಿಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಭೊವ್ ನಿಖರ್ ರಿತಿನ್ ದಾಖಲ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ರಿಚರ್ಡ್ ಅಟೆನ್ಬರೋಚೆಂ ಗಾಂಧಿ (೧೯೮೨) ಫಿಲ್ಮ್ ಸಯ್ತ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ವಿವಾದಾಕ್ ಬಲಿ ಜಾಲ್ಲೆಂ (ಉuಠಿಣಚಿ, ೧೯೮೩). ಅಶೆಂ ವಿವಾದಾಂಕ್ ಬಲಿ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಜಾಯ್ತಿಂ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂತ್. ಏಕ್ ಆಸ್ಲ್ಲೊ ಕಾಳ್, ಜೆದ್ನಾಂ ಹರ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ ಪಂಗಡ್ ಆಪ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ವಿವಾದಾವಿಣ್ ವಾ ಜಾತಾ ತಿತ್ಲೆಂ ಉಣೆಂ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಜಾಂವ್ದಿ ಮ್ಹಣ್ ಆಶೆತಾಲೊ. ಫಿಲ್ಮಾ ಯೆಂವ್ಚೆ ಆದಿಂ ನಾಟಕ್ ಶೆತಾಂತ್ಲೆ ಕಲಾಕಾರ್ ಜಾಂವ್ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಜಾಂವ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ನಾಟಕಾ ವಿಶಿಂಯ್ ತಿತ್ಲಿಚ್ ಜಾಗ್ರುತ್ಕಾಯ್ ಘೆತಾಲೆ. ಆಬ್ರಾಂವ್ಚೆಂ ಯಜ್ಞದಾನ್ ಕೃತಿಯೆಚ್ಯಾ ಪ್ರಸ್ತಾವನಾಂತ್ ಲೇಖಕ್ ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೆಞ ಮ್ಹಣ್ತಾ- ‘…ನಾಟಕ್ ವರ್ತವ್ತಾ ಸಕ್ಡಾಂ ಪ್ರಾಸ್ ಗುಮಾನಿತ್, ವಿಪ್ರೀತ್ ಆನಿ ವಿಚಿತ್ರ್ ಹಾತೆರ್. ಹೆಂ ಇತ್ಲ್ಯಾ ಧಾರಿಚೆಂ ಆಯ್ದ್ ಉಪಯೋಗ್ಸಿತಾನಾ ಕೊಣಾಯ್ಕಿ ಮೋಸ್ ಘಡಾನಾಶೆಂ ಆಮಿ ಚತ್ರಾಯ್ ಕಾಣ್ಘೆಲ್ಲಿ ತಿತ್ಲಿ ಪಾವಾನಾ’ (ಮಸ್ಕರೆಞ, ೧೯೪೮, ಪಾ. ೧).

‘ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಮ್ಹಣ್ ದುರ್ಸೊಣ್ಯಾಕ್ ಒಳಗ್ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಕೆದ್ನಾಂ ಬೊಕ್ಸ್ ಅಫಿಸಾಂತ್ ಹಿಟ್ ಜಾಲಿಂಗೀ, ತವಳ್ ಥಾವ್ನ್ ಫಕತ್ ಗರೀಷ್ಟ್ ಲಾಭ್ ಜೊಡ್ಚ್ಯಾ ಉದ್ದೇಶಾನ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಕರ್‍ತಲ್ಯಾಂನಿ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆಕ್ ಗರ್ಜ್ ಆಸೊಂ ವಾ ನಾ ಆಸೊಂ, ವಿವಾದ್ ಉಬ್ಜೊಂವ್ಚ್ಯೊ ತಸಲ್ಯೊ ಫಟ್ಕಿರ್‍ಯೊ ಸಂಗ್ತಿ ಘುಸೊಂವ್ಕ್ ಸುರ್ವಾತ್ಲೆಂ. ಹಿ ವಿದ್ಯಾ ಆಜ್‌ಕಾಲ್ಚಿ ನ್ಹಯ್, ಹ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೆಞನ್ ೧೯೩೬ ಇಸ್ವೆಂತ್‌ಚ್ ಆಶೆಂ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ: ‘…ಮನ್ಶಾಚ್ಯಾ ಅಣ್ವ್ಯಾ ಸೈಂಬಾಕ್ ಉಚಾಂಬಳ್ ಕರ್ಚಾ ಜಿನ್ಸಾಚೆಂ ಕಾಂಯ್‌ಪುಣ್ ಇಲ್ಲೆಂ ದಾಕೈಲ್ಯಾ ಖರಿತ್, ಲೋಕ್ ಖಾಯ್ಸ್ ಕರಿನಾ ಮ್ಹಣ್ ಸಿನೆಮಾ ಕಂಪ್ಣಿಗಾರ್ ಬೊರೆಂ ಜಾಣಾಂತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, ತಾಂಚೊ ವ್ಯಾರ್ ಗ್ರಾಯ್ಕಾಂಚ್ಯೊ ವಾಂಕ್ಡ್ಯೊ ರುಚಿ ಧಾದೊಶಿ ಕರ್ಚಾ ನಮುನ್ಯಾರ್ ಚಲಯ್ತಾತ್ (ಮಸ್ಕರೆಞ, ೧೯೪೮, ಪಾ. ೨).

ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಬೊಲಿವುಡ್ಡಾಂತ್ ಜಾಂವ್, ಹೆರ್ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ್ ಭಾಸಾಂಚ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂನಿ ಜಾಂವ್?, ಫುಂಕ್ಯಾಚ್ಯಾ ಪ್ರಸಾರಾ ಖಾತಿರ್ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ವಿಚಾರ್ ಭರ್‍ಚೆ ಸವಯೆಚೆಂ ಜಾಲಾಂ. ಗೆಲೆತ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ಮೊಕ್ಳಿಕ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಖಿhe ಏಚಿshmiಡಿ ಈiಟes  ಜಾಂವ್ ಖಿhe ಏeಡಿಚಿಟಚಿ Sಣoಡಿಥಿ ಜಾಂವ್ ಹ್ಯಾಚ್ ಹಿಕ್ಮತೆನ್ ಯಶಸ್ವಿ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ.

ಸಪ್ತೆಂಬರ್ ೧೫ವೆರ್ ಮೊಕ್ಳಿಕ್ ಜಾವ್ನ್ ೧೦೦ ದಿಸಾಂಚೆಂ ಪ್ರದರ್‍ಶನ್ ದೆಕ್‌ಲ್ಲೆಂ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಯೆದೊಳ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ತಯಾರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಪಯ್ಕಿ ಭೊವ್ ಯಶಸ್ವಿ ಫಿಲ್ಮ್ (ಕಲೆಕ್ಷನಾಚ್ಯೆ ದಿಶ್ಟಿನ್) ಮ್ಹಣ್ ದಾಖ್ಲೊ ರಚ್‌ಲ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಚಳ್ವಳೆಕ್ ಸಮರ್ಪಿತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸ್ವ-ಫಾಯ್ದ್ಯಾಚೆಂ ಉಲ್ಲಂಘನ್ ಕರ್‍ನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತೆಚ್ಯಾ ಭದ್ರತೆ ಆನಿ ಉದರ್ಗತೆ ಖಾತಿರ್ ವಾವುರ್‍ಚ್ಯಾ (ಮತಾಯಸ್, ೨೦೧೩) ‘ಮಾಂಡ್ ಸೊಭಾಣ್ ಸಂಸ್ಥ್ಯಾನ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ಆಸಾ:

‘ಆಮ್ಕಾಂ (ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಕ್) ಆಮ್ಚಿಚ್ ಒಳೊಕ್ ನಾ. ಆಮ್ಚ್ಯೆ ಸಂಸ್ಕೃತೆಚೆರ್ ಅಭಿಮಾನ್ ನಾ. ಆಮ್ಚೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕಿತೆಂ ತೆಂ ಕಳಿತ್ ನಾ. ತೆಂ ದೃಶ್ಯ್ ಮಾಧ್ಯಮಾ ಮುಕಾಂತ್ರ್ ದಾಕಂವ್ಕ್ ಆಮ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್. ದುಸ್ರೆಂ, ಮಾಂಡ್ ಸೊಭಾಣಾನ್ ಇತ್ಲ್ಯಾ ತೆಂಪಾನ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಕಾಮ್ ದೃಶ್ಯ್ ಮಾಧ್ಯಮಾರ್ ನಾ. ತೆಂ ಮೊರೊಂಕ್ ಸೊಡ್ಚೆಂ ನಾಕಾ, ಮುಕಾರ್ ವ್ಹರ್‍ಯಾಂ, ಆಯ್ಚ್ಯೆ ಯುವ ಪಿಳ್ಗೆಕ್ ತೆಂ ಕಳಿತ್ ಕರ್‍ಯಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಅಭಿಲಾಶಾ. ಆನಿ ತಿಸ್ರ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾ ಕಾಮಾಕ್ ಆದಿಂ ಜಾಂವ್, ಫುಡೆಂ ಜಾಂವ್ ಆಮಿ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್ ದುಸ್ರೆ ಕೊಣ್‌ಚ್ ಹಾತ್ ಘಾಲುಂಕ್ ವೆಚೆನಾಂತ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಹಾಂತುಂ ಮುನಾಫೊ ನಾ, ಖರ್ಚ್ ಮಾತ್ರ್. ತಶೆಂ ಪುಣಿ ಆಮ್ಚಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಉರಯಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಆಶಾವಾದ್ (“ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚ್ಯಾ ಪಡ್ದ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್,” ೨೦೨೩, ಪಾ. ೧೨)೧.

ತರೀ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಚೆರ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾಚ್ಯಾ ಸಂಗ್ತಿಂಚೆರ್ ಥೊಡೊ ಅಪ್ವಾದ್ ಆಸಾ. ಹ್ಯಾ ಪಾಟ್ ಥಳಾರ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಕೆಲಾಂ. ಹೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಏಕ್ ಗುಣಾತ್ಮಕ್ ವಿಶಯ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ (quಚಿಟiಣಚಿಣive ಛಿoಟಿಣeಟಿಣ ಚಿಟಿಚಿಟಥಿsis) ಜಾವ್ನಾಸೊನ್, ಫಕತ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ ವಿಶಯ್, ಆಶಯ್ ಆನಿ ಸಾಂಕೇತಿಕ್ ಅಂಶ್ (sಥಿmboಟiಛಿಚಿಟ eಟemeಟಿಣs) ಮಾತ್ರ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಕರ್‍ನ್ ವ್ಯಾಕ್ಯಾನ್ ದಿಲಾಂ. ಫಿಲ್ಮಾಚೆಂ ತಾಂತ್ರಿಕ್ ಘಟಕ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾಂತ್ ಆಟಾಪುಂಕ್ ನಾಂತ್.

ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಸಂಗತ್ ಇತಿಹಾಸಾಕ್ ಸಮಾಜೆಚೆಂ ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದನ್ ಕಸಲೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ದಾಖಲ್ ಜಾಂವ್ಚೆ ಪಾಸತ್ ಆನಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ ಏಕ್ ಮ್ಹೊರ್ ಮಾರ್‌ಲ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ಜಾವ್ನ್ ದಾಖಲ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯೆ ಉದೆಶಿಂಯ್ ಹೊ ವಿಮರ್ಸೊ ಗರ್ಜೆಚೊ ಠಿಕ್ತಾ.

೨. ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೆಂ ವ್ಹಡ್ಪಣ್

೧೯೫೦ ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಎಪ್ರಿಲ್ ೨೪ವೆರ್ ಪ್ರದರ್ಶನಾಕ್ ಪಡ್ಲೆಲ್ಯಾ ಮೊಗಾಚೊ ಆಂವ್ಡೊ ಫಿಲ್ಮಾ ಮಾರಿಫಾತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಚಲನ್‌ಚಿತ್ರಾಂಚೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಸುರು ಜಾಲೊ. ಹೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಅಂತೋನಿಯೊ ಲೊರೆನ್ಸ್ ಜೆರ್ರಿ ಬ್ರಗಾಂಜಾ ಹಾಕಾ ಕೊಂಕಣಿ ಚಲನ್‌ಚಿತ್ರಾಂಚೊ ಬಾಪುಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಒಳ್ಕಾತಾತ್. ೨೦೨೫ ಇಸ್ವೆಂತ್ ಅಮೃತೋತ್ಸವಾಚ್ಯಾ ಹುಂಬ್ರಾಕ್ ಪಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಶೆತಾಂತ್ ಅಜೂನ್ ಭರ್ತಿ ಶೆಂಬರ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಯಾರ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾಂತ್! ಅಸಲ್ಯಾ, ಬಾಳ್ಪಣಾಚ್ಯಾ ಹಂತಾರ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಶೆತಾಂತ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ನ್ ವ್ಯವಹಾರಿಕ್ ರಿತಿರ್ ಜಯ್ತ್ ಜೊಡ್‌ಲ್ಲೊ ದಾಖ್ಲೊ ಯೆದೊಳ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಲ್ಲೊ೨. ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ತೊ ರಚ್ಲಾ. ಹಾಚಿ ಕೀರ್ತ್ ಮಾಂಡ್ ಸೊಭಾಣ್ ಪಂಗ್ಡಾಕ್ ಫಾವೊ ಜಾತಾ.

ಜೆರಾಲ್ ಜಾವ್ನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಲೋಕ್ ಫಿಲ್ಮಾಂಚೊ ಪಿಸೊ ನ್ಹಯ್. ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್ ಹ್ಯಾ ಆದಿಂ ಮ್ಹಣ್ಜೆ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾ ಎಕಾ ದಶಕಾಂತ್ ಆ.ವೈ.ಜಾ.ಸಾ., ಅಂತು ತಸಲಿಂ ಬರಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಆಯ್ಲಿಂ ತರೀ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ಪನ್ನಾಸ್ ದಿಸಾಂಚೆಂ ಪ್ರದರ್ಶನ್ ದೆಕ್‌ಲ್ಲೆ ದಾಖ್ಲೆ ನಾಂತ್. ತಾಚ್ಯೆ ವಯ್ಲ್ಯಾನ್ ಆಯ್ಲೆವಾರ್‍ಚ್ಯಾ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲಿ ಕಾಣಿ, ಪ್ರಸ್ತುತಿ ಪಳೆವ್ನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಕ್ ಉಬ್ಗೊಣ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾ. ಹ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಥಂಯ್ ಹಾಂಗಾ ತೀಕ್ಷ್ಣ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಉದೆಲ್ಲೊ ಪಳೆವ್ಯೆತ್ (ಕ್ವಾಡ್ರಸ್, ೨೦೧೯).

ಅಸಲ್ಯಾ ಶೆಳ್ಮುಡ್ಯಾ ಪರಿಗತೆಂತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾ ಥಂಯ್ ಥಿಯೆಟರಾಕ್ ಭೆಟ್ ದಿಂವ್ಚಿ ಉರ್ಬಾ ಹಾಡ್ಲಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾನ್. ತ್ಯಾ ಮಾರಿಫಾತ್, ಫುಡಾರಾಂತ್‌ಯಿ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾ ಮಧೆಂ ಹಿ ಉರ್ಬಾ ಉರಾಜೆ ಆನಿ ವಾಡಾಜೆ ತರ್ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ತಲ್ಯಾಂನಿ ಕೊಂಕ್ಣೆಚೆಂ/ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಚೆಂ ಖಾಶೆಲೆಂಪಣ್ ಆಟಾಪ್ಚಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂಚ್ ತಯಾರ್ ಕರಿಜೆ. ತ್ಯಾ ಶಿವಾಯ್, ಮುಖೆಲ್ ವ್ಹಾಳ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೆಂ ‘ತಾಂತ್ಲೆಂ ಇಲ್ಲೆಂ, ಹಾಂತ್ಲೆಂ ಇಲ್ಲೆಂ ಕಾಡ್ನ್,’ ಅರಾಜಾಂವಿಕ್ ಥರಾನ್ ಭರ್ಸುನ್, ತಾಕಾ ‘ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮ್’ ಲೇಬಲ್ ಲಾವ್ನ್ ದಿಂವ್ಚೆಂ ನ್ಹಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ಸಂದೇಶ್ ದಿಲೊ ಕೊಂಕಣಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಂನಿ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಚಿ ಕಾಣಿ ಕಾಂಯ್ ಸರಿವಿಣ್ (uಟಿique) ನ್ಹಯ್, ಬಗಾರ್ ಕ್ಲೀಶೆಂನಿ ಭರ್‍ಲೆಲಿಚ್೩. ಭೊವ್ ಸಾದ್ಯಾ ಕಾಣ್ಯೆ ಸಂಗಿಂ ಆಪ್ಣೆಂ ಪಡ್ದ್ಯಾರ್ ದಾಕಯ್ಜೆ ಮ್ಹಣ್ ಚಿಂತ್‌ಲ್ಲ್ಲ್ಲಿ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಚ್ಯಾ ವಿವಿಧ್ ಸಮುದಾಯಾಂಚಿ ಲೋಕ್‌ಕಲಾ, ಮನ್‌ಪಿಸ್ವೊಂಚ್ಯೆ ಸೊಬಾಯೆನ್ ನ್ಹಯ್ ತರೀ, ಆಕರ್ಷಕ್ ರಿತಿನ್ ದಾಕವ್ನ್ ಫಿಲ್ಮ್ ವೀಕ್ಷಕಾಕ್ ಉಬ್ಗೊಣ್ ಜಾಯ್ನಾಶೆಂ ಪಳಯಿಲ್ಲೆಂಚ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೆಂ ವ್ಹಡ್ಪಣ್. ತಾಚ್ಯಾಕೀ ಚಡ್ ಜಾವ್ನ್ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಪ್ರಚಾರಾಕ್ ವಾಪಾರ್‌ಲ್ಲೆಂ ತಂತ್ರ್ ಆನಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಲೋಕಾರ್ಪಣ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಸಂದರ್ಭ್‌ಯಿ೪ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಜಯ್ತಾಕ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಮಾಪಾನ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲೊ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ನಾ ತರ್ ಇತಿಹಾಸಾಚೆರ್ ಆಧಾರುನ್, ವಿವಿಧ್ ಸಂಸ್ಕೃತೆಚೆಂ ವೆದಿ ವಯ್ಲೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ದಿಂವ್ಚೆಂ ಖಂಚೇಂಯ್ ಏಕ್ ಫಿಲ್ಮ್, ಫಕತ್ ಡೊಕ್ಯುಮೆಂಟರಿ ಫಿಲ್ಮಾಚಿ ವೋಡ್ ಆಸ್ಲಲ್ಯಾಂಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಆಂವಡಿತ್ ಶಿವಾಯ್, ಹೆರಾಂಕ್ ತೆಂ, ತೀನ್ ಘಂಟೆ ಥಿಯೆಟರಾಂತ್ ಬಸಂವ್ಚೆಂ ಸೊಡ್ಯಾಂ, ಥಿಯೆಟರಾಚ್ಯಾ ಬಗ್ಲಾಕ್ ಸಯ್ತ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಸಕ್ಚೆಂನಾ.

ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಜಯ್ತಾಕ್ ಆನ್ಯೇಕ್ ಕಾರಣ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೆಂ ಮನ್ ಧಲಂವ್ಚೆಂ ಸಂಗೀತ್. ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಸುರ್‍ವೆರ್ ಥಾವ್ನ್ ಆಕೇರ್ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಕ್ ಧರ್‍ನ್ ದವರ್‍ಚೆಂ ಸಂಗೀತ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ಜೊಯೆಲ್ ಪಿರೇರಾ ಆನಿ ಕೆಜೆಟನ್ ಡಾಯಸ್ ಹಾಂಕಾಂ ಶಾಭಾಸ್ಕಿ ಫಾವೊ. ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ಲ್ಯಾ ವಿವಿಧ್ ಸಮುದಾಯಾಂಚೆಂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಚಿತ್ರಣ್ ಬಜೆಟ್/ವೇಳ್/ನಿರ್ದೇಶಕಾಚ್ಯಾ ಉಣ್ಯಾ ಅನ್ಭೊಗಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಭೊವ್ ಆಕರ್ಶಿಕ್ ರಿತಿನ್ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಜಾವ್ನಾ ತರೀ, ವಿಂಚ್‌ಲ್ಲಿಂ ಪದಾಂ ಆನಿ ತಾಕಾ ಜೊಗ್ತೊ ನಾಚ್ ಭೊವ್‌ಚ್ ಆಪುರ್ಬಾಯೆಚೊ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಕ್ ಉಬ್ಗೊಣ್ ಹಾಡಿನಾಂತ್. ಫಿಲ್ಮಾ ಖಾತಿರ್‌ಚ್ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಪದಾಂಚೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್‌ಯಿ ಉಂಚ್ಲೆಂ ಆಸಾ. ಸಂದರ್ಭಾಕ್ ತೆಕಿದ್ ಪರತ್ ಪರತ್ ಆಯ್ಕೊಂಕ್ ಮೆಳ್ಚೆಂ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಟೈಟಲ್ ಪದ್ ವೀಕ್ಷಕಾಕ್ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ವಿಷಯಾಚೆರ್ ಚಿಡ್ಕಾವ್ನ್ ದವರ್‍ತಾ ಆನಿ ಫಿಲ್ಮಾ ಸಂಗಿಂ ತಾಂಡುನ್ ವ್ಹರ್‍ತಾ. ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಪರ್ಗವಾಂತ್ ಶಿಕ್ಚೊ ಪುಣ್ ಸಾದ್ಯಾ ಕಾಲೆತಿಚೊ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಜಾವ್ನ್ ಅಶ್ವಿನ್ ಡಿ’ಕೊಸ್ತಾನ್ ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್‌ಚ್ ಅಪುರ್ಬಾಯೆಚೆಂ ಪ್ರದರ್ಶನ್ ದಿಲಾಂ. ಸುಶ್ಮಾಚೊ ಪಾತ್ರ್ ಖೆಳ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವೆನ್ಸಿಟಾ ಡಾಯಸಾನ್‌ಯಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾಕ್ ಜೀವ್ ಭರ್‍ಲಾ. ಥೊಡೆ ಕಡೆನ್ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಕಲಾಕಾರಾಂಕ್ ಸಾರ್ಕೆಂ ಘೊಳೊಂವ್ಕ್ ಸಲ್ವಾಲಾ ತಶೆಂ ಭೊಗ್ತಾ ತರೀ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸರ್ವ್ ಕಲಾಕಾರಾಂನಿ ಭೊವ್‌ಚ್ ಮ್ಹಿನತ್ ಕಾಡ್‌ಲ್ಲಿ ಹರ್ ಪಾತ್ರಾಂಚ್ಯಾ ನಟನಾಂತ್ ಉಟೊನ್ ದಿಸ್ತಾ.

ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಹೊಗ್ಳಿಕೆಕ್ ಫಾವೊ ಜಾಲ್ಲೆಂ, ಭಾಶೆಚಿ ಸೊಬಾಯ್ ದಾಕಂವ್ಚೆಂ ಸಂಭಾಷಣ್‌ಯ್ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಚಿ ಗ್ರೇಸ್ತ್‌ಕಾಯ್. ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಚೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಕಳಿತ್ ಕರ್‍ಚ್ಯೆ ಸಂಗಿಂ, ಕೊಂಕ್ಣ್ಯೆ ಥಂಯ್ ಅಭಿಮಾನ್ ಪಾಂವ್ಚೆ ಪರಿಂ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ಹೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ವೀಕ್ಷಕಾಂಚ್ಯಾ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಂತ್/ ಪ್ರಚಾರ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾಂ ಮಾನೆಸ್ತಾಂಚ್ಯಾ ವಾಕ್ಮೂಲಾ ಮಾರಿಫಾತ್ ನಖ್ಖಿ ಜಾತಾ. ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾ ಥಾವ್ನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಕ್ ಸ್ವತಾಚೊ ಏಕ್ ಫಿಲ್ಮ್ ತಾಂತ್ರಿಕ್ ತಜ್ಞಾಂಚೊ ಪಂಗಡ್‌ಯಿ ತಯಾರ್ ಜಾಲೊ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಸಾಹಿತಿ, ಸಂಗೀತ್ಗಾರ್ ಜೊಯೆಲ್ ಪಿರೇರ್ ಫುಡಾರಾಂತ್ ಏಕ್ ಅನುಭವಿ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಬರಯ್ಣಾರ್, ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಜಾವ್ನ್ ರೂಪಿತ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾಂತ್ ಕಾಯಿಂಚ್ ದುಬಾವ್ ನಾ. ನೆಲ್ಲು ಪೆರ್ಮನ್ನೂರ್ ನಿರ್ದೇಶನಾ ಸಂಗಿಂ ಉತ್ತೀಮ್ ಪ್ರಚಾರ್ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ ಜಾವ್ನ್‌ಯಿ ತರ್ಬೆತಿ ಜೊಡುಂಕ್ ಪಾವ್ಲಾ. ಮಂಗ್ಳುರ್ ಥಾವ್ನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ಯೆದೊಳ್ ಆಯ್ಲೆಲ್ಯಾ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾಕೀ ಚಡ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಜಾಲ್ಲೊಯ್ ಹ್ಯಾಚ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ. ಅಶೆಂ, ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಕಾರಣಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಏಕ್ ಮಯ್ಲಾ ಫಾತರ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ.

೩. ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಪಿಂತ್ರಾಯಿಲ್ಲೊ ವಿಸಂಗತ್ ಇತಿಹಾಸ್

೩.೧ ಫಿಲ್ಮಾಂನಿ ಇತಿಹಾಸ್ ಪಿಂತ್ರಾವ್ಣಿ ಆನಿ ವಿವಾದಾಚಿಂ ಕಾರಣಾಂ

ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾಚ್ಯೆ ಸುರ್ವೆರ್ ಥಾವ್ನ್‌ಚ್ ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ತಶೆಂಚ್ ಮನ್ಶಾ ಇತಿಹಾಸಾಚೆರ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ನ್ ಭೂತ್‌ಕಾಳಾನ್ ಕಸೊ ವರ್ತಮಾನ್ ಕಾಳ್ ರೂಪಿತ್ ಕೆಲಾ ಮ್ಹಣ್ ದಾಕಂವ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಚಲೊನ್ಂಚ್ ಆಸಾ.  ಪುರ್ವಿಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ದಿಂವ್ಚಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ, ಇತಿಹಾಸ್ ಜೀವಂತ್ ಕರ್‍ನ್ ವೀಕ್ಷಕಾ ಮುಕಾರ್ ದವರ್‍ತಾತ್. ಕಸೊ ಇತಿಹಾಸ್‌ಕಾರ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ದಿಶ್ಟಿಕೋನಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಇತಿಹಾಸ್ ದಾಖಲ್ ಕರ್‍ತಾಗೀ೫ ತಶೆಂಚ್ ಏಕ್ ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಇತಿಹಾಸಾಚ್ಯಾ ವಿಷಯಾಚೆರ್ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ತಾನಾ, ತಾಚ್ಯಾ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್ ವಾ ತಾಚ್ಯಾ ಉದ್ದೇಶಾಕ್ ಸರಿ ಜಾವ್ನ್ ಇತಿಹಾಸ್ ಪಿಂತ್ರಾಯ್ತಾ. ಹಾಕಾ ಏಕ್ ದಾಖ್ಲೊ ದಿಂವ್ಚೊ ತರ್ ಚಿತ್ತೂರ್‍ಚಿ ರಾಣಿ ಪದ್ಮಿನಿಚೆರ್ ಯೆದೊಳ್ ಆಯಿಲ್ಲಿಂ ತೀನ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ. ಪಯ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ಜಸ್ವಂತ್ ಜವೇರಿಚೆಂ ಮಹಾರಾಣಿ ಪದ್ಮಿನಿ (೧೯೫೯) ದುಸ್ರೆಂ ಚಿತ್ರಾಪು ನಾರಾಯಣ ಮೂರ್ತಿಚೆಂ ಚಿತ್ತೂರ್ ರಾಣಿ ಪದ್ಮಿನಿ (೧೯೬೩) ಆನಿ ತಿಸ್ರೆಂ ಸಂಜಯ್ ಲೀಲ ಬನ್ಸಾಲಿಚೆಂ ಪದ್ಮಾವತ್ (೨೦೧೮). ಹ್ಯಾ ತಿನ್‌ಯಿ ಫಿಲ್ಮಾಂಕ್ ಎಕಾಮೆಕಾ ಸಂಗಿಂ ತುಲನ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್, ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲೊ ರಾಣಿ ಪದ್ಮಿನಿಚೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಆನಿ ತವಳ್ಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಎಕಾ ಫಿಲ್ಮಾ ಥಾವ್ನ್ ಅನ್ಯೇಕಾಕ್ ವ್ಹಡ್ ಮಾಪಾನ್ ಬದಲ್ಲಾಂ! ಇತಿಹಾಸ್ ಆನಿ ತಾಂತ್ಲಿಂ ಘಡಿತಾಂ ಸೊಡ್ಯಾಂ, ರಾಣ್ಯೆಚ್ಯೆ ಮುಸ್ತಾಯ್ಕೆಚೆಂ ತುಲನ್ ಕೆಲ್ಯಾರೀ, ಎಕಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯೆ ಪರಿಂ ದುಸ್ರ್ಯಾಂತ್ ನಾ, ದುಸ್ರ್ಯಾಂತ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ಪರಿಂ ತಿಸ್ರ್ಯಾಂತ್ ನಾ. ಹರ್ ಫಿಲ್ಮಾಂನಿ, ತೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ತಾನಾ ಕಸಲಿ ಉಂಚ್ಲಿ ಮುಸ್ತಾಯ್ಕಿ ತಯಾರ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾಗೀ, ತಿತ್ಲಿ ಉಂಚ್ಲಿ ಮುಸ್ತಾಯ್ಕಿ ತಯಾರ್ ಕರುನ್ ನಿರ್ದೇಶಕಾಂನಿ ಪದ್ಮಿನಿಕ್ ನ್ಹೆಸಯ್ಲಾಂ! ಎಕಾಮೆಕಾ ಜುಳಾನಾತ್‌ಲ್ಲಿ ರಾಣ್ಯೆಚಿ ಮುಸ್ತಾಯ್ಕಿ ಫಿಲ್ಮಾಂಕ್ ವಿಸಂಗತ್ ಕರ್‍ತಾ ವ್ಹಯ್ ತರೀ, ವೀಕ್ಷಕ್ ತಾಚೆಂ ಗಣ್ಣೆಂ ಕರಿನಾ. ಕಿತ್ಯಾಕ್, ಫೀಚರ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಕೆದ್ನಾಂಯ್ ಕಲಾ ಆನಿ ಮನೋರಂಜನಾಚೊ ಏಕ್ ಪ್ರಾಕಾರ್ ಜಾವ್ನಾಸೊನ್ ಫಿಲ್ಮ್ ವೀಕ್ಷಕಾಕ್ ಚಡ್ ಆಂವಡ್ಚೆಂ ಆನಿ ಮನೋರಂಜನ್ ದಿಂವ್ಚೆ ತಸಲೆಂ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾಕ್ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಪೊಯೆಟಿಕ್ ಲೈಸನ್ಸ್ (ಠಿoeಣiಛಿ ಟiಛಿeಟಿಛಿe)೬ ವಾ ಕಾವ್ಯ್ ಪರ್ವಣ್ಗಿ ವಾಪಾರ್‍ನ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಚಡ್ ಭಾವನಾತ್ಮಕ್ ವಾ ಭೊಗ್ಣಾಂ ಉಸ್ಕೊಂವ್ಚೆಂ ತಸಲೆಂ ಕರ್‍ತಾ. ಬೊಕ್ಸ್ ಆಫಿಸಾಂನಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಹಿಟ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಹೆಂ ಭೊವ್‌ಚ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ. ಫಿಲ್ಮ್ ಪಳೆಯ್ತಲ್ಯಾ ಹರ್ ಎಕ್ಲ್ಯಾನ್ ಜಾಣಾ ಆಸ್ಚೆಂ ಸತ್ ಹೆಂ ತರೀ ಥೊಡ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾಂನಿ ಇತಿಹಾಸಾಚೆರ್ ಹೊಂದ್ವೊನ್ ತಯಾರ್ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಜಾತಾತ್‌ಚ್.

ಇತಿಹಾಸಾಕ್ ಮುಳಾಂ ಸಬಾರ್. ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್ ಇತಿಹಾಸಾಚೆಂ ನಖ್ಖಿ ಚಿತ್ರಣ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಭೊವ್ ಕಶ್ಟಾಂಚೆಂ. ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್ ಹಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ಏಕ್ ನ್ಹಯ್ ಏಕ್ ವಿವಾದ್ ಘೆವ್ನ್‌ಚ್ ಪಡ್ದ್ಯಾರ್ ಪಡ್ತಾತ್ ವಾ ಪಡ್ದ್ಯಾರ್ ಪಡ್‌ಲ್ಲೆಂಚ್ ವಿವಾದ್ ಉಬ್ಜೊಂಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾತಾತ್. ಬ್ರೆವ್‌ಹಾರ್ಟ್ (೧೯೯೫), ಶಿಂಡ್ಲರ್ಸ್ ಲಿಸ್ಟ್ (೧೯೯೩), ಟಾಯ್ಟಾನಿಕ್ (೧೯೯೭) ತಸಲ್ಯಾ ಭೊವ್‌ಚ್ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಫಿಲ್ಮಾಂನಿ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಘಡಿತಾಂಕ್, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಾಂಕ್ ಆನಿ ವಾದಾಂಕ್ ಪಕ್ಷಪಾತಿ ಅರ್ಥ್ ಲಾವ್ನ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಂಕ್ ಪ್ರಭಾವಿತ್ ಕೆಲೊ (ಖಿoಠಿಟiಟಿ & ಇuಜಥಿ, ೨೦೦೨). ತರ್ ಪಡ್ದ್ಯಾಚೆರ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲೊ ಪೆಂಚ್ಲಲೊ ವಾ ಅಸಂಗತ್ ಇತಿಹಾಸ್ ಆನಿ ಛಾಪುನ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾ೭ ಮಧೆಂ ಆಸ್ಚೊ ಫರಕ್‌ಚ್ ಫಿಲ್ಮ್ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಕಾರಣ್‌ಗೀ? ವ್ಹಯ್ ತರ್, ಹಾಂಗಾಸರ್ ಉಬ್ಜೊಂಚೆಂ ಸವಾಲ್ ಹೆಂ:

ಎಕಾ ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ಮಾಪಕಾಕ್ (ನಿರ್ದೇಶಕ್) ಎಕಾ ಕಾದಂಬರಿಕಾರಾ ಭಾಶೆನ್ ಮನೋರಂಜನಾಚ್ಯಾ ಆನಿ ಎಕ್ ಉತ್ತೀಮ್ ನಾಟಕೀಯ್ ಪ್ರಸ್ತುತಿಚ್ಯಾ ಉದ್ದೇಶಾನ್, ಕಾವ್ಯ್ ಪರ್ವಣ್ಗಿ ಜಿ ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಸತಾಚ್ಯಾಕೀ ಸತ್ತಿ ಆಸ್ತಾ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್, ತಿ ವಾಪಾರ್ನ್ ಇತಿಹಾಸಾಚೊ ಏಕ್ ಭಾಗ್ ವಾ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಭಾಗ್ ಅವಿಶ್ಕಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಫಟಿಂ ಸಂಗಿಂ ದಾಕಂವ್ಕ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ಆಸೊಂಕ್ ನಜೊ? ಎಕಾ ವಾದಾ ಪರ್ಮಾಣೆ, ?ಕಲಾಕಾರ್ ಏಕ್ ವರ್ದೆಗಾರ್ ನ್ಹಯ್, ಬಗಾರ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ್‌ಕಾರ್ (iಟಿಣeಡಿಠಿಡಿeಣeಡಿ), ನಕ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊ ಕರ್ಪಿ (sಛಿಡಿibe) ನ್ಹಯ್, ಬಗಾರ್ ನವೊ ಅರ್ಥ್ ಸೊದ್ಪಿ, ಭವಿಶ್ಯ್‌ವಾದಿ (ಠಿಡಿoಠಿheಣ), ದೆಕುನ್ ತಾಣೆಂ ನವ್ಯಾ ವಿವರಾಂಚೊ ಅವಿಶ್ಕಾರ್ ವಾ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಮಾಹೆತಿಚಿ ಪುನರ್ ರಚನಾ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಫರಕ್ ಪಡಾನಾ?. ವಾಸ್ತವ್ ಜಾವ್ನ್ ಹಾಕಾ ಅಶೆಂ ಸವಾಲ್ ಕರ್‍ಯೆತ್- ಜರ್ ತಾಣೆಂ ದಾಕಯಿಲ್ಲೆಂ (ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ಲೆಂ) ಘಡಿತ್ ಸಾರ್ಕೆಂ ಆಸೊನ್ ಪುಣ್ ದಿಲ್ಲೊ ವಿವರ್ ಚುಕಿಚೊ ವಾ ನವ್ಯಾನ್ ಘಡೊನ್ ಹಾಡ್ಲಲೊ ಕಾಲ್ಪನಿಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ (iಟಿveಟಿಣeಜ ಣಡಿಚಿಜiಣioಟಿ) ತರ್ ಫರಕ್ ಪಡ್ತಾ ಕಿತೆಂ? (ಃeಡಿಟಿsಣeiಟಿ, ೧೯೮೯).

ಕಾವ್ಯ್ ಪರ್ವಣ್ಗಿ ವಾಪಾರ್‍ನ್ ಸ್ವತಾಚ್ಯಾ ಫಾಯ್ದ್ಯಾ ಖಾತಿರ್ ಇತಿಹಾಸ್ ವಿದ್ರೂಪ್ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಆಯ್ಚ್ಯೆ ಪರಿಗತೆಚೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಕರ್‍ನ್ ?ಕಿತೆಂ ತರೀ ವಿಚಿತ್ರ್, ನವೆಂ ನ್ಹಯ್, ಪುಣ್ ಚಡ್ ಉಟೊನ್ ದಿಸ್ಚೆ ತಸಲೆಂ ನಾಡ್ ಲಾಗ್ಲಲೆ (hಚಿuಟಿಣ) ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ಭುಂಯ್‌ಪಟಾಕ್ (ಛಿuಟಣuಡಿಚಿಟ ಟಚಿಟಿಜsಛಿಚಿಠಿe) ತ್ರಾಸ್ ದಿತೆಚ್ ಆಸಾ? ಮ್ಹಣ್ಚೊ ಬರ್‍ನ್‌ಸ್ಟೈನ್ (೧೯೮೯), ಇತಿಹಾಸಾಚ್ಯಾ ಚೂಕ್ ಚಿತ್ರಣಾ ವಿಶಿಂ ಉಲವ್ನ್-? ?ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ಮಾಪಕ್, ಟಿ.ವಿ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ್ ನಿರ್ಮಾಪಕ್ ಅಜಾಗ್ರುತ್ಕಾಯೆಚೆ, ಪುಣ್ ಬಲಿಶ್ಟ್ ಇತಿಹಾಸ್‌ಕಾರ್ ಜಾವ್ನ್ ರೂಪಿತ್ ಜಾತೇ ಆಸಾತ್. ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್ ಪ್ರಮಾಣಿತ್ ಪಠ್ಯ್‌ಪುಸ್ತಕಾಂಚ್ಯಾಕೀ ಚಡ್ ಕರ್‍ನ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೊ ಇತಿಹಾಸ್, ಜೊ ಫಟ್ಕಿರೊ ವಾ ಘಡೊನ್ ಹಾಡ್ಲಲೊ ಆಸಾ, ತೊಚ್ ನೀಜ್ ಇತಿಹಾಸ್ ಮ್ಹಣ್ ಲೋಕ್ ಪಾತ್ಯೆಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ಲಾ. ಅಸಲೊ ಕಾಲ್ಪನಿಕ್ ತಶೆಂ ಫಟಿಂಚ್ಯಾ ಚಿಕ್ಲಾಂತ್ ಭರ್‍ಲಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಖರೊ ಮ್ಹಣ್ ಲೆಕ್ಲೊ ತರ್ ತಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಬರೊ ಜಾಂವ್ಕ್ ಸಕಾನಾ. ಸೊಳಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಬೇಕನ್ ಹಾಣೆಂ ?ಇತಿಹಾಸ್ ಮನ್ಶಾಂಕ್ ಬುದ್ವಂತ್ ಕರ್‍ತಾ’ ಅಶೆಂ ಸಾಂಗ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಪುಣ್ ವಾಯ್ಟ್ ಇತಿಹಾಸ್, ಘಡೊನ್ ಹಾಡ್ಲಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಆನಿ ಉಚಾಂಬಳಾಯೆ ಪಾಸತ್ ಪೆಂಚ್ಲಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಮನ್ಶಾಕ್ ಮೂರ್ಖ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ? ಮ್ಹಣ್ತಾ.

ಇತಿಹಾಸಾಚೆರ್ ಆದಿಂಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಯಾರ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್. ಪುಣ್ ಆಜ್‌ಕಾಲ್ ಥೊಡೆ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಫಕತ್ ಇತಿಹಾಸಾಚ್ಯಾ ಠಿಕಾತ್ಮಕ್ ಅಧ್ಯಾಯಾಚೆರ್ ಚಡ್ ಗುಮಾನ್ ಕೇಂದ್ರಿಕೃತ್ ಕರ್‍ತಾತ್. ಅಸಲ್ಯಾ ರಚ್ಣುಕೆ ವಿರೋಧ್ ಆವಾಜ್ ಉಟಯ್ತಾನಾ ತ್ಯೆ ರಚ್ಣೆಕ್ ಚಡ್ ಪ್ರಚಾರ್ ಲಾಬ್ತಾ, ಜೆಂ ಎಕ್ಯೆ ರಚ್ಣೆಚ್ಯಾ ವಿಕ್ರ್ಯಾಕ್ (ಹಾಂಗಾಸರ್ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಪ್ರಚಾರಾಕ್ ಆನಿ ಲೊಕಾಚ್ಯಾ ವೀಕ್ಷಣಾಕ್) ಕಾರಣ್ ಜಾತಾ. ಹಾಕಾಚ್ ಲಾಗೊನ್ ಇತಿಹಾಸಾಚ್ಯಾ ಪೆಂಚ್ಲೆಲ್ಯಾ ಅವಸ್ವರಾಚೆರ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಯಾರ್ ಜಾಂವ್ಚಿಂ. ಪುಣ್ ಹರ್ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಫಕತ್ ದುಡು ಜಮಂವ್ಚ್ಯಾ ಎಕಾಚ್ ಉದ್ದೇಶಾನ್ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ತಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಚುಕಿಚೆಂ ಜಾತಾ. ರಿಚರ್ಡ್ ಅಟೆನ್‌ಬರೋಚೆಂ ಗಾಂಧಿ (೧೯೮೨) ಜಾಂವ್, ಭಾರತೀಯ್ ಸಿನೆಮಾಂತ್ಲೆಂ ಭೊವ್‌ಚ್ ಪ್ರಭಾವಿ ಸಿನೆಮಾ ಮ್ಹಣ್ ಅಜೂನ್ ಮಾಂದ್ಚೆಂ ಮದರ್ ಇಂಡಿಯಾ (೧೯೫೭) ಜಾಂವ್, ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ತರೀ ಋಣಾತ್ಮಕ್ ಉದ್ದೇಶಾಚಿಂ ನ್ಹಯ್.

ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲೆಂ ಭೊವ್ ಚಡ್ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಫಿಲ್ಮ್ (ಃಟeಣsಛಿh, ೨೦೧೯) ಖಿhe ಐಚಿsಣ ಖಿemಠಿಣಚಿಣioಟಿ oಜಿ ಅhಡಿisಣ (೧೯೮೮) ಹಾಚೊ ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಸ್ಕೊಸೇಝಿ, ಜಾಕಾ ಖಿhe ಐಚಿsಣ ಖಿemಠಿಣಚಿಣioಟಿ oಜಿ ಅhಡಿisಣ ಫಿಲ್ಮಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ‘ಜೆಜುಚೊ ಖುನಿಗಾರ್ (ಅಜಿ. ಃಟeಣsಛಿh, ೨೦೧೯) ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಆಡ್ ನಾಂವಾಂನಿ ಆಪಯ್ತಾತ್. ತೊ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಖಿhe ಐಚಿsಣ ಖಿemಠಿಣಚಿಣioಟಿ oಜಿ ಅhಡಿisಣ ಫಿಲ್ಮಾವಿಶಿಂ ಉಲಯ್ತಾನಾ ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾ:

`ಯುನಿವರ್ಸಲ್ (ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್) ತಸಲಿ ಕಂಪೆನಿ ಅಸಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕರುಂಕ್ ತಯಾರ್ ಆಸತ್ ಮ್ಹಣ್ ಹಾಂವೆಂ ಕೆದಿಂಚ್ ಚಿಂತುಂಕ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ. ತೆ ಎಕಾ ಖಾಶೆಲ್ಯಾ ಪ್ರಾಕಾರಾಚಿಂ ಫಿಲ್ಮಾ ಕರ್‍ನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ಮನಿಸ್. ಪುಣ್ ಟೊಮ್ ಪೊಲಕ್ (ಯುನಿವರ್ಸಲ್ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ಹಾಚೊ ಚೇರ್‌ಮ್ಯಾನ್) ಆನಿ ಸಿಡ್ ಶೆನ್‌ಬರ್ಗ್ (ಅಮೆರಿಕಾಚೊ ಉದ್ಯಮಿ, ಒಅಂ Iಟಿಛಿ. ಆನಿ Uಟಿiveಡಿsಚಿಟ Sಣuಜios ಹಾಚೊ ಅಇಔ) ಹಾಂಕಾಂ ಭೆಟ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಮ್ಹಜ್ಯೆ ಥಂಯ್ ನವೊ ಮನೋಭಾವ್ ಆನಿ ನವೆಂ ಉಗ್ಡಾಪಣ್ ಜಾಲೆಂ. ಹೆರ್ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಥಾವ್ನ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಅಸಲೊ ಪಾಟಿಂಬೊ ಮೆಳ್‌ಲ್ಲೊ ನಾ. ತಾಣಿಂ (ಪೊಲಕ್ ಆನಿ ಶೆನ್‌ಬರ್ಗ್) ಮ್ಹಾಕಾ ಕಸಲೆಂಚ್ ಬದ್ಲುಂಕ್ ಸಾಂಗ್ಲೆಂನಾ, ಪುಣ್ ಸುಚೊವ್ಣ್ಯೊ ದಿಲ್ಯೊ; ಸವಾಂನಿ ಸುಚೊವ್ಣ್ಯೊ ದಿಲ್ಯೊ (ಎಚಿಛಿobsoಟಿ, ೧೯೮೮).

ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ಮೊಣೆಂ ಏಕ್ ವೆವ್ಹಾರ್. ವೆವ್ಹಾರಾಂತ್? ? ಜಾತಾ ತಿತ್ಲೊ ಲಾಭ್ ಜೊಡ್ಚೊಚ್ ಮುಖೆಲ್ ಧ್ಯೇಯ್. ಯುನಿವರ್ಸಲ್ ಪಿಕ್ಚರ್ಸ್ ಹಾಚೊ ಉದ್ಯಮಿ ಪೊಲಕ್ ಜಾಂವ್, ಶೆನ್‌ಬರ್ಗ್ ಜಾಂವ್ ಹಾಚ್ಯೆ ಥಾವ್ನ್ ವೆಗ್ಳೆ ನ್ಹಯ್. ಜರ್ ಕಾವ್ಯ್ ಪರ್ವಣ್ಗೆ ಮಾರಿಫಾತ್ ?ಮನ್ಶಾಚ್ಯಾ ಅಣ್ವ್ಯಾ ಸೈಂಬಾಕ್ ಉಚಾಂಬಳ್ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಜಿನ್ಸಾಚೆಂ ಕಾಂಯ್ ಪುಣ್ ಇಲ್ಲೆಂ ದಾಕವ್ನ್ ಲೊಕಾಕ್ ಆಂವಡ್ಚೆ ಬರಿಂ ಕರುಂಕ್? ಜಾತಾ ತರ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಕರ್‍ತಲೆ ಕಿತ್ಯಾ ನೆಗಾರ್‍ತಾತ್? ಹ್ಯಾಚ್ ಪಾಟ್‌ಥಳಾರ್ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಸ್ಕೊಸೇಝಿಕ್ ತಾಂಚ್ಯೆ ಥಾವ್ನ್ ಬರೊಚ್ ಪಾಟಿಂಬೊ ಲಾಬ್ಲೊ.

ಖಂಚೆಂಯ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಚೂಕ್ ಕಾರಣಾಂ ಪಾಸತ್ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಜಾಯ್ತ್ ತರ್, ತ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾ ಪಾಟ್ಲಿ ಸಕತ್ (ಸಾಮಾನ್ಯ್ ಜಾವ್ನ್ ದುಡ್ವಾಚಿ) ಖಂಯ್ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ದುಡು ವಿನಿಯೋಗ್ ಕೆಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ತ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾ ಥಾವ್ನ್ ಕಿತೆಂ ಆಪೇಕ್ಷಿತಾ (ಆರ್ಥಿಕ್ ಮುನಾಫೊ, ಪ್ರಚಾರ್) ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸಮ್ಜೊನ್ ಘೆತ್‌ಲ್ಲ್ಯೆ ಖೆರಿತ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಅಪೂರ್ಣ್ ಜಾತಾ. ‘ಆಮಿ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ಲೆಂ, ಜಾಣಾರ್‍ಯಾಂಚ್ಯಾ ಪಂಗ್ಡಾಚ್ಯಾ ಪರ್ವಣ್ಗೆನ್‌ಚ್ ದಾಕಯ್ಲಾಂ’ ಮ್ಹಳ್ಯಾರೀ, ದಾಕಯಿಲ್ಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಖಂಚ್ಯಾ ಮುಳಾಚೊ ಆನಿ ಕಿತ್ಯಾ ಪಾಸತ್ ತೆಂಚ್ ಮೂಳ್ ವಿಂಚ್ಲಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂಯ್ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ್ ದಿಶ್ಟಿನ್ ತಜ್ವೀಜ್ ಕರಿಜೆ ಪಡ್ತಾ.

‘ಫಿಲ್ಮ್ ಉದ್ಯಮಾಂತ್ ಆಜ್-ಕಾಲ್ ವಿವಾದ್ ಉಬ್ಜೊಂಚ್ಯೆ ತಸಲೆಂ ಫಿಲ್ಮಾಂನಿ ಚಿಡ್ಕಾಂವ್ಚೆಂ `ಮಾಂದುನ್ ಘೆತ್‌ಲ್ಲಿ ಏಕ್ ರಿವಾಜ್ಚ್ ಜಾಲ್ಯಾ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಬಂದ್ಯೊಪಾಧ್ಯಾಯ್ (೨೦೨೩). ಹಾಕಾ ಆಯ್ಲೆವಾರ್‍ಚೆಂ ನಿದರ್ಶನ್ ‘ದಿ ಕೇರಳ ಸ್ಟೋರಿ’ ಫಿಲ್ಮ್.

ಜಿಣ್ಯೆಚ್ಯಾ ವೆಗ್ವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಮಳಾರ್ ಆಮಿ ಸಗ್ಳ್ಯಾಂನಿ ಘೆತ್‌ಲ್ಲಿಂ ಜಾಯ್ತಿಂ ಸೃಜನಶೀಲ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾಂ (ಕಾವ್ಯ್ ಪರ್ವಣ್ಗಿ) ಆಸಾತ್. ತರೀ, ಸ್ವತಾಚ್ಯಾ ಅಜೆಂಡಾಕ್ ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿಂವ್ಚ್ಯೆ ಪಾಸತ್ ಸತಾ ಭೊಂವ್ತಿಂ ಕಾಣಿಯೊ ಘಡ್ಚ್ಯೆ ಮಾರಿಫಾತ್ ಥೊಡೆ ಉಗ್ರ್‌ಗಾಮಿ ಜಾತಾತ್. ಹೆ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಚಿತ್ರಿತ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಉಗ್ರ್‌ಗಾಮಿ ಕಿತೆಂ ಕರ್‍ತಾತ್, ತ್ಯಾಚ್ ಸಾರ್ಕ್ಯಾಚೆ. ದುರ್ದೈವಾನ್, ‘ದ ಕೇರಳ ಸ್ಟೋರಿ’ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ನಿರ್ಮಾಪಕಾಂನಿ ಕೆಲ್ಲೆಂಯ್ ಹೆಂಚ್. ದಿ ಕೇರಳ ಸ್ಟೋರಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಪ್ರಚಾರಾಚೆಂ ಹೆಂ ಥಾಪಡ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲಿ ಕಲಾ ಕಾಡೂನ್ ಉಡಯ್ತಾ ಆನಿ ಫಿಲ್ಮ್ ಏಕ್ ಪಾಡ್ ವೀಕ್ಷಣ್ ಜಾಯ್ಶೆಂ ಕರ್‍ತಾ (ಃಚಿಟಿಜಥಿoಠಿಚಿಜhಥಿಚಿಥಿ, ೨೦೨೩).

ಹ್ಯಾಚ್ ಪಾಟ್‌ಥಳಾರ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ಘೆತ್‌ಲ್ಲಿಂ ಸೃಜನ್‌ಶೀಲ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾಂ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಕ್ ಏಕ್ ಉತ್ತೀಮ್ ದೃಶ್ಯ್-ಕಾವ್ಯೆಂ ಕರ್‍ತಾತ್ ವಾ ಏಕ್ ಪಾಡ್ ವೀಕ್ಷಣ್ ಜಾಯ್ಶೆಂ ಕರ್‍ತಾತ್ ತೆಂ ಪಳೆವ್ಯಾಂ.

೩.೨ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಪಿಂತ್ರಾಯಿಲ್ಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಆನಿ ವಿವಾದ್

?ಮನ್ಶಾನ್ ಕಾಳಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಕಿತೆಂ ಕೆಲಾಂ, ಕಸಲೆ ತ್ರಾಸ್ ಸೊಸ್ಲ್ಯಾತ್, ತಾಣಿಂ ಸ್ವತಾಕ್ ಕಶೆಂ ಸಂಘಟಿತ್ ಕೆಲಾಂ, ಸಂಸ್ಥಾ ಕಶಿ ನಿರ್ಮಾಣ್ ಜಾಲಿ ಆನಿ ಹ್ಯಾ ಸಂಸ್ಥ್ಯಾಂನಿ ಮನ್ಶಾಂಚೆರ್ ಕಸೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಘಾಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್ ಆನಿ ಇತಿಹಾಸಾಕ್ ಮೆಕ್ಳೊ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ ತಸಲೊ ಸಂಬಂಧ್?? ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್ತಾ ವಿಲ್ಹಮ್ ಡಿಲ್ಟೇ (ಖiಛಿಞmಚಿಟಿ, ೧೯೬೧, ಠಿ. ೧೩೮) ತಾಚ್ಯೆ ಪರ್ಮಾಣೆ ? ॒ಮನಿಸ್ ಸ್ವತಾಕ್ ಫಕತ್ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ ವಳ್ಕತಾ ಶಿವಾಯ್, ಕೆನ್ನಾಚ್ ಅಂತರ್‌ಮುಕತಾಯಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ (iಟಿಣಡಿosಠಿeಛಿಣioಟಿ) ನ್ಹಯ್… ತಾಚೆಂ ಜಿವಿತ್ ಇತಿಹಾಸಿಕ್ ನದ್ರೆನ್ ಥಾರಾಯಿಲ್ಲೆಂ ಆಸ್ತಾ ಆನಿ ಅಶೆಂ ಮಾತ್ರ್ ಸಾಧ್ಯ್. ಮನಿಸ್ ಇತಿಹಾಸಿಕ್ ಜಾವ್ನ್ ನಿರ್ಧಿಶ್ಟ್ ಸಂಸ್ಕೃತೆ ಭಿತರ್ ಮಾತ್ರ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಸಕ್ತಾ. ಫಕತ್ ತಿಚ್ಯೆ ಭಿತರ್ ಮಾತ್ರ್ ತಾಕಾ ಆಪ್ಲೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಸೊದುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಜಾತಾ…? (ಖiಛಿಞmಚಿಟಿ, ೧೯೬೧, ಠಿ. ೧೩೮). ಇತಿಹಾಸ್, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆನಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚೆಂ ನಾತೆಂ ಇತ್ಲೆಂಯ್ ಬಳ್ವಂತ್ ತರೀ ಆಮ್ಚ್ಯಾಚ್ ಮಾತ್ಯೆಂತ್ ಜಿಯೆತಾನಾ ಆಮ್ಕಾಂ ಹಾಚಿ ಪರ್ವಾ ಆಸಾನಾ, ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಆಮಿ ತಾಚೊ ವಾಂಟೊ ಜಾವ್ನ್ ಆಸ್ತಾಂವ್.

ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕರುಂಕ್ ವಿದೇಶಾಕ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ವಿವೇಕಾಕ್‌ಯಿ ಡಿಲ್ಟೇಚ್ಯಾ ವಯ್ಲ್ಯಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ, ತಾಚ್ಯಾ ಪ್ರೊಫೆಸರಾನ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿಂ ಉತ್ರಾಂ: ‘ಖಿhis is ಡಿiಜiಛಿuಟous, ಚಿ sಣuಜeಟಿಣ ತಿho hಚಿs ಛಿome ಣo ಟeಚಿಡಿಟಿ ತಿoಡಿಟಜ ಛಿuಟಣuಡಿe ಜoesಟಿ’ಣ ಞಟಿoತಿ ಚಿಟಿಥಿಣhiಟಿg ಚಿbouಣ his oತಿಟಿ. Iಣ’s ಚಿ shಚಿme. ಐeಚಿಡಿಟಿ ಚಿbouಣ ಥಿouಡಿs ಜಿiಡಿsಣ, ಣheಟಿ ಟeಚಿಡಿಟಿ oಣheಡಿs’॒ ಪರತ್ ಪರತ್ ದಣ್ಸಿತಾತ್. ?ಮನ್ಶಾಂಚೆ ಸಗ್ಳೆ ವಿಚಾರ್, ಮನೋವೃತ್ತಿ ಆನಿ ಸಮಾಜಿಕ್ ಘಡಪಾಚ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಿಕ್ ಸಾಪೆಕ್ಷ್‌ತಾಯೆಚಿ ಜಾಣ್ವಿಕಾಯ್ ಆಧುನಿಕ್ ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ಬೌದ್ಧಿಕ್ ಜಿಣ್ಯೆಂತ್ಲೆಂ ಭೊವ್ ಖಾಶೆಲೆಂ ಆನಿ ಪೊಂತ್‌ಮಾರ್‍ಚೆ ತಸಲೆಂ ಸವಾಲ್? (ಖiಛಿಞmಚಿಟಿ, ೧೯೬೧, ಠಿ. ೧೩೮) ಮ್ಹಣ್ಚ್ಯಾ ಡಿಲ್ಟೇಚ್ಯಾ ಬಳ್ವಂತ್ ತತ್ವ್‌ಶಾಸ್ತ್ರಾಕ್ ಜೀವಂತ್ ರುಜ್ವಾತ್ ತಸಲೊ ಪಾತ್ರ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚೊ ವಿವೇಕ್, ಆಪ್ಣಾ ಭಿತರ್‌ಚ್ ತಳ್ಮಳ್ತಾನಾ ತಾಚೊ ಬಾಪುಯ್ ಗಸ್ಪರ್ ಆಲ್ಬುಕರ್ಕ್ ಪೈ ತಾಕಾ ಕರ್ನಾಟಕಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಚಿಕ್‌ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ತೊಟಾ ಸಾವ್ಕಾರ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಭಾವಾ ಬಾಲ್ತಜಾರ್ ಆಲ್ಬುಕರ್ಕ್ ಪೈ ಲಾಗಿಂ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸಮ್ಜೊನ್ ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾಕ್ ಧಾಡ್ತಾ. ಏಕ್ ಬಳ್ವಂತ್ ಉದ್ದೇಶ್ ಘೆವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ ವಿವೇಕ್ ತಾಚೆ ಥಂಯ್ ರೊಂಬೊನ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ದೇಶಿ ಸಂಸ್ಕೃತೆಕ್ ಲಾಗೊನ್‌ಗೀ, ಗಾಂವಾಂತ್ ಪಳಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರಥಮ್ ಚಲ್ಯೆಲಾಗಿಂ ತಾಚ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಚಡ್ತಿಕ್ ಸಮ್ಜೊಂಚೆ ಆದಿಂಚ್ ಮೊಗಾರ್ ಪಡ್ತಾ ಆನಿ ಸಮಕಾಲೀನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಚಲ್ಯಾಂ ಪರಿಂ ದರ್ವಡೊನ್‌ಶೆಂ ಮೊಗಾಚಿ ಭಿಕ್ ಮಾಗ್ತಾ. ಭಾರತೀಯ್ ನಿರ್ಧಿಶ್ಟ್ ನಮೂನ್ಯಾಚ್ಯಾ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಕ್ ಚಿಡ್ಕಾವ್ನ್ ದವರ್‍ಚೆ ತಸಲೆಂ,  ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಯಶಸ್ವೆಕ್ ಗರ್ಚೆಚೆಂ, ಲಾಗಿಂ ಲಾಗಿಂ ದೆಡ್ಶೆಂ ಮಿನುಟಾಂಚೆಂ ಬಳ್ವಂತ್ ಕಥಾನಕ್ ವಿವೇಕ್-ಸುಶ್ಮಾಚ್ಯಾ ‘ಟove ಚಿಣ ಜಿiಡಿsಣ sighಣ? ಕ್ಲೀಶೆ ಮಾರಿಫಾತ್ ಸುರ್ವಾತೊನ್ ಮುಕಾರ್ ವೆತಾನಾ, ತಾಂಕಾಂ ಆದ್ಳಾಯಿಲ್ಲಿಂ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ಲಿಂ ವಿಂಚ್ಣಾರ್ ಘಡಿತಾಂ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ಅಸಮಧಾನಾಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್. ಹಾಕಾಚ್ ಲಾಗೊನ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲಾಂ.

ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಕಾಳ್‌ರೇಖಾ (ಣimeಟiಟಿe) ಪರ್ಮಾಣೆ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಖಲ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಕರ್‍ನ್ ವೆಚೆಂ ತರ್, ಆಪ್ಲಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಸೊಧುನ್ ಗಾಂವಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ವಿವೇಕಾಕ್ ಆನಿ ತಾಚಿ ನವಿ ಇಷ್ಟಿಣ್ ಸುಶ್ಮಾಕ್ ಕೊಂಕ್ಣೆ ಖಾತಿರ್ ಆಪ್ಲೊ ಜೀವ್ ಝರವ್ನ್ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಭಾಯ್ಲ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಕ್ ಮೆಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ದಾಖಲ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸಿಮಾಂವ್ ಪೆರಿಸ್ ಭಟಾನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಉಗಮಾಚೆಂ ಪೆಂಡೊರಾಚೆಂ ಪೆಟುಲ್೮ ಉಗ್ತೆಂ ಕರ್‍ಚೆಂಚ್ ‘ಕೊಂಕಣಿಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಸರಸ್ವತಿ ನ್ಹಂಯ್ಚ್ಯೆ ತಡಿರ್… ಸರಸ್ವತಿಚ್ಯಾ ಸುಳ್ಸುಳ್ಯಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್ ಜಲ್ಮಾಲಿ’ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಪುರಾಣಾ ಮಾರಿಫಾತ್. ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಚ್ಯಾ ಉಗಮಾ ವಿಶಿಂ ಥರಾವಳ್ ವಾದ್ ಆಸಾತ್. ತ್ಯಾ ಪಯ್ಕಿ ವಯ್ಲೊ ಏಕ್ ತರ್, ದುಸ್ರೊ  ಕೊಂಕಣಿ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಆದಿವಾಸಿಂಚಿ ಭಾಸ್, ತಾಂಚ್ಯೆ ಥಾವ್ನ್ ಉಬ್ಜಾಲಿ ಮ್ಹಳ್ಳೊ. ಹಾಚ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕೆಲ್ಲೊ ದೊ| ನಂದ್‌ಕುಮಾರ್ ಎಮ್. ಕಾಮತ್ (೨೦೧೪/೨೦೧೯) ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ಖರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಆನಿ ಕೊಂಕ್ಣೆಚಿ ಖರಿ ಪ್ರಾಚೀನತಾ, ಗೊಂಯ್ ಭಾಯ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಉಲಂವ್ಚ್ಯಾ ಸಮುದಾಯಾಂಚ್ಯಾ ಭಾಶೆ ಕುದ್ರ್ಯಾಂನಿ ಚಲಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂಘಟಿತ್ ಆನಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ್ ಮನ್ಶಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ್ ಅಭ್ಯಾಸಾ ಮಾರಿಫಾತ್ ಮಾತ್ರ್ ಸೊಧುನ್ ಕಾಡುಂಯೆತಾ. ಪುಣ್ ಗೊಂಯ್ ಆನಿ ವಿಸ್ತರಿತ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ (ಠಿಚಿಟಿ ಉoಚಿ) ರೊಂಬೊನ್ ಆಸ್ಚ್ಯೊ ಜಾತಿ-ಕಾತಿಚ್ಯೊ, ಊಂಚ್-ನಿಮ್ನ್ ವರ್ಗ್ ಮ್ಹಣ್ ಥರ್-ಭೇದ್ ಕರ್‍ತಲ್ಯಾಂಚ್ಯೊ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ, ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಚೆಂ `ಪ್ಯಾಂಡೊರಾಚೆಂ ಪೆಟುಲ್ (Pಚಿಟಿಜoಡಿಚಿ’s box) ಉಗ್ತೆಂ ಕರ್‍ಚಿಂ ಹರ್ ಪ್ರೇತನಾಂ ಸಲ್ವಯ್ತಾತ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್, ಖಂಯ್ಚಿಂಯ್ ವೆಗ್ಯಾನಿಕ್ ರಿತಿಚಿಂ ಸೊದ್ನಾಂ `ಗೊಂಯ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚೆಂ ಮೂಳ್‌ಪೀಠ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಫಟ್ಕಿರೆಂ ಕಲ್ಪನ್ ಚುರೊ ಕರ್‍ತಿತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಭೆಂ ಹ್ಯಾ ಹಿತಾಸಕ್ತೆಕ್ ಆಸಾ. ಹೆಂ ಜಾತಲೆಂ ಭಾಶೆಶಾಸ್ತ್ರಾಚೆ ನಿಮ್ನ್ ವರ್ಗಾಚೆ ಕೊಂಕಣಿ ಉಲವ್ಪಿ ಮ್ಹಣ್ ಜಾಂಕಾಂ ಆಧುನಿಕ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಮಾಜೆನ್ ವಿಸ್ರೊನ್ ಸೊಡ್‌ಲ್ಲೆ ತಸಲ್ಯಾ ಆದಿವಾಸಿ ಆನಿ ಗೊಂಯ್ಚೆ ಖರೆ ವಾರೆಸ್ದಾರ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚ್ಯಾ ಕುಕ್ನಾ, ಕೊಕಣಿ, ಗಮಿತ್ ಆನಿ ಮಾವ್ಚಿ ಪಂಗ್ಡಾಂಕ್ ದಾಕಂವ್ಚೆಂ ಹ್ಯಾ ಹಿತಾಸಕ್ತೆಚೆಂ ಅಧಿಕೃತ್ ಅಸ್ಪ್ರರ್ಶ್ಶೀಯ್ ವರ್ತನ್ (ಕಾಮತ್, ೨೦೧೪/೨೦೧೯, ಪಾ. ೬).

ಗೊಂಯ್ಚೆ ಮೂಳ್ ನಿವಾಸಿ ಕುಕ್ನಾ, ಕೊಕಣಿ, ಗಮಿತ್ ಆನಿ ಮಾವ್ಚಿ ಪ್ರಾಸ್ ಉತ್ತರ್ ಭಾರತಾಥಾವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆ `ವಿದೇಶಿ’೯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ ಊಂಚ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಪ್ (ಐಥಿಛಿhe, ೨೦೧೧) ಗಾವ್ಡ್ ಸಾರಸ್ವತ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಚ್ಯಾ ಯೆಣ್ಯಾ ಸಂಗಿಂಚ್ ಗೊಯಾಂತ್ ಥಿರ್ ಜಾಲೆಂ. ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಗೊಂಯಾಂತ್ ತಾಂಚ್ಯಾ ಯೆಣ್ಯಾ ಆದಿಂಚ್ ಘೊಳೊನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿ ಭಾಸ್ ಕೊಂಕಣಿಚೊ ಉದೆವ್ ಸರಸ್ವತಿ ನ್ಹಂಯ್ಚ್ಯಾ ಸುಳ್ಸುಳ್ಯಾಂನಿ ಠಿಕ್ಲೊ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ ಮುಳಾಕ್ ಬುನ್ಯಾದ್‌ಚ್ ನಾ ಮ್ಹಣ್ ನ್ಹಯ್. ಪುಣ್ ಹಿ ಬುನ್ಯಾದ್ ಪುರಾಣಾಂತ್ಲಿ ಆಸೊನ್ ಹ್ಯಾ ಬುನ್ಯಾದಿ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್‌ಯಿ ಉಜ್ವಿ ವಿಚಾರ್ ಸರಣಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿತ್ ಜಾತಾ. ತೆಂ ಕಳಾಜೆ ತರ್ ಸರಸ್ವತಿಚ್ಯಾಚ್ ಮುಳಾಕ್ ವಚಾಜೆ. ೨೦೨೨ ಜೂನ್ ೨೪ ತಾರಿಕೆರ್ ouಣಟooಞiಟಿಜiಚಿ.ಛಿom ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾರ್ ಫಾಯ್ಸ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಲೇಖನಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ:

ಸತ್ ಆನಿ ಪುರಾಣ್ ಭರ್ಸೂನ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ದೇಶಾಂತ್ (ಭಾರತಾಂತ್) ಪಾಟ್ಲ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂ ಥಾವ್ನ್ ‘ಹಿಂದು ಧರ್ಮ್ ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲೊ ಭೊವ್ ಪರ್ನೊ ಧರ್ಮ್, ಹಿಂದು ಲೋಕ್ ಗಿನ್ಯಾನಾಂತ್ ಭೊವ್ ಗಿರೇಸ್ತ್ ಆನಿ ಶಾಣೆಂ ಆಸ್ಲಲ್ಯಾ ಪುರಾತನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚೆ ಆನಿ ಇಸ್ಲಾಮಿ ಆಕ್ರಮಣ್‌ಕಾರಾಂನಿ ಕ್ರಮೇಣ್ ಲುಟುನ್ ವ್ಹೆಲ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ನಾಸ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಖಜಾನಾಚೆ ವಾರೆಸ್ದಾರ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಆಸಾ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಹಿಂದುತ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತಾಚ್ಯಾ ಸಮರ್ಥಕಾಂಕ್ ಆಧಾರ್ ದಿವ್ಪಾ ಖಾತಿರ್ ಇತಿಹಾಸಾಚೆಂ ನಿರೂಪಣ್ ಬದ್ಲುಂಚೊ ನವೊ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಸುರು ಜಾಲಾ. ಇಸ್ಕೊಲಾಂನಿ ಶಿಕಂವ್ಚ್ಯಾ ಸಮಾಜಿಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರಾಚ್ಯಾ ಪಠ್ಯ್ ಪುಸ್ತಕಾಂನಿ, ವಿಜ್ಞಾನ್ ಆನಿ ಭೂಗೋಳ್ ಶಿಕ್ಪಾಂತ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಪುರ್ವಿಲ್ಯಾ ಭಾರತೀಯ್ ಗಿನ್ಯಾನ್ ಪದ್ಧತಿಚೆರ್ ನವ್ಯಾನ್ ಲಕ್ಷ್ ಕೆಂದ್ರಿತ್ ಕರೂನ್, ಭೊವ್ ಜಾಗ್ರುತ್ಕಾಯೆನ್ ಹೆಂ ಜೊಡಪ್ ಆನಿ ಕಾಡೂನ್ ಉಡೊವ್ಪಾಚೆಂ ಕಾಮ್ ಜಾತೇ ಆಸಾ (“ಖಿhe mಥಿsಣiಛಿ ಡಿiveಡಿ,” ೨೦೨೨).

ಭೊವ್ ಜಾಗ್ರುತ್ಕಾಯೆನ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಜೊಡ್ಪಾ ಕಾರ್ಯಾಕ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮ್‌ಯ್ ವಾಪಾರ್‍ಲೆಂಗೀ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ದುಬಾವ್ ಉಬ್ಜಾತಾ.

ಕೊಂಕ್ಣೆಚೆಂ ಉಗಮ್ ಸರಸ್ವತೀ ನ್ಹಯ್ ತಡಿರ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್ ಕಶೆಂ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ದಾಖ್ಲೆ ನಾಂತ್‌ಗೀ ತಶೆಂಚ್ ಉತ್ತರ್ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಸರಸ್ವತೀ ನ್ಹಂಯ್ ತಡಿಚೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ ಫಕತ್ ಬೊರ್ಗೊಳಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ದಕ್ಷಿಣಾಚ್ಯಾ ಗೊಂಯಾಕ್ ಪಾವ್ಲೆ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್‌ಯೀ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ದಾಖ್ಲೆ ನಾಂತ್ (ನಾಯಕ್, ೨೦೦೯; ಬಾಲಕೃಷ್ಣ, ೨೦೨೩).

ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಕೊಂಕಣಿ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಜಾಣಾ ಜಾಂವ್ಕ್ ಗೊಂಯಾಂ ಪಾವ್‌ಲ್ಲಿಂ ವಿವೇಕ್ ಆನಿ ಸುಶ್ಮಾ ಮೊರ್ಗನ್ ಸಾಲ್ದೊಸಾಲಾಗಿಂ ‘ಗೊಂಯಾಂ ಪಾವ್‌ಲ್ಲ್ಲ್ಲಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕೊಚ್ಚಿ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಕಶಿ ಪಾವ್ಲಿ?’ ಮ್ಹಣ್ ವಿಚಾರ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಕ್ ಮೊರ್ಗನ್, ‘ತುಮ್ಕಾಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಆನಿ ಎಕ್ಸೊಡಸ್ (ನಿರ್ಗಮನ್) ಹೆಂ ಸಗ್ಳೆಂ ಜಾಣಾ ಜಾಂವ್ಚೆಂ ಪಡ್ತಲೆಂ!’ ಮ್ಹಣೊನ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ಲಿ ಕೊಂಕಣಿ ಗೊಂಯಾಂ ಭಾಯ್ರ್ ಪಾವೊಂಕ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್‌ಚ್ ಕಾರಣ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ವಾದಾಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಕರ್‍ತಾ.

ಗೊಂಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಲೋಕ್ ವಿವಿಧ್ ಕಾರಣಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಜಾಗ್ಯಾಂತರ್ ಜಾಲಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಡ್ತಾವ್ ಹರ್‌ಎಕಾ ಇತಿಹಾಸಾಕಾರಾಂನಿ ದಾಖಲ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಆಸಾ. `ಆಪ್ಲ್ಯೆ ಭಾಶೆಚೆರ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ ವಾದಾಳ್ ಚುಕೊಂವ್ಕ್ ತಿಂ ಧಾಂವೊನ್ ಆಯ್ಲಿಂ ಮ್ಹಣೊಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ… ಹಾಂಗಾಚೆ (ಮಂಗ್ಳುರ್‍ಚೆ) ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧಾಂವೊನ್ ಯೆಂವ್ಕ್ ಸಬಾರ್ ಕಾರಣಾಂ ಆಸಾತ್?- ಮ್ಹಣ್ತಾ ಚಾ. ಫ್ರಾ.  (ದೆ’ಕೊಸ್ತಾ, ೨೦೦೫, ಪಾ. ೬-೭). ದ ಸಾರಸ್ವತ್ಸ್ ಬೂಕ್ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಕೇಣಿ (೨೦೦೮) ಪರ್ಮಾಣೆಂ ತೀನ್ ವಿಶಿಷ್ಟ್ ಸಂದರ್ಭಾಂನಿ ಗೊಂಯ್ಚೆ ಸಾರಸ್ವತ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ ವ್ಹಡ್ ಸಂಖ್ಯಾನ್ ಗೊಂಯಾಂ ಭಾಯ್ರ್ ಸ್ಥಳಾಂತರ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ಪಯ್ಲೊ ೮೧೦-೧೨೬೦ ಇಸ್ವೆ ಮಧೆಂ. ದುಸ್ರೊ ೧೬೪೫-೧೬೬೦ ಕಾಳಾರ್ (ವ್ಯಾಪಾರ್, ಕಾಮಾಂ ಆನಿ ರಾಜ್‌ತಾಂತ್ರಿಕ್ ಸೆವೆಕ್ ಲಾಗೊನ್) ಆನಿ ತಿಸ್ರೊ ೧೫೬೦ ಇಸ್ವೆಂತ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಕ್ ಲಾಗೊನ್- ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಕ್ ಎಕ್‌ಚ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾಯ್ಜೆ ವಾ ಗೊಂಯ್ ಸಾಂಡಿಜೆ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ವಿಂಚವ್ನ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಾರ್. ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂನಿ ದುಸ್ರಿ ವಿಂಚವ್ಣ್ ಕೆಲಿ ಆನಿ ಗೊಂಯ್ ಸಾಂಡ್ಲೆಂ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ತಾಣೆಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಕ್ ಧರ್ಮಾಂತರಾಕ್ ಬಲತ್ಕಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ವಾ ಗೊಂಯ್ ಸಾಂಡುಂಕ್ ದಬಾವ್ ಘಾಲ್ಲ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಕಸಲೊಚ್ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕೆಲ್ಲೊ ನಾ. ಆನ್ಯೇಕಾ ಸೊದ್ನೆ ಪ್ರಕಾರ್ ಬಹಮನಿ ರಾಯಾಂಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ (೧೩೫೦-೭೦, ೧೪೬೯-೯೨) ಸಬಾರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಲೋಕ್ ತಾಂಚಿ ಇಜಾ ಸೊಸುಂಕ್ ತಾಂಕಾನಾಸ್ತಾಂ ಕೆನರಾ, ಕೋಳಿಕ್ಕೋಡ್, ಕೊಚ್ಚಿ ದೇಸಾಂತರ್ ಗೆಲೊ (ಕುಡ್ವಾ, ೨೦೧೨).

ಬರ್‍ಯಾ ಫುಡಾರಾ ಖಾತಿರ್ ಜಾಗ್ಯಾಂತರ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಮನ್ಶಾಚಿ ಕಾಲೆತಿ ಆದಿಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿ ತಿ, ಆತಾಂಯ್ ಆಸಾ ಜಿ ಕಾಳಾ ಪರ್ಮಾಣೆ ವಿವಿಧ್ ಕಾರಣಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಜಾತಾ. ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಜಾಗ್ಯಾಂತರಾಕ್ ಫಕತ್ ಏಕ್ ಕಾರಣ್ ಮಾತ್ರ್ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಆನಿ ದಾಕಂವ್ಚ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಕಿತೆಂ?

‘ಗೊಂಯಾಂ ಪಾವ್‌ಲ್ಲಿ ಕೊಂಕಣಿ, ಕೊಚ್ಚಿ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಕಶಿ ಪಾವ್ಲಿ?’ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಸುಶ್ಮಾಚ್ಯಾ ಸವಾಲಾಕ್ ಜಾಪ್ ದಿಲ್ಲೊ ಮೊರ್ಗನ್ ಮುಕಾರುನ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ ?ಹೆಂ (ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಆನಿ ಎಕ್ಸೊಡಸ್) ಜಾಣಾ ಆಸ್ಚೊ ಆನಿ ಭೊಗ್ಲೊಲೊ ಎಕ್ಲೊಚ್ ಆಸಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಶ್ರೀಧರ್ ಪೈ!’. ಲಗ್ಭಗ್ ೪೬೩ ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂ (ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೆಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಘಡಿತ್ ಸುಮಾರ್ ೧೫೬೦ ಇಸ್ವೆಂತ್ಲೆಂ) ಘಡ್‌ಲ್ಲೆಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೆಂ ಘಡಿತ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚೊ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚೊ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಶ್ರೀಧರ್ ಪೈ ಅಜೂನ್ ಭೊಗೊನ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾವ್ನ್ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ಲೊ ಎಕ್ಲೊ, ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೊ ನೀಜ್ ಬಲಿಪಶು (ಮೊರ್ಗನ್) ಕಿತ್ಯಾ ಪಾಸತ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ?

ಮೊರ್ಗನಾಚೆಂ ಹೆಂ ವಾಕ್ಮೂಲ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಉಜ್ವಿ ವಿಚಾರ್ ಸರಣಿ ಪ್ರಚಾರ್ ಕರ್‍ಚ್ಯೆ ಪಾಸತ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ರುಜ್ವಾತ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಫೆರಾವೊ (೨೦೨೩). “ಹೆಂ ನಿರೂಪಣ್ ‘ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚೊ ಲೋಕ್‌ಯಿ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೊ ಬಲಿ ಪಶು’ ಮ್ಹಣ್ ನವ್ಯಾನ್ ಘಡೊನ್ ಹಾಡ್ಲೆಲ್ಯಾ ಕಾಲ್ಪನಿಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯಾಕ್ (iಟಿveಟಿಣeಜ ಣಡಿಚಿಜiಣioಟಿ oಜಿ ಚಿ shಚಿಡಿeಜ viಛಿಣimhooಜ) ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿಂವ್ಚ್ಯೆ ಉದೆಶಿಂ ಬಾಂದುನ್ ಹಾಡ್‌ಲ್ಲೊ ದಿಸ್ತಾ” (ಫೆರಾವೊ, ೨೦೨೩).

ಫಿಲ್ಮಾಂತ್, ಫಕತ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚ್ಯಾ ಕಾರಣಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾನ್ ಗೊಂಯ್ ಸಾಂಡ್ಲೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ್ ಉದೆಶೆಂ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಉಜ್ವ್ಯಾ ವಿಚಾರ್ ಸರಣಿಕ್ ಪೂರಕ್‌ಗೀ, ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಂಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್‌ಯೀ ತಾಚ್ಯಾಕೀ ಚಡ್ ಉಜ್ವ್ಯಾ ವಿಚಾರ್ ಸರಣಿಕ್ ಪೂರಕ್. ಹ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಗ್ರೇಶಿಯಸ್ (೨೦೨೩) ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಬಾಂದ್ಪಾಚ್ಯಾ ಸಕಯ್ಲ್ಯೆ ಮಾಳ್ಯೆರ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯೆ ಜಾತಿಚೆ ಹಿಂದು ವೆಪಾರ್ ಚಲಯ್ತಾಲೆ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚ್ಯಾ ದಸ್ತಾವೆಜಾಂನಿ ದಾಖಲ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಆಸಾ. ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲೆ ಭಾಶೆನ್ ಧರ್ಮಾಂತರಾ ಪಾಸುನ್‌ಚ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಚಲಯಿಲ್ಲೆಂ ತರ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಕ್ ವೆಪಾರಾ ಖಾತಿರ್ ಹಿ ಸುವಾತ್ ಭಾಡ್ಯಾಕ್ ದಿತೆಗೀ? ತ್ಯಾ ಭಾಯ್ರ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚ್ಯಾಂಕ್ ಸುಂಕ್ ವಸೂಲ್ ತಶೆಂ ಹೆರ್ ಹುದ್ದ್ಯಾಂಕ್ ನೇಮಕ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಆಸ್ತಾಂ ಧರ್ಮಾಂತರಾ ಪಾಸನ್‌ಚ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಚಲಯಿಲ್ಲೆಂ ತರ್ ಹೆಂ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸ್ತೆಂಗೀ? (ಉಡಿಚಿಛಿiಚಿs, ೨೦೨೩, ಠಿ. ೧೧).

ಮುಳಾನ್ ಕಥೊಲಿಕ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾ ವಿಶಿಂ ಸತ್ರಾವ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಚ್ಯೆ ಸುರ್ವೆರ್ ಥಾವ್ನ್ಂಚ್ ಯುರೊಪಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂತ್ ಪಂಗ್ಡಾಂನಿ ಅಪಪ್ರಚಾರ್ ಸುರು ಕೆಲ್ಲೊ. ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಕಥೊಲಿಕ್ ಇಗರ್ಜ್ ಮಾತೆಚ್ಯಾ ಚರಿತ್ರೆಂತ್ಲೆಂ ಏಕ್ ಕಾಳೆಂ ಥಿಬ್ ತರೀ ಸಂದರ್ಭಾಕ್ ಸರಿ ಜಾವ್ನ್ ಆನಿ ಬರಯ್ತಲ್ಯಾಚ್ಯಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಾಂಕ್, ಗರ್ಜೆಕ್ ಆನಿ ಮರ್ಜೆಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಹಾಚೆಂ ಕಾಲ್ಪನಿಕ್ ಭಿರಾಂಕುಳ್ ರೂಪ್ ವಾಡೊನ್ಂಚ್ ಗೆಲೆಂ. ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಂ ವಿಶಿಂ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ಯೆದೊಳ್ ಕಿತೆಂ ಬರಪ್ ಆಯ್ಲಾಂ, ಜಾಂವ್ ಚರಿತ್ರೆಚ್ಯಾ ಬುಕಾಂನಿ ವಾ ಚರಿತ್ರೆಚೆರ್ ವಿಣ್ಲೆಲ್ಯಾ ಕಾದಂಬರಿಂನಿ- ಹಾಂಚೆಂ ಮೂಳ್ ಖಂಚೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಸೊದಿನಾಸ್ತಾಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚಿ ನೀಜ್ ಚರಿತ್ರಾ ಕಳಾನಾ. ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾ ವಿಶಿಂ ಆಯ್ಲೆಲ್ಯಾ ಬುಕಾಂಚೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ರೊವೆನಾ ರೊಬಿನ್ಸನ್ (೨೦೦೦) ಹಿಚ್ಯೆ ಪರ್ಮಾಣೆಂ:

ಜುದೆವ್ ಧರ್ಮಾ ಥಾವ್ನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮಾಕ್ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾ ಮಧೆಂ ಧರ್ಮ್‌ಭ್ರಷ್ಟತಾ ನಿಯಂತ್ರಣಾಚೆರ್ ದವರ್‍ಚ್ಯೆ ಖಾತಿರ್ ಸ್ಪೇಯ್ನ್ ಆನಿ ಪೊರ್ತುಗಲಾಂತ್ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್ಲೆಲ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚ್ಯಾ ರೂಲಿ-ರೆಗ್ರಾಂ ಪರ್‍ಮಾಣೆಂಚ್ ಗೊಂಯಾಂತ್‌ಯಿ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್ಲೆಂ. ವೆಗ್ವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಮೆಳಾಂತ್ಲ್ಯಾ ನೊವಿಸಾಂನಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್‍ಮಾಕ್ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಚೆರ್ ದೊಳೊ ದವರ್‍ಲ್ಯಾನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಆದ್ಲ್ಯಾ ಧರ್‍ಮಾಚಿಂ ಆಚರಣಾಂ ಕರ್‍ತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ಸೊಧುನ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಸಲೀಸ್ ಜಾತಾಲೆಂ [ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಮ್ ೧೯೯೩:೧೧೯] ಅಶೆಂ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಕಾಯ್ದೆ ಮೊಡ್ಪಿ ಲೊಕಾಕ್ ತಾಬೆಂತ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ರಾಜ್ಯಾಚೆಂ ಸೈನ್ಯ್ ಆನಿ ಜಯ್ಲಾಚೊ ಉಪೆಗ್ ಕರ್‍ಯೆತೊ. ಝಡ್ತೆವೆಳಾರ್ ಚೂಕ್ ಥರ್ಲೆಲ್ಯಾಂಕ್ ದಂಡ್ ಭರುಂಕ್ ಪಡ್ತಾಲೊ ವಾ ಬಂದಿಖಾನ್ಯಾಚಿ ಶಿಕ್ಷಾ ಮೆಳ್ತಾಲಿ [ಓeiಟಟ ೧೯೮೪:೩೧]. ಮರ್ಣಾಚಿ ಶಿಕ್ಷಾ ಭೊವ್ ಕಠೀಣ್ ತರೀ ಹ್ಯಾ ಶಿಕ್ಷೆಚೆಂ ಫರ್ಮಾಣ್ ಭೊವ್‌ಚ್ ಅಪ್ರೂಬ್ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್ಲ್ಲೆಂ ದಿಸೊನ್ ಯೆತಾ (ಖobiಟಿsoಟಿ, ೨೦೦೦, ಠಿ. ೨೪೨೩).

ಹಾಕಾ ಪೂರಕ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಪರಿಂ ದಿ ಸಾರಸ್ವತ್ಸ್ (ಏeಟಿi, ೨೦೦೮) ಬುಕಾಂತ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ದಿವ್ಳಾಂ ಹುಲ್ಪಾಯಿಲ್ಲಿಂ ಶಿವಾಯ್ ಖಂಚ್ಯಾಚ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಕ್ ಹುಲ್ಪಾಯಿಲ್ಲ್ಯೆವಿಶಿಂ ಉಲ್ಲೇಖ್ ನಾ. ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಗಾಂವಾಂತ್ಲೆಂ ಉತ್ಪನ್ನ್ ಉಣೆಂ ಜಾವ್ನ್ ವೆಪಾರಾಕ್ ಧಖೊ ಬಸ್ತಾನಾ ಕ್ರಮೇಣ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಗೊಂಯ್ ಸಾಂಡ್ಲೆಲ್ಯಾ ಹಿಂದು ಲೊಕಾಕ್ ಪಾಟಿಂ ಆಪಯ್ಲೆಂ ಆನಿ ಬರ್‍ಯೊ ಸವ್ಲಾತಾಯೊ ದಿಲ್ಯೊ. ಹ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಕೇಣಿ (೨೦೦೮) ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ಹಿಂದು ಲೊಕಾಕ್ ಚಡ್ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯ್ ದಿತಾತ್ ಮ್ಹಣ್ ಮತಾಂತರ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಹಿಂದು (ನವೆ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್) ಆನಿ ಮಿಶ್ಯೊನರಿ ರಾಯಾಕ್ ನಿರಂತರ್ ದುರಾಂ ದಿತಾಲೆ. ‘ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚೊ ಬಾಪುಯ್ ಮೆನ್ಯುಎಲ್ ದ ಆಬ್ರೆವ್ ಹಾಣೆಂ ೨೧ ಜನೆರ್ ೧೭೩೫ವೆರ್ ರಾಯಾಕ್ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಪತ್ರಾಂತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ರಾಕಣ್ ದೀಜೆ ಮ್ಹಣ್ ವಿನಂತಿ ಕರ್‍ನ್ ‘ಹಿಂದು ಲೊಕಾಕ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ವ್ಹಡ್ ಆಧಾರಾಕ್ ಲಾಗೂನ್ ಆನಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿನಾತ್‌ಲ್ಲೆ ವರ್ವಿಂ ಧರ್ಮಾಚೊ ಪ್ರಸಾರ್ ಉಣೊ ಜಾಯ್ತ್ ಆಯ್ಲಾ ಅಸೊ ಆರೊಪ್ ಕೆಲೊ (ಏeಟಿi, ೨೦೦೮, ಠಿ. ೧೧೪).

ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಂ ಕಾಳಾರ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂ ಸಂಗಿಂ ಜಾಯ್ತೆ ಸಾರಸ್ವತ್ ಆಡಳ್ತ್ಯಾಂತ್ ಭಾಗಿದಾರ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ. ಪಾಂಡುರಂಗ್ ಪಿಸುರ್‍ಲೆಂಕಾರಾಚ್ಯಾ ಚಾರಿತ್ರಿಕ್ ಪುಸ್ತಕಾಂತ್ (Pissuಡಿಟeಟಿಛಿಚಿಡಿ, ೧೯೫೨) ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಸ್ಥಾನಾರ್ ಆಸ್ಲಲ್ಯಾ ಸಾರಸ್ವತಾಂಚಿಂ ನಾಂವಾಂ ಪೀಂತ್ (೨೦೨೩) ಹಾಣೆಂ ಅಶಿಂ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕೆಲ್ಯಾಂತ್: “ಕೃಷ್ಣ ಶೆಣೈ (೧೫೪೦-೪೬), ರಾಮೋಜಿ ಶೆಣೈ ಕೊಠಾರಿ (೧೬೬೧, ೧೬೬೩), ಕೆಶವ ನಾಯ್ಕ್, ಕೆಶವ ಪ್ರಭು (೧೬೬೫), ವಿಠೋಜಿ ಶೆಣೈ ಭೆಂಡೊ (೧೬೬೭), ಬಾಬುಲ್ಯಾ ಶೆಣೈ ಸುಖಟಾಣ್ಕಾರ್ (೧೭೩೯), ವಿಠೋಜಿ ಶೆಣೈ ಧುಮೊ, ಬಗಾನ್ ಕಾಮ್ತಿ ವಾಘ್ (೧೭೪೦-೪೬), ನಾರಾಯಣ ಪ್ರಭು ರಾವ್ ದೆಸಾಯ್ (೧೭೩೯-೧೭೪೦), ಮ್ಹಾಬಳಿ ಪೈ ಫೊಂಟೊ (೧೭೧೦)” (ಪೀಂತ್, ೨೦೨೩, ಪಾ. ೭).

ಚರಿತ್ರೆಚ್ಯಾ ಪಾನಾಂನಿ ಆಸ್ಲಲೆಂ ಹೆಂ ಸರ್ವ್ ಗುಮಾನಾಂತ್ ಘೆನಾಸ್ತಾನಾ, ಚರಿತ್ರೆಂತ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ- ಎಕಾ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚ್ಯಾ ಭಡ್ಕಾರಾಕ್ ಹುಲ್ಪಾಂವ್ಚೆಂ ದೃಶ್ಯ್ ಚಿತ್ರಿತ್ ಕರುಂಕ್ ಕಾರಣ್ ಕಿತೆಂ?

ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚಿ ನಾಡ್ ಧರುನ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಶ್ರೀಧರ್ ಪೈ ಲಾಗಿಂ ಪಾವ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವಿವೇಕ್ ಆನಿ ಸುಶ್ಮಾಕ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಯೆಣ್ಯಾ ವಿಶಿಂ ವಿವರುನ್ ಪೈ ಅಶೆಂ ಸಾಂಗ್ತಾ: ‘೧೫೧೦ ವರ್ಸಾ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಗೊಂಯ್ಚೆರ್ ದಾಡ್ ಘಾಲಿ ಆನಿ ಬಿಜಾಪುರ್‍ಚ್ಯಾ ಆದಿಲ್ ಶಾ ಥಾವ್ನ್ ರಾಜ್ಯ್ ತಾಣಿಂ ಭಡ್ಕಾಯ್ಲೆಂ…’

ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಕ್ ಗೊಂಯ್ಚೆರ್ ರಾಜ್ವಟ್ಕಿ ಚಲಂವ್ಕ್ ಕುಮಕ್ ಕೆಲ್ಲಿಚ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಚ್ಯಾನ್. ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಂತುಂ ವೆಪರಿಸ್ತ್ ಸಾರಸ್ವತಾಂನಿ. `೧೩೧೩ವ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ದೇವಗಿರಿಚಿ ರಾಜ್ವಟ್ಕಿ ಆಕೇರ್ ಜಾವ್ನ್ ೧೩೧೪ವ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ಗೊಂಯ್ ಮುಸಲ್ಮಾನಾಂಚ್ಯಾ ಹಾತಾಖಾಲ್ ಆಯ್ಲೆಂ. ತಾಂಚ್ಯಾ ಆಡಳ್ತ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಸಾರಸ್ವತಾ ಸಂಗಿಂ ಹಿಂದು ಲೋಕ್ ಭೊವ್‌ಚ್ ಕಶ್ಟಾಲೊ…. ದೆಕುನ್ ಸಾರಸ್ವತಾಂನಿ ಶ್ರೀ ಮಾಲುಪೈಚ್ಯಾ ಮುಖೆಲ್ಪಣಾರ್ ಭಟ್ಕಳ್ಚ್ಯಾ ತಿಮ್ಮಯ್ಯ ನಾಯಕಾ ಮಾರಿಫಾತ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಕ್ ಗೊಂಯಾಕ್ ಆಪೊವ್ಣೆಂ ದಿಲೆಂ’ (ನಾಯಕ್, ೨೦೦೯, ಪಾ. ೯೧-೯೩; ಅoಟಿಟoಟಿ, ೨೦೨೩). ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ ದಾಖಲ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಹೆಂ ಸತ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಖಲ್ ಜಾಲೆಂ ನಾ. ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಕೊಣಾಚ್ಯಾ ಹಾತಾಂ ಥಾವ್ನ್ (ಬಿಜಾಪುರ್‍ಚೊ ಯೂಸುಫ್ ಆದಿಲ್ ಶಹ) ಸುಟ್ಕಾ ಜೊಡುಂಕ್ ಸಾರಸ್ವತಾಂನಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಕ್ ಆಪೊವ್ಣೆಂ ದಿಲ್ಲೆಂಗೀ, ಫಿಲ್ಮಾಂತ್, ತ್ಯಾಚ್ ‘ಆದಿಲ್ ಶಹ ಥಾವ್ನ್ ರಾಜ್ಯ್ ತಾಣಿಂ (ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ) ಭಡ್ಕಾಯ್ಲೆಂ’ ಮ್ಹಣ್ ಶ್ರೀಧರ್ ಪೈ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಕ್ ದುರ್‍ಸೊನ್ ಆದಿಲ್ ಶಹ ತರ್ಫೆನ್ ಉಲಯ್ತಾ!

ಮುಸ್ಲಿಮ್ ರಾಯಾಂನಿ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ವೆಪಾರಿ ಸಾರಸ್ವತಾಂಕ್ ತಶೆಂಚ್ ಹಿಂದು ಲೊಕಾಕ್ ಕಶ್ಟಿಲ್ಲ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಚರಿತ್ರೆಚ್ಯಾ ಪಾನಾಂನಿ ಧಾರಾಳ್ ಆಸಾ. ಕೇಣಿ (೨೦೦೮) ಪರ್ಮಾಣೆಂ:

೧೩೧೩ ಇಸ್ವೆಂತ್ ದೇವಗಿರಿಚೊ ಯಾದವ್ ರಾಯ್ ಸಲ್ವಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ರಾಯಾಂಚ್ಯಾ ಅಬ್ಲೆಸಾಕ್ ಗೊಂಯ್ ಉಗ್ತೆಂ ಜಾಲೆಂ. ಉಪ್ರಾಂತ್ ದೆವಾಳಾಂ ಭೃಶ್ಟ್ ಕೆಲಿಂ, ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಚೆರ್ ಅತ್ತ್ಯಾಚಾರ್ ಜಾಲೆ… ವಿಜಯನಗರಾಚ್ಯಾ ರಾಯಾನ್ ಮುಸ್ಲಿಮಾಂ ವಿರೋಧ್ ಬಳ್ವಂತ್ ಸೈನ್ ಧಾಡ್ಲೆಂ. ಉಪ್ರಾಂತ್ ಬೀದರ್‍ಚ್ಯಾ ಬಹಾಮನಿ ರಾಯಾನ್ ವಿಜಯನಗರ್ ರಾಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಗೊಂಯ್ ಸ್ವಾಧೀನ್ ಕೆಲೆಂ. ೧೪೯೭ ಇಸ್ವೆಂತ್ ಬಹಾಮಾನಿ ರಾಜ್ವಂಶ್ ಕೊಸ್ಳಾಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಗೊಂಯ್ಚೆರ್ ಬಿಜಾಪೂರ್‍ಚೊ ಆದಿಲ್ ಶಹ ರಾಜ್ವಟ್ಕಿ ಕರುಂಕ್ ಲಾಗ್ಲೊ. ತೆರಾ ವರ್ಸಾಂ ಗೊಂಯ್ ತಾಚ್ಯೆ ತಾಬೆಂತ್ ಉರ್‍ಲೆಂ. ಹ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಶೋಷಣಾಚ್ಯಾಕಿ ಕಠೀಣ್ ಶೋಷಣ್ ಜಾಲೆಂ ಆನಿ ಗೊಂಯ್ ಬೆಪರ್ವಾಕ್ ಒಳಗ್ ಜಾಲೆಂ (ಏeಟಿi, ೨೦೦೮, ಠಿ. ೪೪-೪೫).

ಮುಸ್ಲಿಮ್ ರಾಯಾಂಚ್ಯಾ ಧೊಶಿಂ ಥಾವ್ನ್ ಸುಟ್ಕಾ ಜೋಡ್ನ್ ದಿಂವ್ಕ್ ಆಪಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಅಲ್ಫೋನ್ಸೊ ಅಲ್ಬುಕರ್ಕಾನ್ ಸಾರಸ್ವತಾಂಕ್ ಸರ್ವ್ ಅನ್ಕೂಲತಾ ಕರ್‍ನ್ ದಿಲಿ. ತಾಂಕಾಂ ಇಜಾ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ಮುಸಲ್ಮಾನಾಂಕ್ ನಾಸ್ ಕೆಲೆಂ. ಹ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ನಾಯಕ್ (೨೦೦೯) ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ಅಲ್ಫೋನ್ಸೊ ಅಲ್ಬುಕರ್ಕ್ ಏಕ್ ಉತ್ತೀಮ್ ರಾಜ್‌ಕಾರಣಿ ಆನಿ ಉಂಚ್ಲೊ ಆಡಳ್ತ್ಯಾಗಾರ್ ಜಾವ್ನಾಸೊನ್ ರಾಜ್ಯಾಂತ್ ಸುಖ್-ಶಾಂತಿ ಆಸಾ ಕರ್ನ್ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಜಾಲೊ. ಆದಿಲ್ ಶಹ ಸಂಗಿಂ ಹಿಂದು ಲೊಕಾಕ್ ಅಮಾನುಶ್ ರಿತಿನ್ ಕಶ್ಟವ್ನ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಮುಸ್ಲಿಮಾಂಕ್ ಆಫಿಸರ್, ಗ್ರೇಸ್ತ್-ದುಬ್ಳೊ ಮ್ಹಣ್ ಲೆಕಿನಾಸ್ತಾಂ ಕಠೀಣ್ ರಿತಿನ್ ಕಶ್ಟವ್ನ್, ತಾಂಚಿ ಆಸ್ತ್ ಲುಟುಂಕ್ ತಾಣೆ ಆಜ್ಞಾ ದಿಲಿ (ನಾಯಕ್, ೨೦೦೯, ಪಾ. ೯೪)

ತರೀ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಪೈ ಅಲ್ಬುಕರ್ಕಾಕ್ ದ್ವೇಸುಂಕ್ ಕಾರಣ್ ಕಿತೆಂ?

ಅಲ್ಬುಕರ್ಕಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಆಯ್ಲೆಲ್ಯಾ ಗವರ್‍ನಾರಾಂನಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚೊ ನೀಜ್ ಬಣ್ ದಾಕಯ್ಲೊ. ವ್ಯಾಪಾರಾಚೊ ಉದ್ದೇಶ್ ದವರ್‍ನ್ ಆಯ್ಲಲ್ಯಾಂನಿ ಗೊಂಯ್ಕಾರಾಂಚೆರ್ ಅಧಿಕಾರ್ ಚಲಂವ್ಕ್ ಸುರು ಕೆಲೆ. ತರೀ ‘೧೬೧೨ವ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚೆಂ ಬಳ್ ದೆಂವೊನ್ ಆಯ್ಲೆಂ. ದೆಕುನ್ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾವ್ನ್ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಕೆಲೆಂ ತರ್ ಆಪ್ಲೊ ಸರ್ಕಾರ್ ಬಲಿಶ್ಟ್ ಜಾತಲೊ ಮ್ಹಣ್ ಬಲತ್ಕಾರಾಚೆಂ ಮತಾಂತರ್ ಸುರ್ವಾತ್ಲೆಂ’ (ನಾಯಕ್, ೨೦೦೯, ಪಾ. ೯೫). ಪುಣ್ ಹೊ ಬಲತ್ಕಾರ್ ಜಾಲಾ ತರ್ ತೊ ಸಮಾಜೆಚ್ಯಾ ಥಳಾ ಹಂತಾರ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ?  ದುಬ್ಳ್ಯಾ ಲೊಕಾಚೆರ್ ಶಿವಾಯ್ ಗ್ರೆಸ್ತಾಂಚೆರ್ ನ್ಹಯ್. ವೆಪಾರಿ ವರ್‍ಗ್ ಆನಿ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚೊ ಗ್ರೇಸ್ತ್ ಲೋಕ್ ಕಸಲ್ಯಾ ಮಟ್ಟಾಚಿ ಜಿಣಿ ಜಿಯೆತಾಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯೆವಿಶಿಂ ದೊ| ಶೀಲಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್ (೨೦೧೨) ಅಶೆಂ ಬರಯ್ತಾ:

ಹ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮಾಕ್ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ತಶೆಂಚ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಸವ್ಲತಾಯೊ ಮೆಳ್ತಾಲ್ಯೊ ತರ್ ಸಾಲ್ಸೆಟ್ ಆನಿ ಬಾರ್ದೆಸಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಹಿಂದು ಲೊಕಾಚೆರ್ ವಿಶೇಸ್ ಸುಂಕ್ ಘಾಲೆಂ. ಹಿಂದು ಲೊಕಾಚೆರ್ ‘ಶೆಂಡಿ’ ಸುಂಕ್‌ಯಿ ಘಾಲೆಂ. ಪುಣ್ ವೆಪಾರಿಸ್ತ್ ಲೊಕಾಕ್ ವಿಶೇಸ್ ಸವ್ಲಾತಾಯೊ ದಿಲ್ಯೊ. ವೆಪಾರಿ ವರ್‍ಗಾಲಾಗಿಂ ವ್ಹಡ್ ವ್ಹಡ್ ಬೊಂಗ್ಲೆ ಆನಿ ಘರ್ ಭರ್‍ನ್ ಗುಲಾಮ್ ಆಸ್ತಾಲೆ. ಮೊಲಾಧಿಕ್ ವಸ್ತುರಾಂ ಘಾಲ್ತಲೊ ಹೊ ವರ್ಗ್ ಚಡ್‌ಶೆಂ ಪಾಲ್ಗಂಣಾಚೆರ್‌ಚ್ ಭೊಂವ್ತಾಲೊ. ವೆಪಾರಿಸ್ತ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ (ಬಾರ್ದೇಸ್ಕಾರ್ ಸಾರಸ್ವತ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್) ಸಾಗ್ವಳಿ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಸಾಷ್ಟಿಕಾರ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂಕ್ ಸಯ್ತ್ ಉಣೆಂಪಣಾನ್ ಲೆಕ್ತಾಲೆ. ಹ್ಯಾ ಪಂಗ್ಡಾಂ ಮಧೆಂ ಲಗ್ನಾ ಸಂಬಂಧ್‌ಯಿ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಲ್ಲೊ (Sಡಿiಟಿivಚಿsಚಿಟಿ, ೨೦೧೨, ಠಿ. ೭೮).

ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚೊ ಲೋಕ್ ಕಶ್ಟಾಲಾ ತರ್ ತೊ ಭಟ್ಕಾರ್ ನ್ಹಯ್, ಬಗಾರ್ ದುಬ್ಳೊ ಕೃಶಿಕ್ ವಾ ದಿವ್ಳಾಂನಿ ಪುಜಾ ಕರ್‍ತಲೆ ಭಟ್, ಗಾಂವ್ಕಾರ್ ಖಂಡಿತ್ ನ್ಹಯ್.

ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಜ್ಯಾರಿಯೆರ್ ಆಸ್ತಾನಾ, ಶೆರಾಂತ್ಲೊ ಹಿಂದು ಲೋಕ್ ಗುಪಿತ್ ಥರಾನ್ ಆಪ್ಲೊ ಧರ್ಮ್ ಪಾಳ್ತಾಲೊ. ಮೂರ್ತಿಪೂಜಾ ಆಡ್ವಾರ್‍ಲಲಿ ತರೀ ತೆ ಗುಪಿತ್‌ಪಣಾನ್ ಪುಜಾ ಕರ್‍ತಾಲೆ. ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಕ್ ತೆಂ ಕಳಿತ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ತರೀ ತಾಣಿಂ ತಾಚಿ ಅಲಕ್ಷಾ ಕೆಲ್ಲ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಅಟ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚ್ಯೆ ಸುರ್ವೆರ್ ಗೊಂಯಾಕ್ ಭೆಟ್ ದಿಲ್ಲೊ ಕೆಪ್ಟನ್ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ಹೆಮಿಲ್ಟನ್ ಹಾಣೆಂ ಅಶೆಂ ದಾಖಲ್ ಕೆಲಾಂ: “ರೊಮಾಚ್ಯಾ ಧರ್ಮಾ ಪಾಸತ್ ಆಪ್ಲಿ ಮೂರ್ತಿ ಪೂಜೆಚಿ ಅಂಧ್‌ಶ್ರದ್ಧಾ ಬದ್ಲುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾತ್‌ಲ್ಲೊ ಶ್ಹೆರಾಂನಿ ಜಿಯೆಂವ್ಚೊ ಹಿಂದು ಲೋಕ್ ಜಾಯ್ತೊ ಆಸಾ. ತಾಂಕಾಂ ತೆ (ಪುಡ್ತುಗೆಜ್) ಸೊಸ್ತಾತ್ (Sಡಿiಟಿivಚಿsಚಿಟಿ, ೨೦೧೨, ಠಿ. ೨೭೬).

ವೆಪಾರಿ ವರ್ಗ್ ಆನಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂ ಮಧೆಂ ಬರೊಚ್ ಸಂಬಂಧ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ. ಥೊಡ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾಂನಿ ಎಕಾಮೆಕಾಚ್ಯಾ ಘರಾಂನಿ ಇಶ್ಟಾಗತೆಚಿ ಭೆಟ್ ದಿಂವ್ಚೆ ತಿತ್ಲಿ ಸಳ್ಗಿ ತಾಂಚ್ಯೆ ಮಧೆಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್ (೨೦೧೨).

ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾ ವಿಶಿಂ ಸುಶ್ಮಾನ್ ‘ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಧರ್ಮಾ ವಯ್ರ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ ಏಕ್ ಕರಾಳ್ ಕೂಪ್ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ ನೆಂ?’ ಮ್ಹಣ್ ವಿಚಾರ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಕ್ ಶ್ರೀಧರ್ ಪೈ ಮ್ಹಣ್ತಾ: `ಸಾಂಗ್ಪಾಕ್ ಸಗ್ಳೆಂ ಸಾಂಗ್ತಾತ್ಗೋ ಬಾಯ್, ಪುಣ್ ಖರಿ ಗಜಾಲ್ ಹಿ ಕೀ, ಗೊಂಯಾಂತ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆನಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಾಚೆರ್ ವ್ಹಡ್ಲೊ ಆಘಾತ್ ಜಾಲೊ…’.

ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಂ ವೆಳಾರ್ ಆಡ್ವಾರ್‍ಲೆಲ್ಯಾ ಆಚರಣಾಂ ವಿಶಿಂ ಪ್ರಿಯೊಲ್ಕರ್ (೧೯೬೧) ಆನಿ ಡಿ’ಸೋಜ (೧೯೭೫) ಹಾಣಿಂ ಸಾಂಗ್‌ಲ್ಲೆಂ ರೊಬಿನ್‌ಸನಾನ್ (೨೦೧೨) ಅಶೆಂ ದಾಖಲ್ ಕೆಲಾಂ:

೧೭೩೬ ವರ್ಸಾ ಉಜ್ವಾಡಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚ್ಯಾ ಆಜ್ಞಾ ಪತ್ರಾಂತ್ (eಜiಛಿಣ oಜಿ ಣhe iಟಿquisiಣioಟಿ) ಮಿಶೊನರಿಂನಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮಾಕ್ ಧರ್ಮಾಂತರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಂನಿ ಆಚರಣ್ ಕರುಂಕ್ ಆಡ್ವಾರ್‍ಲೆಲ್ಯಾ ಆಚರಣಾಂಚೊ ವಿವರ್ ಮೆಳ್ತಾ. ತಾಂತುಂ ಪುರ್ವಜಾಂಚ್ಯಾ ಮಾನಾಕ್ ಆಸ್ಚಿಂ ಆಚರಣಾಂ, ಹಿಂದು ಧರ್ಮಾಂತ್ ಆಸ್ತಾನಾ ಪಾಳುನ್ ಆಯಿಲ್ಲಿಂ ಸಂಸ್ಕಾರಾಂಚಿಂ ಆಚರಣಾಂ, ಫೆಸ್ತಾಂ, ಉಪ್ವಾಸ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ಹಿಂದು ಪವಿತ್ರ್ ದಿಸಾಂಚಿಂ ಆಚರಣಾಂ, ಘರ್‍ಚ್ಯಾ ಆಂಗ್ಣಾಂತ್ ತುಳ್ಸಿ ಝಾಡ್ ಲಾಂವ್ಚೆಂ ಆನಿ ತಾಚಿ ಪುಜಾ, ತಾಂದು-ತಾಂದ್ಳಾಚೆಂ ಪೀಟ್, ತೇಲ್, ಫುಲಾಂ, ಪಾನಾಂ ಅಲಂಕಾರಾಚ್ಯಾ ಉದ್ದೇಶಾನ್ ವಾಪಾರ್‍ಚೆಂ ಆಡ್ವಾರ್‍ಲಲೆಂ. ಲಗ್ನಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ತಶೆಂಚ್ ಹೆರ್ ಸಮಾಜಿಕ್ ಸಂಭ್ರಮಾವೆಳಿಂ ಮಾನಾಚೊ ಘುರ್ತ್ ಜಾವ್ನ್ ಕಸರ್, ಪೊಪಾಳ್, ಚುನೊ ವಾಪಾರ್ಚೊ ವಾ ಅದಲ್-ಬದಲ್ ಕರ್‍ಚೊ, ಲಗ್ನಾ ವೆಳಿಂ ವ್ಹೊವಿಯೊ ಗಾಂವ್ಚ್ಯೊ ಆನಿ ಪಾರಂಪಾರಿಕ್ ಸಂಗೀತ್ ಸಾಧನಾಂ ವಾಪಾರ್‍ಚ್ಯಾಕ್ ಬಂದಡ್ ಘಾಲ್ಲಿ. ಧೊತಿ ವಾ ಪುಡ್ವೆಂ ತಶೆಂಚ್ ಚೊಲಿ ತಸಲಿಂ ದೇಶಿ ವಸ್ತ್ರಾಂಚೊ ವಾಪರ್ ಆಡ್ವಾರ್‍ಲಲೊ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ತತ್ವಾಂಕ್ ವಿರೋಧ್ ವೆಚಿಂ ?ಮ್ಹೆಳಿಂ? ವಾ ಪರಿಸರಾಕ್ ಮ್ಹೆಳಿಂ ಕರ್‍ಚಿಂ ಮ್ಹಣೊನ್ ಲೆಕ್‌ಲ್ಲಿಂ ಆಚರಣಾಂ (ಮೆಲ್ಲ್ಯಾಂಚಿಂ ವಸ್ತುರಾಂ ನ್ಹಂಯ್ಕ್ ವಾ ದರ್ಯಾಕ್ ಉಡಂವ್ಚಿಂ ಇತ್ಯಾದಿ) ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಆಡ್ವಾರ್‍ಲಲಿಂ (Pಡಿioಟಞಚಿಡಿ, ೧೯೬೧; ಆ’Souzಚಿ, ೧೯೭೫, ಚಿs ಛಿiಣeಜ iಟಿ ಖobiಟಿsoಟಿ, ೨೦೦೦, ಠಿ. ೨೪೨೩).

ಹಾಂತ್ಲಿ ಖಂಚಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಸಂಪ್ರದಾಯ್, ಆಚರಣಾಂ ನಾಸ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್ ಮ್ಹಣ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚೆಂ ರುದಾನ್? ಜರ್ ತವಳ್ಚಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಅಜೂನ್ ಉರ್‍ಲ್ಯಾ ತರ್ ಕೊಣಾ ವರ್ವಿಂ? ಹಾಚೊ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚ್ಯಾ ಮಧ್ಲ್ಯಾ (೧೬೪೦-೧೭೫೦) ಕಾಳಾಚೆಂ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕೆಲ್ಲಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸನಾನ್ ಅಸೊ ಕೆಲಾ:

ಗೊಂಯ್ಚಿ ಲೋಕ್‌ಕಲಾ, ನಾಚ್, ನಾಟಕ್, ಸಂಗೀತ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಸೈಂಭಿಕ್ (ಟಿಚಿಣuಡಿಚಿಟ) ಆನಿ ವಂಶಪಾರಂಪರೆನ್ ಆಯಿಲ್ಲಿ ಆಸೊನ್ ತಿ ಜಿಬೆ ಥಾವ್ನ್ ಜಿಬೆಕ್ ವಾ ದೃಶ್ಯ್ ಕಲಾ ಮಾರಿಫಾತ್ ಪಿಳ್ಗೆ ಥಾವ್ನ್ ಪಿಳ್ಗೆಕ್ ಹತಾಂತರ್ ಕೆಲ್ಲಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಹಿ ಸಂಸ್ಕೃತಾಯ್ ಉರವ್ನ್ ದವರ್‌ಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿ ಗೊಂಯ್ಚೆ ಶೆತ್ಕಾರ್, ಕುಡ್ಮಿ, ಮೊಗೊರ್, ಗೊಠಾಣಿ ಆನಿ ಹೆರ್ ಅಸಲ್ಯಾ ಸಮಾಜಾಂಕ್ ವೆತಾ (Sಡಿiಟಿivಚಿsಚಿಟಿ, ೨೦೧೨, ಠಿ. ೩೦೧).

ಪುಣ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚ್ಯಾಂಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚೆ ರಾಕ್ಣೆ ಮ್ಹಣ್ ದಾಕಯ್ಲಾಂ. `ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆನಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಾಚೆರ್ ವ್ಹಡ್ಲೊ ಆಘಾತ್ ಜಾಲೊ’ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ವಾಕ್ಮೂಲ್ ದಿಂವ್ಚೊ ಶೀನು ಪೈ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಕಾಳಾಕ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ್ ಕರ್‍ಚೊ ಏಕ್ ಪಾತ್ರ್. ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್‌ಚ್ ಸಂಸ್ಕೃತೆಕ್ ಚಾರಾಂಯ್ ಕುಶಿಂ ಥಾವ್ನ್ ಅಪಾಯ್ ಆಸ್ತಾನಾ ಮಧ್ಲ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಲಗ್ಭಗ್ ೧೦ ಜಿಲ್ಲ್ಯಾಂ (ಪ್ರಸ್ತುತ್) ಪಯ್ಕಿ ಫಕತ್ ಎಕಾ ಜಿಲ್ಲ್ಯಾಂತ್, ಮ್ಹಣ್ಜೆ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಪರ್ನ್ಯಾ ಜಯ್ತಾಚ್ಯಾ ತಿಸ್ವಾಡಿಂತ್, ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾ ವರ್ವಿಂ ಸಗ್ಳಿ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಾಸ್ ಜಾಲಿ ಮ್ಹಣ್ ರಡ್ಚೆಂ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಕ್ ಪೊಳ್ಕುರೆಂ ಕರ್‍ತಾ.

ಪುಡ್ತುಗೆಜ್ ವಾ ಹೆರ್ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ವಿದೇಶಿಂನಿ ದೇಶಿ ಮನ್ಶಾಚ್ಯಾ ರಗ್ತಾಂತ್ ರೊಂಬ್‌ಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಲೀಸಾಯೆನ್ ಕಾಡ್ನ್ ಉಡಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ನಾ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚೆರ್ ವಿಶೇಸ್ ಅಧ್ಯಯನ್ ಕೆಲ್ಲೊ ದೊ| ಪಾಂಡುರಂಗ್ ಪಳ್‌ದೇಸಾಯಿ (೨೦೨೩):

ಹಾಂಗಾ ಶಿಗ್ಮೊ ಆನಿ ಧಾಲೊ-ಫುಗ್ಡೀಚ್ಯಾ ಸಾಂಗಾತಾನ್ ಮಾಂಡೊ, ಧುಲ್ಪದ್ ಆನಿ ದೆಖ್ಣಿಚೆಂ ದಾಯ್ಜ್ ದಿಸ್ತಾ. ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಭಾವಾಂಚೆಂ ಧರ್ಮಾಂತರಣ್ ಜಾಲೆಂ. ಪೂಣ್ ತಾಂಚಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪುರಾಯೆನ್ ಬದಲ್ಲ್ಲಿ ನಾ. ತಶಿ ತಿ ಬದ್ಲಪ್ ಶಕ್ಯಚ್ ನಾ. ರಾತಿ ಭಿತರ್ ಧರ್ಮ್ ಬದ್ಲೂಂಕ್ ಶಕ್ತಾ. ಪೂಣ್ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂನಿ ವರ್ಸಾಂ ಆನಿ ಪಿಳ್ಗ್ಯಾಂ-ಪಿಳ್ಗ್ಯಾಂನಿ ಸಮೆಸ್ತಾಂ ಭಿತರ್ ರಿಗಿಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ತಿಚಿ ಮುಳಾವಿಂ ಮುಲ್ಯಾಂ ಬದ್ಲೂಂಕ್ ಶಕನಾತ್ ಮ್ಹಣ್, ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚೊ ಧರ್ಮ್ ಬದ್ಲಲೊ, ಪೂಣ್ ಮುಳಾವಿ ಜಾತಿ-ವರ್ಣ್ ವೆವಸ್ಥಾ ತಶೀಚ್ ಉರ್‍ಲಿ. ಘರಾಬ್ಯಾಂಚೆ ದೇವ್, ಕುಳ್ದೆವ್ ತಶೆಚ್ ಉರ್‍ಲೆ. ವೆಲ್ಚಾರಾಕ್ ಭೆಸ್ ಬದ್ಲೂನ್ ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಶೆಕಾಖಾಲಾ ಯುರೊಪಿಯನ್ ಭೆಸ್ ಆಪ್ಣಾವಪ್ ಜಾಲೆಂ. ಪೂಣ್ ಪರ್ಬಾಂಚೆಂ ಸ್ವರುಪ್ ಪುರಾಯೆನ್ ಬದ್ಲೂಂಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ ನಾ. ‘ನವ್ಯಾಂ ಪರ್ಬೆಕ್ ಸಮಾಂತರ್ ‘ಕಣ್ಸಾ ಫೆಸ್ತ್ ಆಯ್ಲೆಂ. ಘರಾ ಮುಖಾವೆಲ್ಯಾ ಆಂಗ್ಣಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತುಳ್ಶಿ-ವೃಂದಾವನಾಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾರ್ ಖುರಿಸ್ ಉಬೊ ಜಾಲೊ. ದೆವಾ ಕುಡಿಂತ್ಲ್ಯಾ ದೇವ್-ದೈವ್ತಾಂಚ್ಯಾ ಮಂಡ್ಪಾಚೆ ಸುವಾತೆರ್ ಮುಖೆಲ್ ಪ್ರವೆಶದಾರಾಚೆರ್ ಆಲ್ತಾರಾಚಿ ವೆದಿ ಆಯ್ಲಿ. ನವರಾತ್ರಾಂಚ್ಯಾ ವಾಟ್ಯಾಚಿಂ ನೊವೆನಾ ಜಾಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ಲಿಂ. ದಿವ್ಜಾಂಚ್ಯಾ ಉತ್ಸವಾಚಿ ಸುವಾತ್ ಮೆಣ್ವಾತೀಂಚ್ಯಾ ಪುರ್ಸಾಂವಾಂ ಸಾರ್ಕ್ಯಾ ವಿಧಿಂನಿ ಘೆತ್ಲಿ. ತೊನ್ನ್-ಪಾಲ್ಖಿ-ಲಾಲ್ಖೀಚಿ ಸುವಾತ್ ಸಾಂತಾಂಚ್ಯಾ ಪುರ್ಸಾಂವಾ ಸಾರ್ಕ್ಯಾ ವಿಧೀಂನಿ ಘೆತ್ಲಿ. ಶಿಗ್ಮ್ಯಾಚ್ಯಾ ಸಾಂಗಾತಾನ್ ಇಂತ್ರೂಜ್ ಆಯ್ಲೆಂ ಆನಿ ಹೊಳ್ಯೆಚೆ ಧುಳವ್ಡೀಚೊ ಆನಿ ಗುಲಾಲಾಚೊ ಜಾಗೊ ಇಂತ್ರೂಜಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಕೊಕಾತೀಂನಿ ಘೆತ್ಲೊ. ಸಾಂಗೊಡ್ ವಿಧಿಚೆಂ ರುಪ್ ಸಾಂಜಾಂವಾಚ್ಯಾ ಫೆಸ್ತಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ರಾಖ್ಲೆಂ. ದಿವಾಳೆಂತ್ಲೊ ಆಕಾಶದಿವೊ ನಾತಲಾಂತ್ಲ್ಯಾ ನಖೆತ್ರಾಂಚ್ಯಾ ರುಪಾನ್ ಮುಖಾರ್ ಆಯ್ಲೊ. ಲಗ್ನಸುವಾಳ್ಯಾಂತ್ಲಿ ಹಿಂದೂಂಚಿ ಮುಳಾತ್ಲಿ ವ್ಹಂಕ್ಲೆಕ್ ‘ತೆಲ್-ಹಳದ್ ಲಾವ್ಪಾಚೊ ವಿಧಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಭಾವಾಂನಿ ವ್ಹಂಕ್ಲೆಕ್ ‘ರೊಸ್ ಲಾವ್ಪಾಚ್ಯಾ ರುಪಾನ್ ರಾಖೂನ್ ದವರ್‍ಲಾ (ಫಳ್‌ದೇಸಾಯಿ, ೨೦೨೩).

ರೊಸಾ ವೆಳಾರ್ ಗಾಂವ್ಚ್ಯೊ ವ್ಹೊವಿಯೊ ತಶ್ಯೊಚ್ ಉರ್‍ಲ್ಯಾತ್. ಪಾನ್-ಪೊಡ್-ಉದ್ಕಾಚೊ ಸ್ವಾಗತ್ ತಸೊಚ್ ಉರ್‍ಲಾ. ಖರ್‍ಯಾ ಅರ್ಥಾನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸೊದ್ತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ತಿ ಖಂಚ್ಯಾ ನ್ಹಯ್ ಖಂಚ್ಯಾ ರುಪಾರ್ ಜಿವಂತ್ ಆಸ್ಚಿ ದಿಸ್ಟಿಕ್ ಪಡ್ತಾ. ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಜಯ್ತಾಂತ್ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್ ಉಪ್ರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಂಚ್ಯಾ ಜಯ್ತಾಂತ್ ಜಾಂವ್ ವಾ ತಾಂಚ್ಯಾ ಆಡಳ್ತ್ಯಾ ಭಾಯ್ರ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಹೆರ್ ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ ಜಾಂವ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚೆರ್ ದಾಡ್ ಘಾಲ್ಲಿ ನಾ. ತರೀ ತವಳ್ಚಿ ಕಿತ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆಜ್ ಜೀವಂತ್ ಆಸಾ? ಕಿಶೂ ಗೊನ್ಸಾಲ್ವಿಸ್ (೨೦೨೩) ಹಾಣೆಂ ಸಾಂಗ್ಚೆ ಬರಿಂ:

ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕೆನ್ನಾಂಯ್ ಏಕ್‌ಚ್ ಥರ್ ಉರ್‌ಲ್ಲಿ ದಾಖ್ಲೊ ನಾ. ತಿ ವೆಳಾಕಾಳಾಕ್ ಸರಿ ಜಾವ್ನ್ ಬದಲ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ಒಳ್ಸಾಲ್ಯಾ. ಹಜಾರೊಂ ವಸಾಂಚ್ಯೆ ಚರಿತ್ರೆಂತ್ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ವಾಡಾವಳ್ ಆನಿ ವೈಗ್ಯಾನಿಕ್ ಸುದ್ರಾವ್ಣೆಂ ಸಂಗಿ ಬದ್ಲುನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯೊ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯೊ ಸಂಸ್ಕೃತ್ಯೊಚ್ ಹಾಕಾ ಸಾಕ್ಸ್. ಆಮಿ ಅಜ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮ್ಹಣ್ ಮಾನುನ್ ಘೆಂವ್ಚ್ಯೊ ಫಾಲ್ಯಾಂ ವೆಳಾಸವೆಂ ಖಂಡಿತ್ ಬದಲ್ತಾತ್. ಆಚಾರ್, ವಿಚಾರ್, ರಿವಾಜಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ್ ವಾಡಾವಳ್, ತಂತ್ರ್‌ಗಿನ್ಯಾನಿಕ್ ಸುದ್ರಾವ್ಣ್ಯೊ ಆನಿ ಲೊಕಾಂಚ್ಯಾ ಜಮ್ಯಾ ಮನಾಸ್ಥಿತೆ ಪ್ರಕಾರ್ ರೂಪ್ ಘೆತಾತ್. ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹ್ಯಾಚ್ ಕಾಳಾಚೊ ಪಡ್ಬಿಂಬ್, ಆದ್ಲ್ಯೊ ರೆಲಿಕೊ ನ್ಹಯ್! (ಗೊನ್ಸಾಲ್ವಿಸ್, ೨೦೨೩).

‘ಆಮ್ಚೆ ಪುರ್ವಜ್ ಪೂರಾ ಸತ್ತಿ, ದೆವೋತ್ ಆನಿ ಭಾಶೆ ಖಾತಿರ್, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಖಾತಿರ್ ಜೀವ್ ದಿಲ್ಲೆಲೆ’ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಏಕ್ ಆದರ್ಶ್ ಚಿಂತಪ್ ಭಾರತೀಯಾಂ ಮಧೆಂ ರೊಂಬೊನ್ ಗೆಲ್ಲೆಂ ಆಸಾ. ಆತಾಂ ಕಶೆಂ, ತಶೆಂಚ್ ಆದಿಂಯ್ ಮನ್ಶಾಂ ಮಧೆಂ ಆಸ್ತ್-ಬದಿಕ್, ಅಧಿಕಾರ್, ದುಡು ಆನಿ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಚೊ ಅಬ್ಲೆಸ್ ಆಸ್ಲ್ಲೊ. ಆನಿ ಅಸಲೆ ಅವ್ಗುಣ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾ ಮಧೆಂ ಚಡ್ಶೆ ಆಸ್ಲ್ಲೆ (Sಡಿiಟಿivಚಿsಚಿಟಿ, ೨೦೧೨). ಆತಾಂಚ್ಯಾ ಲೊಕಾ ಮಧೆಂ ಆಸ್ಚಿ ಆನ್ಯೇಕ್ ಸವಯ್ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಉಣೆಪಣಾಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾಂನಿ ವಿದೇಶಿ ಲೊಕಾ (ವಸಹಾತುಶಾಹಿ)ಕ್ ದುರ್ಸೊಂಚೆಂ. ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ದಿಶ್ಟಿನ್ ವಸಾಹತುವಾದ್ ಮಾಂದ್ಚೊ ನ್ಹಯ್. ತರೀ, ಹರೆಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಸ್ವತಂತ್ರಾ ಆದ್ಲೆಂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಚೆಂ ಉಣೆಂಪಣ್, ರಾಜಕೀಯ್ ಅತ್ತ್ಯಾಚಾರ್ ಆನಿ ಹಿಂಸೆಕ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿಂಕ್ ದುರ್ಸಾತಲ್ಯಾಂನಿ ತಾಂಚ್ಯಾ ಆದಿಂ ದೆಶಾಚೆಂ, ಗೊಂಯ್ಚೆಂ (ಹ್ಯಾ ಲೇಖನಾಕ್ ಲಗ್ತಿ ಜಾವ್ನ್) ರಾಜಕೀಯ್, ಸಮಾಜಿಕ್ ತಶೆಂ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ವಾತಾವರಣ್ ಆನಿ ದುಬ್ಳ್ಯಾಂಚೆಂ ಜಿಣೆಂ ಕಶೆಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆ ವಿಶಿಂ ವಿಮರ್ಶ್ಯಾತ್ಮಕ್ ದಿಶ್ಟಿನ್ ಚಿಂತನ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಗರ್ಜೆಚೆಂ. ವಿದೇಶಿ ಆಯಿಲ್ಲೆ ಸ್ವಾರ್ಥಾನ್ ಆನಿ ಭಾರತಾಂತ್ ತಾಣಿಂ ಕಿತೆಂಯ್ ಕೆಲಾಂ ತರ್ ತಾಂಚ್ಯಾ ಸ್ವಾರ್ಥಿ ಉದ್ದೇಶಾಕ್ ಪೂರಕ್ ಜಾವ್ನ್‌ಚ್. ತರೀ ತ್ಯಾ ಮಾರಿಫಾತ್ ವಾ ತಾಚ್ಯೆ ಸಂಗಿಂ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಜಾವ್ನ್ ದುಬ್ಳ್ಯಾ, ನಿಮ್ನ್ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಆನಿ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಕ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಬರೆಂಪಣ್, ತಾಣಿಂ ಹಾಡ್‌ಲ್ಲ್ಲಿ ಸಮಾಜಿಕ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಗಣ್ಣೆಂ ಕರಿನಾಸ್ತಾಂ ರಾವೊಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತಾ೧೦, ಸತಿ೧೧ ತಸಲೆ ಭಾರತೀಯ್ ಸಮಾಜೆಂತ್ಲೆ ಕ್ರೂರ್ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ನಿಶೇಧ್ ಕರ್‍ನ್ ನಿಮ್ನ್ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಮನ್ಶಾ ಗೌರವ್ ಹಾಡ್ನ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ, ಘೊವ್ ಮೆಲ್ಲ್ಯೆ ಸ್ತ್ರಿಯೆಕ್‌ಯಿ ಜಿಯೆಂವ್ಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ಫಾವೊ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚೆಂ ಆಡಳ್ತೆಂ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕರ್‍ನ್ ಆಕಾಶ್ ಗಾಂವ್ಕಾರ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ: ‘ಗೊಂಯಾಂತ್ ಮಧ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಲೆಕ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾಕೀ ಚಡ್ ಜಾವ್ನ್ ಕಶ್ಟಿಲ್ಲೆಂ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚ್ಯಾಂನಿ’ (ಆಕಾಶ್ ಗಾಂವ್ಕಾರ್, ಖಾಸ್ಗಿ ಸಂದರ್ಶನ್, ಮಂಗ್ಳುರ್, ಅಕ್ತೋಬರ್ ೧೭, ೨೦೨೩).

ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ಮಾಪಕ್ ‘ಸಂಸ್ಕೃತಿಚೆಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಪಿಂತ್ರಾಂವ್ಕ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕೆಲಾಂ’ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ ತರೀ, ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೆಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೆಂ ದೃಶ್ಯ್ ಧರ್ಮಾ ಭೊಂವ್ತಿಂಚ್ ಬಾಂದುನ್ ಹಾಡ್ಲಾಂ. ಗಾಂವ್ಚೊ ಮುಖೆಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಶಿರೋಡಿ ಪೈಚ್ಯಾ ಮುಖೆಲ್ಪಣಾರ್ ಜಾಂವ್ಚೊ ಸಾಂತೇರಿ ಮಾಂಯ್ಚೊ ಜಾತ್ರೊ, ಉಪ್ರಾಂತ್ ಪಾದ್ರಿಂನಿ ಝಡ್ತಿ ಕರ್‍ಚಿ, ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮ್ ವೆಂಗುಂಕ್ ಕಬೂಲ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಮಾಫಿ, ಜಾಯ್ನಾತ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಹುಲ್ಪಾಂವ್ಚೆಂ, ಉಜ್ಯಾಂತ್ ಲಾಸ್ತಾನಾ ಸಾಂತೇರಿ ಮಾಂಯ್, ದೇವಿ ಶಾಂತಾ ದುರ್ಗೆಕ್ ಆಪಂವ್ಚೆಂ ಸರ್ವ್ ಧಾರ್ಮಿಕ್. ಫಿಲ್ಮಾ ಮಧೆಂ ದಾಕಯಿಲ್ಲೆಂ ಪುರಾಣಾಂತ್ಲೆ ದೋನ್ ಪಾತ್ರ್‌ಯಿ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಮುಳಾಚೆ. ಮುಳಾನ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್ಲ್ಲೆಂಚ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮ್ ಸ್ವೀಕಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾ ಪಯ್ಕಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪುರ್ವಿಲ್ಯಾ ಧರ್ಮಾಚೆ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ಪಾಳ್ತೆಲ್ಯಾಂ ಪಾಸತ್. ಹ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ೧೫೫೯, ಜನೆರ್ ೧೫ವೆರ್ ರೊಮಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಜನರಲಾಕ್ ಮೆಲ್ಕೊಯ್ರ್ ನೂನ್ಸ್ ಬಾರೆಟ್ಟೊನ್ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಪತ್ರಾಂತ್ ಅಶೆಂ ಲಿಖ್‌ಲ್ಲೆಂ:

ಹೆಂ ತುಮ್ಚ್ಯಾ ಸಮ್ಜಣೆಕ್ ದಾತಾರಾ, ಕೀ ಹಾಂಗಾಚೆ ಸಗ್ಳೆ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಲೋಕ್ ಮುಸಲ್ಮಾನ್, ಜುದೆವ್ ಆನಿ ಹಿಂದು ಲೊಕಾ ಮಧೆಂಚ್ ವಸ್ತಿ ಕರುನ್ ಆಸಾತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ಭೊವ್ ವಿಸ್ತಾರ್ ಸುವಾತೆಂನಿ ತೆ ಶಿಂಪ್ಡೊನ್ ಗೆಲ್ಯಾತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತಾಂಚ್ಯೆ ಮಧೆಂ ಆತ್ಮ್ ಸಾಕ್ಷೆಚಿ ಸದಿಳಾಯ್ ವಾಡ್ಲ್ಯಾ. ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಂ ವರ್ವಿಂ ತೆ ಬರೆಂ (ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಎಕಾ ನಿಜಾ ದೆವಾಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಪಾತ್ಯೆಂವ್ಚೆಂ ಆನಿ ಮಾನ್ ಕರ್‍ಚೆಂ) ಜೀವನ್ ಜಿಯೆತಲೆ (Pಡಿioಟಞಚಿಡಿ, ೧೯೯೮, ಠಿ. ೨೪).

ಮ್ಹಣ್ತಚ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್‌ಯಿ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಕಾರಣಾಚೆಂ. ಅಶೆಂ, ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೆಂ ಸಗ್ಳೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಧಾರ್‍ಮಿಕ್ ದಿಶ್ಟಿಕೊನಾಚೆಂಚ್ ಜಾಲಾಂ. ಹಾಕಾ ಕಾರಣ್ ಕಿತೆಂ?

ಶಿರೊಡಿ ಪೈ-ಚಿ ಝಡ್ತಿ ಕರ್‍ಚೊ ಪಾದ್ರಿ ತಾಕಾ ‘ತುಕಾ ಆಮ್ಚೊ ಧರ್ಮ್ ಆಪ್ಣಾಂವ್ಚೊಚ್ ಪಡ್ತಲೊ, ಮಾನ್ಯ್ ಆಸಾಯೆ ತುಕಾ?’ ಮ್ಹಣ್ ವಿಚಾರ್‍ತಾನಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಶಿರೊಡಿ ಪೈನ್ ದಿಲ್ಲಿ ಜಾಪ್ ಆಯ್ಕೊನ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಗರ್ವ್ ಭರ್‍ತಾ. ತೊ ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ಸತ್ತಿಚ್ಯಾ ಅಧಿಕಾರಾನ್ ಆನಿ ಪದ್ವೆಚ್ಯಾ ಬಳಾನ್ ಕಿತೆಂಯ್ ಕರುಂಕ್ ಶಕ್ತಲೊ ತುಂ. ಮ್ಹಾಕಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್‌ಯಿ ಕರ್‍ತಲೊ. ಪುಣ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಶಿರಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಸಾಂತೆರಿ ಮಾಯೆಚೆಂ ರಗತ್ ವ್ಹಾವ್ತಾ ತೆಂ ಆಡಾಂವ್ಕ್ ಜಾತಾ ತುಜ್ಯಾನ್? ಸಾಂಗ್? ಸಕಾಳಿಂಚೆಂ ನ್ಹಾಂವಪ್ ಆನಿ ಪುಜಾ ಕರಪ್ ಬಂದ್ ಕರ್‍ತಲೊ ತುಂ, ಪುಣ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಚಿಂತ್ನಾಂನಿ, ಸ್ವಭಾವಾಂತ್ ಆಸಾ ತೊ ಬಂದ್ ಕರ್‍ಪಾಕ್ ಜಾತಾ ತುಜ್ಯಾನ್? ಸಾಂಗ್. ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂನಿ ನ್ಹಯ್ ಹಜಾರಾಂನಿ ವರ್ಸಾಂಚಿ ಕಲಾ, ಪರಂಪರಾ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ದಾಯ್ಜ್ ಎಕ್ಯೆ ರಾತಿನ್ ಬದಲ್ತಲೊ ತುಂ? ಜಾತಾ ತುಜ್ಯಾನ್? ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಕಾಳ್ಜಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ವೊಂಟಾರ್ ಖೆಳ್ತಾ ತಿ ಮ್ಹಜಿ ಮಾಂಯ್ ಭಾಸ್ ಕೊಂಕಣಿ ಜೀಬ್ ಕಾತರ್‍ನ್ ನಾಸ್ ಕರ್‍ಶಿ? (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩)

ಮುಕಾರುನ್ ತೊ ಮ್ಹಣ್ತಾ ‘ಫರ್ಮಾಯ್, ಕಸ್ಲಿಯ್ ಫರ್ಮಾಯ್. ಹೊ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಶಿರೊಡಿ ಪೈ ತುಜ್ಯಾ ಮುಕಾರ್ ಮಾನ್ ಬಾಗೊವ್ಪಾಚೊ ನಾ. ಮ್ಹಜಿ ಸಂಸ್ಕೃತಾಯ್, ಮ್ಹಜಿ ಪರಂಪರಾ, ಮ್ಹಜೆಂ ದಾಯ್ಜ್, ಮ್ಜಜಿಂ ಕುಳಾಂ, ಮ್ಹಜಿಂ ಮುಳಾಂ ಹಾಂವ್ ಕೆದಿಂಚ್ ಸೊಡ್ಚೊ ನಾ’ (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩). ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣೊನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಾಂತೆರಿ ಮಾಯ್, ಕೊಂಕಣಿ ಮಾಂಯ್ ಪಾಸತ್ ಮಾಡ್ತಿರ್ ಮೊರೊನ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಚೆರ್ ಅಭಿಮಾನ್ ಪಾವೊಂಕ್ ಕರ್‍ತಾ. ಹೆಂ ಖರೆಂ ಇತಿಹಾಸ್ ನ್ಹಯ್. ಪುಣ್ ನಿರ್ದೇಶಕಾನ್ ಕವಿ ಪರ್‍ವಣ್ಗಿ ವಾಪಾರ್‍ನ್ ಅಶೆಂ ದಾಕಯ್ಲಾಂ ತರ್ ಕಲೆಚ್ಯೆ ದಿಶ್ಟಿನ್ ಚುಕಿಚೆಂ ಜಾಯ್ನಾ ತರೀ, ಅಶೆಂಚ್ ಜಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ ದಾಕಂವ್ಕ್ ಕಾರಣ್ ಕಿತೆಂ?

ಹೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಕ್ ಆನಿಕೀ ಊಂಚ್ ಉಬಾರ್‍ತಾ ಖರೆಂ, ಪುಣ್ ಆನ್ಯೇಕ್ಯೆ ವಾಟೆನ್ ಆಜ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮಾಂತ್ ಆಸ್ಚೆ ಗೊಂಯ್ಕಾರ್, ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕಥೊಲಿಕ್ ಭಿಂವ್ಕುರೆ ಮ್ಹಣ್ ಬೋಟ್ ಜೊಕ್ತಾ.

೧೬೪೦ ಥಾವ್ನ್ ೧೭೫೦ ಪರ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಆಡಳ್ತ್ಯಾವಿಶಿಂ ಸೊದ್ನಾಂ ಕೆಲ್ಲಿ ದೊ| ಶೀಲಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್ (೨೦೧೨) ತವಳ್ಚ್ಯಾ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಚ್ಯೆ ಜಿಣಿಯೆ ಪರಿಗತೆ ವಿಶಿಂ ಅಶೆಂ ಬರಯ್ತಾ:

ಗೊಂಯ್ ಜಿಕ್ಲ್ಯಾ ತವಳ್ ಥಾವ್ನ್ ಇಗರ್ಜ್‌ಮಾತಾ ಆನಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜ್ ಸರ್ಕಾರ್ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಬಾಯ್ಲಾಂಚೆಂ ಸ್ಥಾನ್‌ಮಾನ್ ಬದಲ್ಚೆ ಥಂಯ್ ಮುಕೆಲ್ ಪಾತ್ರ್ ವಯ್ಸುನ್ ಆಸ್ಲ್ಲೊ. ಖರೆಂ ಮ್ಹಣ್ಲ್ಯಾರ್ ಪೊರ್ತುಗೆಜಾಂಚೊ ಮತಾಂತರ್ ಕರ್‍ಚೊ ವಾವ್ರ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮ್ ವೆಂಗ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಕ್ ವೇಸ್ ಬದ್ಲಿಲ್ಲೊ ಆರ್ಶೀವಾದ್ ಥಾರ್ಲೊ (bಟessiಟಿg iಟಿ ಜisguise). ಸಮಾಜೆಂತ್ಲ್ಯಾ ನಿಮ್ನ್ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಬಾಯ್ಲಾಂಚೆಂ ಸ್ಥಾನ್ ಉಂಚ್ ಕರ್‍ಪಾ ಖಾತಿರ್ ತಾಣಿಂ ವೆಳಾಕಾಳಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಜಾಯ್ತೆ ಕಾಯ್ದೆ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್ಲೆ. ಅಶೆಂ ಥರೆನ್ ಬಾಯ್ಲಾಂಚೆಂ ಜಿವಿತ್ ಬಳಾಧಿಕ್ ಕರುಂಕ್ ಆನಿ  ತಾಂಕಾಂ ಸಮಾಜಿಕ್ ನ್ಯಾಯಾಚ್ಯಾ ವಾಟೆನ್ ವ್ಹರ್‍ಪಾಚೊ ಯತ್ನ್ ಕೆಲೊ. ತಾಂಕಾಂ ಕ್ರಾಂತಿಚ್ಯಾ ಮಾರ್ಗಾಚೆರ್ ಮಾರ್ಗ್‌ದರ್ಶನ್ ಕೆಲೆಂ. ವಯ್ರ್ ಸಾಂಗ್ಲ್ಯಾ ಬಾಯ್ಲಾಂಚ್ಯಾ ಜಿವಿತಾಕ್ ಸಂಬಂಧಿತ್ ಸಮಾಜೆನ್ ಘಾಲ್ಲೊ ‘ಆಡ್ವಾರ್ಣೆಚೊ ಪಡ್ದೊ ವಳೂ ವಳೂ ಉಕ್ಲುನ್ ತಾಚ್ಯೆ ಸುವಾತೆರ್ ಕಾಯ್ದ್ಯಾಂ-ಹಕ್ಕಾಂಚೊ ಮುಕುಟ್ ಲಾಯ್ಲೊ. ಅಶೆ ತರೆನ್ ಪೊರ್ತುಗೆಜ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಬಾಯ್ಲಾಂಚ್ಯಾ ಸುದಾರ್‍ಪಾ ಖಾತಿರ್ ಖೂಬ್ ವಾವುರ್‍ಲೆ… ಪೊರ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಹಿಂದೂಂಚ್ಯಾ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಚಾಲಿರಿತಿಂಚೆರ್ ಆನಿ ಆಚಾರಾಂಚೆರ್ ಮುಖೆಲ್ ಜಾವ್ನ್ ಧರ್ಮಾಚೆ ನದ್ರೆನ್ ಹಲ್ಲೊ ಕೆಲೊ. ತ್ಯಾಚ್ ವೆಳಾರ್ ಬಾಯ್ಲಾಂಚ್ಯೆ ಪ್ರಗತೆಚ್ಯೆ ವಾಟೆನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಆಡ್ಕಳಿ ಕಾಡ್ನ್ ಉಡಂವ್ಚೊ ಪ್ರೇತನ್ ಕೆಲೊ. ಖಾಸ್ ಕರೂನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಬಾಯ್ಲಾಂಚ್ಯಾ ಜಿವಿತಾಂತ್ ವ್ಹಡ್ ಮಾಪಾಚೆಂ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಜಾಲೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಗುಮಾನಾಂತ್ ದವರ್‍ಚೆ ತಸಲೆಂ… ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಬಾಯ್ಲಾಂಚ್ಯಾ ಬರೆಂಪಣಾ ಖಾತಿರ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಧರ್ಮನಿರಪೆಕ್ಷ್ ಆನಿ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಅಶೆ ಜಾಯ್ತೆ ಕಲ್ಯಾಣಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಸ್ಥಾಪನ್ ಜಾಲೆ. ಚಡ್ಶೆ ಸಮಾಜಿಕ್ ತಶೆಂ ಆರ್ಥಿಕ್ ಫಾಯ್ದೆ ಫಕತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಬಾಯ್ಲಾಂ ಖಾತಿರ್ ಮಾತ್ರ್ ಆಸ್ಲ್ಲೆ (Sಡಿiಟಿivಚಿsಚಿಟಿ, ೨೦೧೨,  ಠಿ. ೨೧೯).

ಫಕತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಸವ್ಲಾತಾಯೊ ದಿಲ್ಲ್ಯಾಕ್ ಹಿಂದು ಲೊಕಾಕ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮಾ ಥಂಯ್ ಆಕರ್ಶಿತ್ ಕರ್‍ಚ್ಯೆ ಸವೆಂ ಹೆರ್ ಕಾರಣಾಂ ಆಸಾತ್ ತರೀ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಧರ್ಮಾಂತ್ ಮೆಳನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಪುಣ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಕ್ ಮೆಳ್ಚ್ಯಾ ಸ್ವತಂತ್ರಾ ಪಾಸತ್ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಹಿಂದು ಸ್ತ್ರಿಯೊ ಆಶೆತಾಲ್ಯೊ ಮ್ಹಣ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕರ್‍ತಾ. ತವಳ್ಚ್ಯಾ (೧೬೪೦-೧೭೫೦) ಆನಿ ತಾಚ್ಯಾಕೀ ಪಯ್ಲೆಂಚ್ಯಾ ಹಿಂದು ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಚ್ಯಾ ಸಮಾಜಿಕ್ ಪರಿಗತೆವಿಶಿಂ ಕ್ಸೇವಿಯರ್ (೨೦೧೦) ಅಶೆಂ ವಿವರಿತಾ:

ಚಲ್ಯೆಚೊ ಜಲ್ಮ್ ಹಿಂದು ಘರಾಂನಿ ಎಕ್ ಅನಿಷ್ಟ್ ಘಡಿತ್ ಮ್ಹಣ್ ಲೆಕ್ತಾಲೆ. ಮನ್ಶಾಚ್ಯಾ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಾಚ್ಯಾ ವಿಕಾಸಾ ಖಾತಿರ್ ಆಸ್ಚಿಂ ಗರ್ಜೆಚಿಂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾಂ ತಿಕಾ ನೆಗಾರ್‌ಲ್ಲಿಂ. ತಿಚೆಂ ಸ್ಥಾನ್ ಗುಲಾಮಾ ಸಾರ್ಕೆಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ. ತಿಕಾ ಶಿಕ್ಪಾಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಸಮಾಜಾಂತ್, ಸಾರ್ವಜನಿಕ್ ಕಾರ್ಯಾಂನಿ ತಿಣೆಂ ಮುಕ್ತ್‌ಪಣಾನ್ ವಾಂಟೊ ಘೆಂವ್ಚೊ ಆವ್ಕಾಸ್ ನಾತ್ಲೊಲೊ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ತಿಕಾ ಆಪ್ಲಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ್ ವೆಕ್ತ್ ಕರ್‍ಚೊ ಆವ್ಕಾಸ್‌ಯಿ ನಾತ್ಲೊಲೊ. ಆಸ್ತಿಚೆರ್ ತಿಕಾ ಹಕ್ಕ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ ಬಗಾರ್ ತಿಕಾಚ್ ಆಸ್ತ್ ಮ್ಹಣ್ ಲೆಕ್ತಾಲೆ (ದಾದ್ಲೆ). ದೆಕುನ್ ತಿಕಾ ಬಂದಾಬಸ್ತೆಂತ್ ದವರ್‍ಲೆಂ. ವಿದ್ವಿಂಕ್ ಪರತ್ ಕಾಜಾರ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಆಡ್ವಾರ್‌ಲ್ಲೆಂ. ತಿಕಾ ಅಶುದ್ಧ್ ಮ್ಹಣ್ ಲೆಕ್ಚೆಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ. ತಿಣೆ ಆಪ್ಲಿಂ ಸರ್ವ್ ಹಕ್ಕಾಂ ಹೊಗ್ಡಾಯ್ಲಿಂ ಆನಿ ಸರ್ವ್ ಅಸಹಾಯಕತಾ ಜೋಡ್ನ್ ಘೆತ್ಲಿ (ಘಿಚಿvieಡಿ, ೨೦೧೦).

ಅಸಲೆ ಪರಿಗತೆಥಾವ್ನ್ ಸುಟ್ಕಾ ಜೊಡುಂಕ್ ಆಶೆತಲ್ಯಾ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ಪಯ್ಕಿಂತ್ಲ್ಯಾ ಎಕ್ಯೆ ಸ್ತ್ರಿಯೆಚೆಂ ಘಡಿತ್ ವೆಲಿಂಕರ್ (೧೯೯೮) ಅಶೆಂ ಪಿಂತ್ರಾಯ್ತಾ:

ವೆರ್ನಾಚ್ಯಾ ಮುಖೆಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲಾರಾಚೆ ಧುವೆನ್ ಕ್ರೀಸ್ತಿ ಭಾವಾಡ್ತಾಚಿಂ ಲಿಸಾಂವಾಂ ಘೆಂವ್ಕ್ ಸುರ್ವಾತ್ ಕೆಲ್ಲಿ. ತಿಕಾ ಪರ್ವಣ್ಗಿ ದಿಲ್ಲೆ ಪಾಸತ್ ತಿಚ್ಯಾ ಬಾಪಾಯ್ಚೊ ವಿಚಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಧರ್ಮಾಚ್ಯಾ ಲಗ್ಭಗ್ ೧೦೦ ಲೊಕಾ ಸಂಗಿಂ ತಿಚೊ ಬಾಪುಯ್ ಕೆಪ್ಟನಾಲಾಗಿಂ ವಚೊನ್ ಆಪ್ಣಾಚ್ಯೆ ಧುವೆಕ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ದಬಾವ್ ಘಾಲಾ ಮ್ಹಣ್ ಫಟ್ಕಿರೆಂ ದೂರ್ ದಿತಾನಾ, ಸಗ್ಳ್ಯಾಂ ಮುಕಾರ್ ಕೆಪ್ಟನಾನ್ ತಿಚೊ ವಿಚಾರ್ ಕೆಲ್ಲೆ ವೆಳಿಂ ತಿಣೆ ಧಯ್ರಾನ್ ಜಾಪ್ ದಿಲಿ ಕೀ ಆಪುಣ್ ಸ್ವಖುಶೆನ್ ಆಪ್ಣಾಚೊ ಧರ್ಮ್ ಬದ್ಲುಂಕ್ ಆಶೆತಾಂ (ಗಿeಟiಟಿಞಚಿಡಿ, ೧೯೯೮, ಠಿ. ೧೯೪).

ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೊ ಶಿರೊಡಿ ಪೈಚೊ ಪಾತ್ರ್ ಹ್ಯೆ ಚಲಿಯೆಕ್ ವಾ ಆತಾಂ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ತಿಚ್ಯೆ ಸಂತತಿಕ್ ಪರೋಕ್ಷ್ ಥರಾನ್ ಭಿಂವ್ಕುರಿ ಕರ್‍ತಾ. ಸರ್‍ವ್ ಗ್ರೇಸ್ತ್‌ಕಾಯ್ ಆಸ್ಲೆಲಿ ಕೌನ್ಸಿಲಾರಾಚಿ ಧುವ್‌ಚ್ ಜರ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಧರ್ಮಾ ಥಂಯ್ ಆಕರ್ಶಿತ್ ಜಾಲ್ಲಿ, ತರ್ ತವಳ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ದುಬ್ಳಿಕಾಯ್, ಭುಕ್, ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತಾ, ನಿರಕ್ಷರತಾ, ಪಿಡಾ ಸರ್ವ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಆದ್ಲ್ಯಾ ಜಲ್ಮಾಚೆಂ ಕರ್ಮ್ ಮ್ಹಣ್ ಚಿಂತುನ್, ಮೌನ್‌ಪಣಿ ಕಶ್ಟೊನ್ ವಳ್ವಳೊನ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಂತ್ಲ್ಯಾ ಭೊವ್ ನಿಮ್ನ್ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸರ್ವ್ ಕಶ್ಟಾಂಕ್ ಧರ್ಮ್ ಬದ್ಲೊಂಚೊ ಎಕ್‌ಚ್ ಪರಿಹಾರ್ ಮ್ಹಣ್ ಚಿಂತುನ್ ಜರ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ಪಣ್ ವೆಂಗ್ಲ್ಲೆಂ, ತಸಲ್ಯಾಂಕ್ ಸಯ್ತ್ `ಭಿಂವ್ಕುರಿ’ ಮ್ಹಣ್ ಚಿಂತ್ಚೆ ತಸಲೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ದಿತಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್.

ಮರ್‍ಣಾ ಫರ್ಮಾಣ್ ವಾಚ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಚೆಂ ಕ್ಲೈಮ್ಯಾಕ್ಸ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯೆಪರಿಂ ಚಿತ್ರಿತ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ, ಆಪ್ಲ್ಯಾ ದೆವಾಕ್ ಹಾಕ್-ಬೊಬ್ ಮಾರ್‍ಚ್ಯಾ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಶಿರೊಡಿ ಪೈಕ್ ಜಿವೆಂಚ್ ಉಜ್ಯಾಂತ್ ಹುಲ್ಪಾಂವ್ಚೆಂ ದೃಶ್ಯ್ ಲಗ್ಭಗ್ ಅಡೇಜ್ ಮಿನುಟಾಂಚೆಂ. ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಚೆರ್ ಕಠೀಣ್ ಪ್ರಭಾವ್ ಘಾಲುಂಕ್ ಸಕ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ದೃಶ್ಯಾಚಿ ತೀವ್ರತಾ ವಾಡಂವ್ಚೆ ಪಾಸತ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ ನಾಯಕ್ ವಿವೇಕ್ ದಿಂಬ್ಯೆರ್ ಪಡೊನ್ ಸುಸ್ಕಾರ್‍ನ್ ಸುಸ್ಕಾರ್‍ನ್ ರಡ್ತಾ ಆನಿ ಮ್ಹಣ್ತಾ: “ಕಸಲೆ ಆಟೆವಿಟೆ ಆನಿ ಕಶ್ಟ್ ಮರಣ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂನಿ ಸೊಸ್‌ಲ್ಲೆ. ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮತಿ ಪಡ್ದ್ಯಾರ್ ಯೆತಾನಾ ಮ್ಹಾಕಾ ಸೊಸುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ… ಮ್ಹಾಕಾ ಸೊಸುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ… ಮ್ಹಜೆಂ ಕಾಳಿಜ್ ತಾಂಚ್ಯೆ ಖಾತಿರ್ ರಡ್ತಾ…. ಮ್ಹಜ್ಯಾ ರಗ್ತಾಂತ್ಲೊ ಹರ್ ಏಕ್ ಖಣ್ ಖಣ್ ತ್ಯಾ ಮೊರೊನ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ಅತ್ಮ್ಯಾ ಪಾಸತ್ ಹಾಕ್ ಮಾರ್‍ತಾ” (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩).

ವೀಕ್ಷಕಾ ಥಂಯ್ ದೂಖ್ ತಶೆಂಚ್ ಬಿರ್‍ಮತ್ ಉಬ್ಜಂವ್ಕ್ ಮ್ಹಣ್ ಹಾಡ್‌ಲ್ಲೆಂ ಹೆಂ ದೃಶ್ಯ್, ಸನ್ನಿವೇಶ್ ಆನಿ ಪಾತ್ರಾಂಚ್ಯಾ ಅಸಂಗತ್ಪಣಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಆಪ್ಲೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಜ್ಯಾರಿ ಕರುಂಕ್ ಸಲ್ವಾತಾ. ಪುಣ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೆಂ ವ್ಯಂಗ್ಯ್ ಹೆಂ ಕೀ, ಕೊಂಕ್ಣೆಚೊ ಫುಡಾರ್ ಚಿಂತುನ್, ಕೊಂಕ್ಣೆ ಪಾಸತ್ ಸರ್ವಸ್ವ್ ಹೊಗ್ಡಾವ್ನ್, ಖುದ್ ವಿವೇಕಾಕ್ ಕೊಂಕ್ಣ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಮಾಹೆತ್ ದಿಲ್ಲೊ, ಗೊಂಯಾಂ ವಚೊಂಕ್ ವಾಟ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲೊ ಸಿಮಾಂವ್, ವಿವೇಕಾಚೊಚ್ ಜೀವ್ ವಾಂಚಂವ್ಕ್ ಸ್ವತಾಚಿ ಬಲಿ ದಿತಾನಾ ವಿವೇಕಾಚ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂನಿ ದುಖಾಂ ಸಯ್ತ್ ಆಯ್ಲಿಂನಾಂತ್!

ಪುರ್ವಜಾಂಚ್ಯಾ ಆಟೆವಿಟ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಮರ್ಣಾ ವರ್ವಿಂ ಪುರ್ತೊಚ್ ಕಂಗಾಲ್ ಜಾಲ್ಲೊ ವಿವೇಕ್:

ಆಜ್ ಹಾಂವ್ ಭಾಸ್ ದಿತಾಂ! ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂಚೆಂ ರಗತ್ ವಿಕ್ರಾವ್ಣೆಂ, ತಾಂಚಿ ಹಾಕ್ ಬೊಬ್, ಭಾಶೆ ಸಂಸ್ಕೃತೆ ಥಂಯ್ ತಾಂಚಿ ಕಾಳ್ಜಿ ಹಾಂವ್ ಸಲ್ವೊಂಕ್ ಸೊಡ್ಚೊನಾ… ಮ್ಹಜ್ಯೆ ವಯ್ರ್ ಕಸಲೆಂ ವಾದಾಳ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾರೀ, ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಉಸ್ವಾಸಾಚೊ ನಿಮಾಣೊ ಖಣ್ ಆಸ್ತಾ ವರೇಗ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್ ಉರಂವ್ಕ್, ಶಾಭಿತ್ ಥಿರುಂಕ್ ಆನಿ ಉಂಚಾಯೆಕ್ ಪಾವೊಂವ್ಕ್ ಖಳ್ಮಿತ್ ನಾತ್ಲ್ಲೊ ವಾವ್ರ್ ದಿತಾಂ ಮ್ಹಣ್ ತುಮ್ಕಾಂ, ಆಮ್ಚ್ಯೆ ಖಾತಿರ್ ಝರುನ್ ಮೆಲ್ಲ್ಯಾ ತುಮ್ಕಾಂ ಹಾಂವ್ ಭಾಸ್ ದಿತಾಂ (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩).

ಮ್ಹಣ್ ಹರ್ದೆಂ ಬಡವ್ನ್ ಭಾಸ್ ದಿವ್ನ್ ಆಯ್ಲೊ ತರೀ, ತಾಚ್ಯಾ ಮುಕಾರ್‌ಚ್ ಜೀವ್ ರಿಸ್ಕೆರ್ ಘಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸಿಮಾಂವ್ಕ್ ವಾಂಚಂವ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಸಯ್ತ್ ತಾಣೆಂ ಕೆಲೆಂ ನಾ! ಹಾಂಗಾಸರ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕ್, ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಜಿವೆಶಿಂ ಮಾರ್‍ಲ್ಯಾರ್ ಮಾತ್ರ್ ಹತ್ತ್ಯಾ ಜಾಂವ್ಚಿಗೀ, ವಾ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಚ್ಯಾ ಜಿವಾಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಮೋಲ್‌ಗೀ? ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಗೊಂದೊಳಾಂತ್ ಆಸ್ತಾನಾಂಚ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆನಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚ್ಯಾ ಫುಡಾರಾವಿಶಿಂ ಕಸಲೊಚ್ ದಿಶ್ಟಾವೊ ದಿನಾಸ್ತಾನಾ ಫಿಲ್ಮ್ ಆಕೇರ್ ಜಾತಾ.

ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಸುಮಾರ್ ೧೫೬೦ ಇಸ್ವಿ ಉಪ್ರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಎಕಾ ಕಾಳಾರ್ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಶಿರೋಡಿ ಪೈಚ್ಯಾ ಕ್ರೂರ್ ಹತ್ತ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ವಿವೇಕ್ ತಳ್ಮಳೊನ್ ಆಸ್ತಾನಾ ಸುಶ್ಮಾ ಶೀನು ಮಾಮಾಲಾಗಿಂ ವಿಚಾರ್‍ತಾ: `ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾ ವರ್ವಿಂ ಜಾಲ್ಲಿ ದೆಸ್ವಾಟ್ ಯೆದೊಳ್ ಕೊಣೆಂಯ್ ಬೋಟ್ ಜೊಕುನ್ ಸಾಂಗೊನಾ ಕಿತ್ಯಾಕ್?…’

ತಾಕಾ ಜಾಪ್ ದಿಲ್ಲೊ ಶೀನು ಪೈ ಮ್ಹಣ್ತಾ: ‘ಕಿತ್ಯಾಕ್, ಅತ್ತ್ಯಾಚಾರ್ ತೆ. ಪುಣ್ ಅತ್ತ್ಯಾಚಾರಾ ವಿರೋಧ್ ಉಲವ್ಪಾಕ್ ಕೊಣೆಂಚ್ ಧಡಸ್ ಕರುಂಕ್ ನಾ…..’

೧೭೪೦ ಇಸ್ವೆ ಪಯ್ಲೆಂ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂ ವಿರೋಧ್ ಉಟ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರತಿರೋದಾ ವಿಶಿಂ ಕುಡ್ವಾ (೨೦೧೨) ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾ: “ಪುಡ್ತುಗಿಸಾಂಚೊ ಚಡೊನ್ ಯೆಂವ್ಚೊ ದಬಾವ್ ಪರತ್ ಪರತ್ ಉಬ್ಜೊಂಚ್ಯೆ ಉಪ್ರಾಟ್ಣೆಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲೊ. ಲೊಕಾಚ್ಯಾ ಪಾಟಿಂಬ್ಯಾ ಸಂಗಿಂ ಮುಕಾರ್ ತಿ ಏಕ್ ಕ್ರಾಂತಿಚ್ ಜಾವ್ನ್ ಬದಲ್ಲಿ. ಮುಖೆಲ್ ವಿಷಯ್ ಕಿತೆಂಗೀ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಹ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಟ್ಣೆಚೆಂ ಆನಿ ಕ್ರಾಂತಿಚೆಂ ಫುಡಾರ್ಪಣ್ ಘೆತ್‌ಲ್ಲೆಂಚ್ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂನಿ!” (ಕುಡ್ವಾ, ೨೦೧೨, ಪಾ. ೫೨).

ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂ ವಿರೋಧ್ ಚಲ್ಲೆಲ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಪಯ್ಲ್ಯೆ ಚಳ್ವಳೆಕ್ `ಪಿಂತಾಗೆಲಿ ಚಳ್ವಳ್’ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ (ಪೀಂತ್, ೨೦೨೩). `ಎಕ್ಯೆ ಕುಶಿನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಲಲ್ಯಾ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಸಾರಸ್ವತಾಂಕ್ ಆಡಳ್ತ್ಯಾಂತ್ ಅವ್ಕಾಸ್ ದಿಲ್ಲೊ ತರ್ ಆನ್ಯೇಕ್ಯೆ ಕುಶಿನ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸ್ಥಳೀಯ್ ಲೊಕಾನ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚೆರ್ ರಾಗಾರ್ ಜಾವ್ನ್ ತಾಂಚ್ಯೆ ವಿರೋಧ್ ಚಳ್ವಳ್ಯೊ ಕೆಲ್ಯೊ’ (ಪೀಂತ್, ೨೦೨೩). ಪುಣ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ದಾಕಯ್ತಾ ಕಿತೆಂ? ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾನಿಂಚ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂ ವಿರೋಧ್ ಉಪ್ರಾಟ್ಲಲೆ ಅಸಲೆ ಜಾಯ್ತೆ ದಾಖ್ಲೆ ಆಸ್ತಾನಾ ಹರ್ ಸಂದರ್ಭಾಂನಿ ಆಮ್ಚ್ಯೆ ಸಮಾಜೆಕ್ ಭಿಂವ್ಕುರಿಂಚ್ ಮ್ಹಣ್ ದಾಕಂವ್ಚ್ಯಾ ಬದ್ಲಾಕ್ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ಲಿಂ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಚಿಂ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡಿಂ ಧಯ್ರಾದಿಕ್ ದೃಶ್ಟಾಂತಾಂ ದಾಕಂವ್ಚೆಂಯ್ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಚೊ ಏಕ್ ಸಮುದಾಯ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚ್ಯಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚ್ಯಾ ದಿಶ್ಟಿನ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ. ತಶೆಂ ಕರಿನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂಯ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಚೆಂ ಉಣೆಂಪಣ್.

ಫುಡಾರಾಂತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಸಮಾಜೆಕ್ ಸಲಹಾ ದಿಂವ್ಚೆ ಪರಿಂ ೧೯೩೬ ಇಸ್ವೆಂತ್‌ಚ್ ವರಕವಿ ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೆಞ (೧೯೪೮) ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ದೆಂವ್ಚಾರಾನ್ ಆಪ್ಲೊ ನಾಲಿಯೊ ವೊಂಪುಂಕ್ ಪ್ರಯೋಗ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ತೆಂಚ್ ಆಯ್ದ್ (ಫಿಲ್ಮಾಂ) ಆಮಿ ಬರೆಂ ಬಿಂ ವೊಂಪುಂಕ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಉಪಯೋಗ್ಸುಂಕ್ ನಜೊ? ವಾಯ್ಟ್ ಖೆಳಾಂಕ್ ವೆಚೆಂ ಬಂದ್ ಕರುಂಕ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಪೆಚಾಡ್ಲ್ಯಾರೀ ಪೊಂತಾಕ್ ಪಾಂವ್ಚಿ ಗಜಾಲ್ ನ್ಹಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಆಮಿ ಸುಂಬೆ ಘಾಲ್ನ್ ಬಸ್ಚೆಂ ಸಮ ನ್ಹಯ್. ಮ್ಹಾತ್ಭಾರ್‍ಯಾಂನಿ ವಂತಿಗಿ ಘಾಲ್ನ್ ಬೊರಿಂ ನಿತಳ್ ಪಿಂತುರಾಂ ದಾಕೊಂವ್ಚಿ ಏಕ್ ಕಂಪ್ಣಿ ಸುರು ಕರ್‍ಯೆತ್…. (ಮಸ್ಕರೆಞ, ೧೯೪೮, ಪಾ. ೨)

ಲಾಗಿಂ ಲಾಗಿಂ ಶತಮಾನಾ ಆದಿಂ ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೇಞನ್ ಉಚಾರ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರೊಫೆಸಿ ಪರ್‍ಮಾಣೆಂಚ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಮ್ಹಾತ್ಭಾರ್‍ಯಾಂನಿ ವಂತಿಗಿ ಘಾಲ್ನ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ಬರೆಂ ಬಿಂ ವೊಂಪ್ಯೆತೆಂ, ಪುಣ್ ದುರಾದೃಶ್ಟಾನ್ ತಶೆಂ ಜಾಲೆಂ ನಾ.

೩.೩ ನವೊ ಸಂಸೊಧ್ ಕಿತೆಂ ದಾಕಯ್ತಾ

ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ತಸಲ್ಯೊ ನವ್ಯಾನ್ ಘಡೊನ್ ಹಾಡ್ಲೆಲ್ಯಾ ಕಾಲ್ಪನಿಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯಾಚ್ಯೊ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಕಾಣಿಯೊ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ ಮಿಸ್ಳೊನ್ ಆಸಾತ್. ತಾಂಚ್ಯೆ ಪಯ್ಕಿ ಏಕ್ ಅಶೋಕ ಚಕ್ರವರ್ತಿಚಿ. ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪಠ್ಯ್ ಪುಸ್ತಕಾಂನಿ, ಕಾದಂಬರಿಂನಿ, ಫಿಲ್ಮಾಂನಿ ದಾಕಯಿಲ್ಲಿ ಅಶೋಕಾಚಿ ಕಾಣಿ ಬನಾವಟಿ ಆಸೊನ್, ತಾಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಚ್ಯಾ ಶಿಳಾಲೇಖನಾಂಚ್ಯಾ ಪುರಾವ್ಯಾಂಚೆರ್ ಹೊಂದೊನ್ ಆತಾ’ತಾಂ ಸತಾಚೆಂ ಉಗ್ಡಾಪನ್ ಜಾತೇ ಆಸಾ೧೨. ಪುಡ್ತುಗೆಜ್, ಗೊಂಯ್ಚೊ ಉಂಚ್ಲೊ ವರ್ಗ್ ಆನಿ ಗೊಂಯ್ಚೆ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಹಾಚ್ಯೆ ವಿಶಿಂಯ್ ಪುರಾವ್ಯಾಂಚೆರ್ ಹೊಂದೊನ್ ಅಸಲೊಚ್ ಸೊದ್ ಜಾಯ್ಜೆ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಪಿಯರ್ಸನ್ (೧೯೭೬):

ಸೊಳಾವ್ಯಾ ಆನಿ ಸತ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜ್ ಭಾರತೀಯ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಾಂತ್ ಸ್ಥಳೀಯ್ ಭಾರತೀಯ್ ಪಂಗಡ್ ಕಶೆ ಮುಖೆಲ್ ಆರ್ಥಿಕ್ ಪಾತ್ರ್ ಖೆಳ್ಳೆ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಹಾಂವ್ ದಾಕಂವ್ಕ್ ಆಶೆತಾಂ, ತೆ (ಸ್ಥಳೀಯ್ ಭಾರತೀಯ್ ಪಂಗಡ್) ಆನಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜ್  ಸಾಂಗಾತಾ ವಾವುರ್‍ಲೆ, ಚಡ್ ಕರೂನ್ ಸಮಾನತೆಚ್ಯಾ ಆಧಾರಾಚೆರ್, ಜಾಕಾ ಲಾಗೊನ್ ಆರ್ಥಿಕ್ ಶೆತಾಂತ್ ಕಾಂಯ್ ಪ್ರಮಾಣಾಂತ್ ರಾಜಕೀಯ್ ಫಾಯ್ದೊ ನಿರ್ಮಾಣ್ ಜಾಲೊ  (Peಚಿಡಿsoಟಿ, ೧೯೭೬).

ಮಧ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಗೊಂಯ್ಚೊ ಬಳ್ವಂತ್ ಸಮುದಾಯ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೊ ಸಾರಸ್ವತ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ ಆನಿ ವೆಪಾರಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚೊ ಸಂಬಂಧ್ ತವಳ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಕ್ ಸರಿ ಜಾವ್ನ್ ಕಾಂಯ್ ಅನಯ್ತಿಕ್ ನ್ಹಯ್. ತರೀ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್, ಹೊ ಸಂಬಂಧ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೊಚ್, ಸಾರಸ್ವತ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ ಸಮಾಜ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಕ್ ಆದಿಂ ಥಾವ್ನ್ ದುರ್‍ಸಾತಾಲೊ ಮ್ಹಣ್ ದಾಕಂವ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಚಲ್ಲಾಂ ತರೀ ಕಿತ್ಯಾಕ್? ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾಚೆರ್ ಆಯ್ಲೆಲ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಬುಕಾಂನಿ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಸಂಬಂಧ್ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಪುಡ್ತುಗೆಜ್ ದಸ್ತವೆಜಾಂ ತಜ್ವೀಜ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜ್ ಆನಿ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚ್ಯಾ/ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್‍ಗಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಚೊ ವೆವ್ಹಾಹಾರಿಕ್ ಸಂಬಂಧ್ ಉಗ್ಡಾಪೊ ಜಾತಾ. ಯೆದೊಳ್‌ಚ್ ಸಂಸೊಧ್ ಕರ್‍ನ್ ಪರ್‍ಗಟ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಸಬಾರ್ ಪ್ರಬಂಧ್ ಹ್ಯೆ ದಿಶೆನ್ ಉಜ್ವಾಡ್ ಫಾಂಕಯ್ತಾತ್ (Sಡಿiಟಿivಚಿsಚಿಟಿ, ೨೦೧೨; ಗಿeಟiಟಿಞಚಿಡಿ, ೨೦೧೬; ಅoಟಿಟoಟಿ, ೨೦೨೩). ತ್ಯಾ ಉಜ್ವಾಡಾಚೆರ್ ಕಲಾತ್ಮಕ್ ತಶೆಂಚ್ ಮಾಹಿತಿಭರಿತ್ ಕರ್‍ಯೆತ್ ಅಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಉಜ್ವ್ಯಾ ವಿಚಾರ್ ಸರಣಿ ಪರಿಂ ಕಶೆಂ ಜಾಲೆಂ? ಪುರ್ತೆಂ ನೆಣಾರ್ಪಣಾನ್? ವಾ ಕಾಂಯ್ ಗುಪಿತ್ ಇರಾದ್ಯಾನ್?

೪. ಅಸ್ಮಿತಾಯ್: ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಚ್ಯಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚೆಂ ವಾಸ್ತವ್ ಚಿತ್ರಣ್ ದಿಲ್ಲಿ ಕಲಾಕೃತಿ?

ಯೆದೊಳ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ಕರಿನಾತ್ಲ್ಲೆಂ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮಾಜೆಚೆಂ ವಾಸ್ತವಿಕ್ ಚಿತ್ರಣ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಕ್ ಆರ್ಸೊ ಧರ್‌ಲ್ಲೆ ಪರಿಂ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಚಿತ್ರಿತ್ ಕೆಲಾಂ. ಹ್ಯಾ ಎಕಾ ಪಾಕಾನ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಮೊರ್ ಜಾಲಾ! ಹ್ಯಾ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲಿಂ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮಾಜೆಚಿಂ ಪಾತ್ರಾಂ ಭಿಂವ್ಕುರಿಂ. ಸಿಮಾಂವ್ಕ್ ಗುಳೊ ಘಾಲ್ತಾನಾ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್ ರಾವ್ಚೊ, ಸಿಮಾಂವ್ಕ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂ ಮುಕಾರ್‌ಚ್ ಗುಳೊ ಲಾಗ್ಲ್ಲೊ ತರೀ ‘ಸಿಮಾಂವ್… ಊಠ್ ಸಿಮಾಂವ್… ಸಿಮಾಂವ್, ಕಾಲೆಂ ಜಾಲೆಂ ಸಿಮಾಂವ್? ಸಿಮಾಂವ್… ಊಠ್ ಸಿಮಾಂವ್ ಮ್ಹಣ್ ನೆಣ್ತ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಪರಿಂ ಸಳ್ ಕರ್‍ಚೊ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ ನಾಯಕ್ ವಿವೇಕ್, ಆಲ್ಬುಕರ್ಕ್ ಪೈ ಜಾಂವ್; ವಿವೇಕ್ ಗೊಂಯಾಂ ಆಸ್ತಾನಾಂಯ್ ತಾಕಾ ಜಿವೆಶಿಂ ಮಾರುಂಕ್ ಮ್ಹಣ್ ಗಾಂವಾಂತ್ ಪಾಂಯಾಂ ಮಧೆಂ ಬಂದುಕ್ ಉಬಿ ದವರ್‍ನ್ ರಾಕೊನ್ ಆಸ್ಚೊ, ಹಾತಾಂತ್ ಕಸಲಿಂಚ್ ಆಯ್ದಾಂ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ, ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಬಂದುಕೆಂತ್ ಕುಟ್ಟುನ್ ಆಡ್ ಘಾಲ್ಯೆತ್ ತಿತ್ಲೊ ಅಸ್ಕತ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಮ್ಹಾತಾರ್‍ಯಾಕ್ ವಾರಿತಿತ್ಲ್ಯಾ ಲಾಗಿಂ ಥಾವ್ನ್ ಗುಳೊ ಘಾಲ್ನ್ ಜಿವೆಶಿಂ ಮಾರ್‍ಚೊ ಮಾರ್ಕು ಜಾಂವ್; ಆಲ್ತಾರಿ ಮುಕಾರ್ ‘ಸುಖಾಂತ್ ತಶೆಂ ದುಖಾಂತ್ ತುಕಾ ಸಾಂಬಾಳ್ತಾಂ’ ಮ್ಹಣ್ ಭಾಸ್ ದಿವ್ನ್, ರಸ್ತ್ಯಾ ನಾಟಕಾಚ್ಯಾ ಕಲಾಕಾರಾಂಕ್ ಪ್ರದರ್ಶನಾ ಪಟಾಪಟ್ ಪಯ್ಶೆ ದಿವ್ನ್, ಪುಣ್ ಭುಕೆಲ್ಲ್ಯೆ ಬಾಯ್ಲೆಕ್ ಪೊಟಾಕ್ ದಿಂವ್ಚೆ ಬದ್ಲಾಕ್ ಆಪ್ಲೊ ಘರ್-ಜಾಗೊ ಬರವ್ನ್ ದಿವ್ನ್, ಆಪ್ಣಾಚ್ಯಾ ಪೊಟಾಖಾತಿರ್ ಭಿಕ್ ಮಾಗ್ಚೊ, ಕಲೆಚ್ಯಾ ವಿಶೇಸ್ ದೆಣ್ಯಾಂ ದ್ವಾರಿಂ ಭೊವ್‌ಚ್ ಫಾಮಾದ್ ಆಸೊನ್, ವೀಸ್ ವರ್ಸಾಂಚ್ಯೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಣಿಕ್ ಸಯ್ತ್ ಒಳ್ಕಿಚೊ, ಪೂಣ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾಚ್ ಗಾಂವಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಹೊಟೆಲಾಗಾರಾಕ್ ಪರ್ಕಿ ಜಾವ್ನ್ ಖೊಟೊ ಖೆಲ್ಲೊ, ಘಾಟಾ ಥಾವ್ನ್ ಕೊಡ್ಯಾಳ್ ಪಾವ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಬಾಲ್ತಜಾರ್ ಆಲ್ಬುಕರ್ಕ್ ಪೈನ್ ಒಳೊಕ್ ಧರ್‍ನ್ ಘಾಟಾಕ್ ವ್ಹೆಲ್ಲೊ, ಸಂಸಾರಾಕ್ ‘ಮೆಲಾ’ ಮ್ಹಣ್ ದಾಕವ್ನ್, ಗುಡ್ಯಾರ್ ಕಾಳೊಕಾಚ್ಯಾ ಭುಂಯಾರಾಂತ್ ‘ಕೋಣ್ ತರೀ ಏಕ್ ದಿವ್ಟಿ ಪೆಟಯ್ತ್‌ಗೀ’ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಭರ್ವಶ್ಯಾನ್ ಲಿಂಬಾಂತ್ ಲಿಪೊನ್ ರಾವೊನ್ ರಾಕೊನ್ ಆಸ್ಚೊ ಏಕ್ ಭಾವಾಡ್ತಿ ಅತ್ಮೊ ಸಿಮಾಂವ್ ಪೆರಿಸ್ ಭಟ್ ಜಾಂವ್; ಸಿಮಾಂವ್ ಆಪ್ಣಾಯಿತ್ಲ್ಯಾಕ್ ತಾಚ್ಯಾ ಪಂಗ್ಡಾಕ್ ಘೆವ್ನ್ ವಾಟೆ ನಾಟಕ್ ಕರ್‍ತಾನಾ, ಆಪ್ಲ್ಯಾಚ್ ದುಖಾನಾಂತ್ ಪಿಂತುರಾಂ ಸೊಡಯ್ತಾನಾ ಸ್ಕೂಟರಾರ್ ಯೆವ್ನ್ ಫಾತೊರ್ ಮಾರ್‍ನ್ ಧಾಂವ್ಚೆ ‘ಫಿಂರ್ಗೆಚೆ ಗುಲಾಮ್ ಜಾಂವ್; ತಾಂಚೆರ್ ಪೊಲಿಸ್ ಕಂಪ್ಲೇಂಯ್ಟ್ ಕರ್‍ಯಾಂ ಮ್ಹಣ್ ಸಿಮಾಂವ್ಚಿ ರಾಕಣ್ ಕರುಂಕ್ ಆಂವ್ಡೆಂವ್ಚೊ, ‘ಸಿಮಾಂವ್ಕ್ ಫಾತೊರ್ ಮಾರ್‍ಲೊ ಕೊಣೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಕಳ್ಳೆಂಗೀ?’ ಮ್ಹಣ್ ರಸ್ತ್ಯಾ ನಾಟಕಾಚ್ಯಾ ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಚೊ ವಿಚಾರ್ ಕರ್‍ಚೊ, ‘ಮಾಟ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾ ಫಿಂರ್ಗೆಚ್ಯಾ ಗುಲಾಮಾಂಕ್ ಆಂಗಾರ್ ಸುಟ್, ತೊಂಡಾರ್ ಚುರುಟ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಕೂಡ್ಲೆ ಕೊಂಕಣಿ ಹಾಂಕಾಂ ಆಯಾ-ಮಾಯಾಂಚಿ ಭಾಸ್ ಜಾತಾ, ಕುಜ್ನೆರಾಂಚಿ ಭಾಸ್ ಜಾತಾ, ಬೊಟ್ಲೆರಾಂಚಿ ಭಾಸ್ ಜಾತಾ. ಭಾಸ್ ನಾತ್ಲ್ಲೆ ಭೃಶ್ಟ್ ಖಂಚೆ’ ಮ್ಹಣೊನ್ ಸಿಮಾಂವ್ಚ್ಯಾ ನಾದಿಸ್ತ್ಯಾ ದುಸ್ಮಾನಾಕ್ ಯೆಟುನ್ ಸಮಾಧಾನ್ ಪಾಂವ್ಚೊ, ಸಿಮಾಂವ್ಚಿಂ ಸಾಹಸಾಂ ಫೊನಾರ್ ತಾಚ್ಯೆ ಬಾಯ್ಲೆಕ್ ಕಳಂವ್ಚೊ, ಪುಣ್ ಎಕಾ ದಿಸಾ ಅವ್ಚಿತ್ ನಾಪತ್ತೊ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸಿಮಾಂವ್ ವಿಶಿಂ ಖಬರ್ ಕಾಡಿನಾಸ್ತಾಂ ವಿಸ್ರೊನ್ ಸೊಡ್ಚೊ ವಿತೊರಿ ಜಾಂವ್; ಮಾರ್-ಫಾರ್, ಮಾರ್ಶಲ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಕಾಯಿಂಚ್ ಕಳಿತ್ ನಾತ್ಲ್ಲೊ ಏಕ್ ಸಾದೊ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚ್ಯಾ ವಿವೇಕಾಕ್ ಮಾರುಂಕ್ ಸುಪಾರಿ ಘೆವ್ನ್, ತಿತಿನ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಜಿವೆಶಿಂ ಮಾರುಂಕ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರ್‍ನ್ ಸಲ್ವಾಲ್ಲೊ, ಅಸ್ಕತ್ ಸ್ತ್ರೀ ಸಾವಿತ್ರಿಕ್ ಎಕಾಚ್ ಮಾರಾನ್ ನಿದಾಯಿಲ್ಲೊ ಸೆಬಿ ಜಾಂವ್; ಪುತಾ ವಿವೇಕಾಕ್ ಗಾಂವಾಂಕ್ ಧಾಡ್ಚೊ ನಿರ್ಧಾರ್ ಘೆಂವ್ಚಿ ಸಕತ್ ಆಪ್ಣಾಂವ್ಕ್ ವಿಸ್ಕಿ ಶೆಕ್ಚೊ ಗಾಸ್ಪರ್ ಆಲ್ಬುಕರ್ಕ್ ಪೈ ಜಾಂವ್; ಕೊಂಕಣಿ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಜಾಣಾ ಜಾಂವ್ಕ್ ಆಯ್ಲೆಲ್ಯಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಕ್ ‘ಫೆನಿ ಆಸಾ ಘೆತಾ?’ ಮ್ಹಣ್ ನೆಣ್ತ್ಯೆ ಚಲಿಯೆ ಮುಕಾರ್‌ಚ್ ವಿಚಾರ್‍ನ್ ಉಪ್ರಾಂತ್ ‘ಹಾಂ, ಸಮ್ಜಾಲೆಂ, ತೆಂ ನಿದೊಂದಿ, ಉಪ್ರಾಂತ್ ಘೆವ್ಯಾಂ’ ಮ್ಹಣ್ ಅಮಾಲ್ ಪಿಯೊಣ್ಯಾಕ್ ಉತ್ತೇಜಿತ್ ಕರ್‍ಚೊ ಆನಿ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಚೆ ದೊಳೆ ಚುಕವ್ನ್ ಕಶೆಂ ಪಿಯೆವ್ಯೆತ್ ಮ್ಹಣ್ ಉಪಾವ್ ಸಾಂಗೊನ್ ದಿಂವ್ಚೊ ಮೊರ್ಗನ್ ಜಾಂವ್- ಪೂರಾ ಭಿಂವ್ಕುರೆಚ್! ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಲೊಕಾ ಥಂಯ್ ರೊಂಬೊನ್ ಗೆಲ್ಲೆಂ ಭೆಂ ಭೊವ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮ್, ಪುಣ್ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ರಿತಿನ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲ್ಯೆ ಪರಿಂ ಯೆದೊಳ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಕೊಂಕಣಿ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲೆಂ ನಾ. ಫಿಲ್ಮಾ ಭಾಯ್ಲೊ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚೊ ವಾಸ್ತವ್ ಸಂಸಾರ್ ಪಳೆಯ್ತಾನಾ ಹೆಂಚ್ `ಭೆಂ’ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾ. ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ನಿಜಾಯ್ಕಿ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಚೆಂ ಪಡ್ಬಿಂಬ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ ಆನಿ ಕಿತೆಂ? ಫಿಲ್ಮಾ ವಿಶಿಂ ಕೆಮಾರಾ ಮುಕಾರ್ ಭೊವ್ ಬರಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ್ ಉಚಾರ್‍ಲೊಲೊ ಖಾಸ್ಗೆನ್ ಉಲಯ್ತಾನಾ ದುರ್‍ಸಾತಾ ತರ್ ತಾಕಾಯ್ ಭೆಂ ಕಾರಣ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪುರೊ. ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾ ವಿಶಿಂ ಯೆದೊಳ್‌ಚ್ ಸಬಾರಾಂನಿ ಪರ್ಗಟ್ ಶಿಣ್ ಉಚಾರ್‍ಲಾ (ಪಿಂಟೊ, ೨೦೨೩b; ಫೆರಾವೊ, ೨೦೨೩; ಉಡಿಚಿಛಿiಚಿs, ೨೦೨೩). ಪುಣ್ ಹಾಂತುಂಯ್ ಫುಡಾರಾಂತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಲೊಕಾಚೆರ್ ಯೆವ್ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಅನಾಹುತಾಂಚೆಂ ಭೆಂಚ್ ನಿಶೆತಾ. ಅಶೆಂ, ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಲೊಕಾ ಥಂಯ್ ರೊಂಬೊನ್ ಗೆಲ್ಲೆಂ ಭೆಂ ಭೊವ್‌ಚ್ ಕಲಾತ್ಮಕ್ ಆನಿ ಸೂಚ್ಯ್ ರಿತಿನ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಚಿತ್ರಿತ್ ಕೆಲಾಂ.

ಕೊಂಕಣಿ ಸೆವಾ ಕರ್‍ತಲ್ಯಾಂಚ್ಯೆ ಅಸ್ಕತ್ಕಾಯೆಚೊಯ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆನ್ ಬರೊಚ್ ವಿಮರ್ಸೊ ಕೆಲಾ. ಮೆಟಾರ್ ಭುಕೆಲ್ಲೆಂ ಪೋಟ್, ತಾನೆಲ್ಲೊ ಗಳೊ ಘೆವ್ನ್ ಕಂಗಾಲ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಬಾಯ್ಲ್, ಘೊವಾನ್ ಹಾಡ್ಚ್ಯಾ ಖಾಣಾಕ್ ಅತ್ರೆಗಾನ್ ರಾಕೊನ್ ಆಸಾ, ಘೊವ್ ಖಾಲಿ ಹಾತಾಂನಿ, ಖಾಲಿ ಪೊಟಾಂತ್ ಪಾಂಯ್ ವೋಡ್ನ್ ಯೆತಾ. ‘ಕಾಂಯ್ ನಾ ಗೀ?’ ಮ್ಹಣ್ ವಿಚಾರ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಘೊವಾಕ್ ಖಾಲಿ ಪೊಟಾಂತ್ ಆಸ್ಚಿ ಬಾಯ್ಲ್ ‘ನಾ ಸುತಾ ಕುಡ್ಕೊ, ನಾ ಭರ್‍ಲೊ ಮೊಡ್ಕೊ…’ ಮ್ಹಣ್ ಘೊವಾಚ್ಯಾಚ್ ಶೈಲೆರ್ ಜಾಪ್ ದಿತಾನಾ, ‘ರಾವ್ ರೊಜಿ, ಉಲಯ್ನಾಕಾ. ಕೂಡ್ ಭುಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಶಿಂತಿದ್ ಫಾಸಾಳ್ತಾ, ಅಕ್ಕಲ್ ಕೊಸಾಳ್ತಾ ಆನಿ ಮುಗ್ರುರಿ ಉತ್ರಾಂ ಉಸಾಳ್ತಾತ್….’ (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩) ಮ್ಹಳ್ಳೆ ಡಯಲೊಗ್ ಮಾರ್‍ತಾ. ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ‘ಹೊಟ್ಲಾ ಥಾವ್ನ್ ಕಾಂಯ್ ತರೀ ಹಾಡ್ನ್ ಯೆತಾಂ’ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸುಕೆಂ ಆಶ್ವಾಸನ್ ದಿತಾ. ಬಾಯ್ಲ್ ತವಳ್‌ಚ್ ತಾಕಾ ‘ಕಶೆಂ ಹಾಡ್ನ್ ದಿತಾಯ್? ರೀಣ್ ಕಾಡ್ನ್? ತುಜ್ಯಾ ತ್ಯಾ ಹೊಟೆಲ್ಗಾರಾನ್ ರೀಣ್ ದೀನಾ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗ್‌ಲ್ಲೆಂ ಉಡಾಸ್ ಆಸಾಗೀ ತುಕಾ?’ (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩) ಮ್ಹಣ್  ಉತ್ರಾನಿಂಚ್ ವಿಣ್ಗೊ ಕರ್‍ತಾ ತರೀ ಸಿಮಾಂವ್ಕ್ ತೊ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾ ಜವಾಬ್ದಾರೆ ಥಂಯ್ ಚುಕ್ಲಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಭೊಗಾನಾ. ಬಗಾರ್ ಮೊಗಾರ್ ಪಡೊನ್ ಆಪ್ಣಾ ಖಾತಿರ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಘರ್‍ಚ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ವಿರೋಧಾಕ್ ಫುಡ್ ಕರ್‍ನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯೆ ಸ್ತ್ರಿಯೆಕ್, ಕೊಂಕ್ಣೆಚಿ ಸೆವಾ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ನಿಬಾನ್ ಉಪಾಶಿಂ ಘಾಲ್ಚ್ಯಾ ಕಲಾಕಾರಾಚಿಂ ಭೊಗ್ಣಾಂ ಅಶಿಂ ವ್ಹಾಳ್ತಾತ್:

ಸುದ್ರಾಂವ್ಕ್ ಸಮಾಜ್ ಸಾರ್ಕಿ, ಘರಾಂತ್ ಬಾಯ್ಲ್ ಜಾತಾ ಪರ್ಕಿ

ಹೆಂ ಜಿವಿತ್ ಹಾಂವ್ ಕಶೆಂ ಜಿಯೆಂವ್?

ಪತಿಣ್ ಘರಾಂತ್ಲಿ, ಜಾತಾ ನಾಗಿಣ್ ಬಿಳಾಂತ್ಲಿ

ಹಾಂ, ಅಶೆಂ ಕಶೆಂ ಸಮಾಧಾನ್ ಸೊಧುಂ? (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩).

ಆಪ್ಣಾಚ್ಯಾ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಥಾವ್ನ್ ಚುಕಾರಿ ಮಾರ್‍ನ್, ಆಪ್ಣಾಚೆಂ ಉಣೆಂಪಣ್ ಒಳ್ಕಾನಾಸ್ತಾಂ, ಆಪ್ಣಾಚೆರ್ ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಹರ್ ಕಶ್ಟಾಂಕ್ ವಾ ಆಡ್ಕಳೆಕ್ ಹೆರಾಂಕ್ ದುರ್ಸೊಂಚಿ ಕೊಂಕ್ಣೆಚಿ ‘ಸೆವಾ’ ಕರ್‍ತಲ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಕರ್ತಾಂಚಿ ಸವಯ್ ಆಜ್-ಕಾಲ್ಚಿ ನ್ಹಯ್. ಹ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಚಾಫ್ರಾ (೨೦೦೫) ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಉಲಯ್ತಾನಾ ಪಾಲ್ಕಾರ್ ವಾ ಮಾಂಚಿಯೆರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಭಾಶಾ-ಫುಡಾರ್‍ಯಾಂಕ್ ರಡ್ಚಿ ಏಕ್ ಸವಯ್ ಜಾಲ್ಯಾ. ಸರ್ವ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಸರಸ್ವತ್ ತಿಚ್ಯಾ ಗ್ರಂಥಾಂನಿ ಭರ್‌ಲ್ಲಿ. ಪುಣ್ ಚರಿತ್ರೆಂತ್ಲಿಂ ದುಷ್ಕರ್ಮಾಂ ಆಮ್ಚೆರ್ ಥಾಪ್ಲಿಂ. ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ತಿ ಸರ್ವ್ ಗಿರೆಸ್ತ್‌ಕಾಯ್ ಲುಟ್ಲಿ. ತ್ಯಾ ದೆಕುನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಕ್ ಹೆಂ ಆಪತ್ ಆಯ್ಲೆಂ. ಆಮ್ಚಿ ಆತಾಂಚಿ ದುರ್ಬಳ್‌ಕಾಯ್, ಉಣೆಂಪಣ್, ಆಳ್ಸಾಯ್, ಖೊಟೆಂಪಣ್, ಮೊಸೊರ್, ಗಿರೆಸ್ತ್‌ಕಾಯ್-ಸರ್ವ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಬರ್‍ಯಾಕ್ ವಾ ವಾಯ್ಟಾಕ್ ತಿ ಖೊಟಿ ಚರಿತ್ರಾ ಕಾರಣ್ ಮ್ಹಣ್ ಜಾಯಿತ್ತೆ ಫುಡಾರಿ ಸಾಂಗಾತ್ ಆಸಾತ್ (ದೆ’ಕೊಸ್ತಾ, ೨೦೦೫, ಪಾ. ೩).

ಕೊಂಕಣಿಚಿ ಸೆವಾ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ನಿಬಾನ್ ಬಾಯ್ಲೆಕ್ ಉಪಾಶಿಂ ಘಾಲ್ನ್, ಉಪ್ರಾಂತ್ ತಿಕಾಚ್ ದುರ್‍ಸೊಂಚ್ಯಾ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಸೆವಕಾಂಚೆಂ ಪಲಾಯನ್‌ವಾದ್ ಹ್ಯಾ ಎಕಾ ಸನ್ನಿವೇಶಾಂತ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಹೆರ್ ಕಡೆನ್‌ಯಿ ಭೊವ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮ್ ಪುಣ್ ಪ್ರಭಾವಿಕ್ ರಿತಿನ್ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಚಿತ್ರಿತ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾ; ಜಾಂವ್ಕ್ ಪುರೊ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ವಾ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಮಿಸಾಂ!

ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯೆ ಸುರ್ವೆರ್‌ಚ್ ನಿರ್ಮಾಪಕ್ ಲುವಿ ಪಿಂಟೊ ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ಹ್ಯಾ (ಅಸ್ಮಿತಾಯ್) ಚಲನ್ ಚಿತ್ರಾಚೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್, ಕಲಾ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಪರಂಪರಾ ಕಶಿ ಉಬ್ಜಾಲಿ ಆನಿ ಕಶಿ ತಿ ವಾಡ್ಲಿ ಆನಿ ಹ್ಯೆ ವಾಡ್ಣೆಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಮಾಯೆನ್ ಫುಡ್ ಕೆಲ್ಲಿಂ ಕಶ್ಟಾಂ-ಅನ್ವಾರಾಂ ಕಸಲಿಂ ಮ್ಹಣೊನ್ ಆಮ್ಚ್ಯೆ ಪಿಳ್ಗೆಕ್ ಮನಾಕ್ ನಾಟ್ವೊಂಚೆ ಬರಿಂ ಸಾಂಗ್ಚೊ… (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩).

ಪುಣ್ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯೆ ಉದರ್ಗತೆಕ್ ಸೊಳಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ್‌ಪಣಿ ವಾವುರ್‍ಲೆ ಜೋಕಿಮ್ ಹೆಲಿಯೊದೊರೊ ದ ಕುನ್ಹಾ ರಿವಾರಾ, ಫಾ| ಥೋಮಸ್ ಸ್ಟೀವನ್ಸ್, ವಾ ಗೊಂಯ್ ಸಾಂಡುನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಕ್ ಆಸ್ರೊ ದಿಲ್ಲೆ ಕೆಳದಿಚೆ ರಾಯ್ (ಪಿರೇರಾ, ೨೦೧೯), ಚೆನ್ನಮ್ಮ ರಾಣಿ, ಶೆಣೈ ಗೊಂಯ್‌ಬಾಬ್, ಗೊಂಯಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿಚ್ ರಾಜ್ ಭಾಸ್ ಜಾಯ್ಜಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಚಳ್ವಳೆಕ್ ದೆಂವೊನ್ ಜೀವ್ ಅರ್ಪಿಲ್ಲೆ ಸಾತ್ ಜಣ್ (ಮಟ್ಸುಕಾವಾ, ೨೦೦೨/೨೦೨೨), ಫಾ| ಮಾಫೆ…. ಅಶೆಂ ಖರ್‍ಯಾನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ವಾಡಾವಳಿಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಂಚೆ ಉಲ್ಲೇಖ್ ನಾಂತ್‌ಚ್. `ಸಾಹಿತ್ಯ್‌ಯೀ ಆಮ್ಚಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್’ (ಸಿಕ್ವೇರಾ, ೨೦೨೩, ಪಾ. ೧೪). ಜಾಂವ್ ದೇವ್‌ನಾಗರಿ ವಾ ಕಾನಾಡಿ ಲಿಪಿಂತ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್, ಪತ್ರಾಂ ಸುರ್‍ವಾತುನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ವಾಡಾವಳೆಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಂಚೊಯ್ ಉಲ್ಲೇಖ್ ನಾ. ಮ್ಹಣ್ತಚ್, ಕೊಂಕಣಿ ವಾಡ್ಲಿ ಕಶಿ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಚ್ಯಾಕೀ ವಾಡಾವಳೆಕ್ ಆಡ್ ರಾವ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಂಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ಂಚ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ದಿಸ್ತಾ.

‘ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚ್ಯಾ ಪಡ್ದ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್ ಸಂದರ್ಶನಾಂತ್ ಫಿಲ್ಮಾ ವಿಶಿಂ ಉಲಯ್ತಾನಾ ಸಂದರ್ಶನ್ ದಿಂವ್ಚೊ ಮ್ಹಣ್ತಾ ‘ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಚಾಫ್ರಾ ಬಾಬಾ ತಸಲೊ ಏಕ್ ಪಾತ್ರ್ ಆಸಾ. ಕೊಂಕ್ಣೆಚಿ ಕಾಳ್ಜಿ ಆಸ್ಚೊ, ತೊ ಡೆನಿಸ್ ಮೊಂತೆರೊನ್ ಭೊವ್ ಆಪುರ್ಬಾಯೆನ್ ಕೆಲಾ… (“ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚ್ಯಾ ಪಡ್ದ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್,” ೨೦೨೩). ಮುಕಾರ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಎರಿಕ್ ಬಾಬ್ (ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೊ ಪಾತ್ರ್) ಮ್ಹಣ್ತಾ: “ತೊ ಏಕ್ ಪಾತ್ರ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಬಗಾರ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಕಾಳ್ಜಾಂತ್ ಆಸ್ಚೆಂ ಏಕ್ ಜೀವಂತ್ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ್. ಎಕಾ ಕಾಳಾರ್ ತೊ ಮ್ಹಜೊ ಅಮಿಗ್ ಆನಿ ಮ್ಹಜೊ ಗುರುಯ್ ವ್ಹಯ್. ತೊಚ್ ಹ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾಕ್ ಪ್ರೇರಣ್ ಆನಿ ಅತ್ಮೊ…” (ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ೨೦೨೩).

ಡೆನಿಸ್ ಮೊಂತೆರೊನ್ ತ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾಕ್ ಜೀವ್ ಭರ್‍ಲಾ ಖರೆಂ. ಚಾಫ್ರಾ ಅಸ್ಕತ್ ಜಾಲ್ಯಾರೀ ಬಳ್ವಂತ್ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಾಚೊ, ಪುಣ್ ಡೆನಿಸ್ ಥೊಡೊ ಕಂಗಾಲ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಪರಿಂ ದಿಸ್ತಾ ತರೀ, ಹೆಂ ಚಾಫ್ರಾಚ್ಯಾ ವೆಕ್ತಿತ್ವಾಕ್ ಲ್ಹಾನ್ ಕರಿನಾ. ಪುಣ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೆಂ ಹ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಪಳೆಯ್ಲ್ಯಾರ್ ಚಾಫ್ರಾಚೊ ಅತ್ಮೊ ಖಂಡಿತ್ ಸಮಾಧಾನಾನ್ ವಿಶೆವ್ ಘೆಂವ್ಚೊ ನಾ. ಚಿತ್ರ್‌ಕಲೆಚೆಂ ದೆಣೆಂ ತಾಕಾ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ತರ್ ತೊ ಇಮಾಜಿಂಕ್ ಪೇಂಯ್ಟ್ ಸಾರವ್ನ್ ಪುಣೀ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾಕ್ ಉಪಾಶಿಂ ನಿದಾನಾಶೆಂ ಪಳಯ್ತೊ. ತಾಚಿ ತಾಂಕ್ ಬರ್‍ಪಾಚಿ, ವೋಡ್ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಾಚಿ. ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ಪತ್ರಾಂ ಚಲಯ್ತಲ್ಯಾನ್ ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಂತುಂ ಲಿಖ್ಣೆ ಮಾರಿಫಾತ್ ಸಮಾಜ್ ಸುದ್ರಾಂವ್ಕ್ ಭಾಯ್ರ್ ಸರ್‍ಲೆಲ್ಯಾನ್ ಹೊಗ್ಡಾಂವ್ಚೆಂ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್ ಜೊಡ್ಚೆಂ ಕಿತೆಂ ಆಸಾ? ಪುಣ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ತಾಕಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ್ ಕರ್‍ಚೊ ಸಿಮಾಂವ್ ಫಾಮಾದ್ ಚಿತ್ರ್‌ಕಲಾಕಾರ್. ವಿಸಾವ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಚ್ಯಾ ಆಖ್ರೇಕ್ ಜಿಯೆಲ್ಲ್ಯಾ, ಭಲಾಯ್ಕೆನ್ ಬರೊ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಎಕಾ ಚಿತ್ರ್‌ಕಲಾಕಾರಾಕ್ ಮಾಗೊನ್ ಖಾಂವ್ಚಿ ಗತ್ ಆಯ್ಲಿ ತರೀ ಕಶಿ? ಜರ್ ಆಯ್ಲಿಚ್ ತರೀ, ಚಾಫ್ರಾ ತಸಲೊ ಸ್ವಾಭಿಮಾನಿ ಮನಿಸ್ ಹೊಟೆಲಾ ಮುಕಾರ್ ಮಾಗೊನ್ ಚಾ ಪಿಯೆತ್ಗೀ ಜೀವ್ ದೀತ್?

ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚ್ಯಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚೊ ಆನ್ಯೇಕ್ ಭಾಯ್ಲೊ ಘುರ್ತ್ ದಾಖಲ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಹ್ಯಾ ಸಮುದಾಯಾಚೆಂ ಆನಿ ಸೊರ್‍ಯಾಚೆಂ ತುಟಾನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ ನಾತೆಂ. ಲಗ್ಬಗ್ ಪಾವಣ್ಶೆಂ ದೃಶ್ಯಾಂ (ಸೀನ್ಸ್) ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಚಡ್ತಾವ್ ಹರೆಕಾ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚ್ಯಾ ದೃಶ್ಯಾಂತ್ ಸೊರ್‍ಯಾಚೊ ಉಲ್ಲೇಖ್ ವಾ ಸೊರೊ ಪಿಯೆಂವ್ಚೊ ಸನ್ನಿವೇಶ್ ಚಿತ್ರಿತ್ ಜಾಲಾ.

ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೆಂ ಖೊಡಿ ಕಾಡ್ಚೆ ತಸಲೆಂ ಆನ್ಯೇಕ್ ಚಿತ್ರಣ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಚೆಂ. ನಾಯಕಿಕ್ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಆಸ್ಚೆ ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರ್ ಫಕತ್ ತೀನ್. ತಾಂತ್ಲೊ ಏಕ್ ಅಳ್ಶಿ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ದುಸ್ರೊ ಅಬ್ಲೆಶಿ. ತಿಸ್ರ್ಯೆ ಸ್ತ್ರಿಯೆಕ್ ಸಂದರ್ಶಕಿ ಜಾವ್ನ್ ಪುಣೀ ಚಿತ್ರಿತ್ ಕೆಲಾಂ ಮ್ಹಣ್ ಸಮಾಧಾನ್ ಪಾವ್ತಾನಾ, ತಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಪುಸ್ತಕಾಚ್ಯಾ ಲೇಖಕಾಲಾಗಿಂ `ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಬೂಕ್ ನವಾಲಾಂ ಕರಿತ್ ಆಸಾ. ತೊ ಲೊಕಾಕ್ ಬರೊ ಆಂವಡ್ಲಾ. ತರ್ ಹ್ಯಾ ಬುಕಾಂತ್ ಕಿತೆಂ ಆಸಾ?’ ಮ್ಹಣ್ ವಿಚಾರ್‍ತಾ! ಆಮ್ಚ್ಯೊ ಕಿತ್ಲ್ಯೊಶ್ಯೊಗೀ ಸ್ತ್ರಿಯೊ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಾಂತ್ ಖುದ್ ನವಾಲಾಂ ಕರಿತ್ ಆಸ್ತಾನಾ, ಹಿ ನವಾಲಾಂ ಕೆಲ್ಲೊ ಬೂಕ್ ಉಗ್ತೊ ಸಯ್ತ್ ಕರಿನಾಸ್ತಾಂ ಲೇಖಕಾಲಾಗಿಂ ಸವಾಲಾಂ ಘಾಲುಂಕ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾ. ಕಾಕತಾಳಿಯ್ ಜಾವ್ನ್ ಪುಸ್ತಕಾಚೊ ಬರಯ್ಣಾರ್ ದಾದ್ಲೊಚ್. ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್ ಹ್ಯಾ ತಿಸ್ರ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಾನ್‌ಯಿ ದಾದ್ಲ್ಯಾಕ್‌ಚ್ ಧುಂಪಯ್ಜೆ ಪಡ್ಲೆಂ. ಕಲಾಕಾರ್ ಸಿಮಾಂವ್ಚಿ ಬಾಯ್ಲ್ ಪಿಡೆಸ್ತ್ ನ್ಹಯ್, ತಿಕಾ ಘರಾ ರಡ್ಚಿಂ ಭುರ್ಗಿಂ ನಾಂತ್, ಜತನ್ ಘೆಜೆ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಪ್ರಾಯೆಸ್ತಾಂ ನಾಂತ್, ರಾಂದುಕ್‌ಯಿ ಕಾಯಿಂಚ್ ನಾ. ಭುಕೆವ್ನ್ ಮೊರೊಂಕ್ ತೆಂಕ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ತಿಕಾ ಕುಲಿಚೆಂ ಕಾಮ್ ಕರ್‍ನ್ ತರೀ ಪೋಟ್ ಭರ್‍ಯೆತೆಂ. ಜರ್ ತಿ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಕ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ್ ಕರ್‍ತಾ ತರ್, ಕೊಂಕಣಿ ಕಲೆ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ಕಿತ್ಲೆಶಾಗೀ ದಾದ್ಲ್ಯಾಂಚಿಂ ಕುಟ್ಮಾಂ, ಕೃಷಿ ಕರ್‍ನ್, ಕಲಿಕ್ ವಚೊನ್ ವಾ ಗೋಡ್ ಕಣ್ಗಿ ವಿಕುನ್ ತರೀ ಪೊಸ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಸ್ತ್ರಿಯೊ ಕಿತ್ಲೆಶ್ಯೊ ನಾಂತ್? ಗೊಂಯಾಂತ್ ಜಾಂವ್, ಗಾಂವಾಂತ್ ಜಾಂವ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಸ್ತ್ರಿಯೊ ಕಶ್ಟಾಂ-ಸುಖಾಂತ್ ದಾದ್ಲ್ಯಾ ಬರಾಬರ್ ರಾವ್ಲ್ಯಾತ್, ಫುಣ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಕಯ್ಲಾಂ ಉಳ್ಟೆಂ.

ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲಿ ದುಸ್ರಿ ಸ್ತ್ರೀ ಶೀನು ಪೈಚಿ ಪತಿಣ್ ಸಾವಿತ್ರಿ. ತಿಕಾ ಶಿರೊಡಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಪೈ ಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾಚಿ ಆಶಾ. `ತುಂ ರಾಮಾಯಣಾಂತ್ಲಿ ಕೈಕೆಯಿ ಜಾಯ್ನಾಕಾ…’ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಶೀನು ಪೈ. ರಾಮಾಯಣಾಂತ್ ಕೈಕೆಯಿಚೊ ಪ್ರಭಾವ್ ಆನಿ ಹಠ್‌ಚ್ ರಾಯ್ ದಶರಥಾಚ್ಯಾ ನಾಸಾಕ್ ಕಾರಣ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಆಸಾ ವ್ಹಯ್, ಪುಣ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾ ಮಧೆಂ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಕ್ ಆಸ್ತಿಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂಚ್. ಆಸ್ತಿಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂಯ್ ದಾದ್ಲ್ಯಾಕ್ ಆನಿ ಹರ್ಬೊಸ್ ಆಸ್ಲ್ಲೊಯ್ ದಾದ್ಲ್ಯಾಕ್‌ಚ್. ತರ್‌ಯಿ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ದಾಕಯ್ಲಾಂ ಉಳ್ಟೆಂ. ತಶೆಂಚ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಚೆ ಜಾಗೆ ಅಪಾರ್‍ಸುಂಕ್ ಪಳೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಕುತಂತ್ರಿ ಪರಿಂ ಚಿತ್ರಿತ್ ಕೆಲಾಂ. ಸೆಬಿ ವಿಲನ್ ದೆಕುನ್, ಶಿರೊಡಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಪೈ ಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾಚೆರ್ ದೊಳೊ ದವರ್‍ನ್ ಆಸ್ಚ್ಯೆ ಪರಿಂ ದಾಕಯಿಲ್ಲೆಂ ಚುಕಿಚೆಂ ನ್ಹಯ್ ತರೀ, ಸೀನು ಪೈನ್ ತ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾ ವಿಶಿಂ ವಿವೇಕಾಕ್- `ಶಿರೊಡಿ ಪೈಚ್ಯಾ ನೆಮಾ ಪರ್ಮಾಣೆ ತುಮಿಚ್ ತಾಚೆ ವಾರೆಸ್ದಾರ್ ಜಾತಾತ್’ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ, ವಿವೇಕ್ ಜಾಗೊ ಆಪ್ಣಾಕ್ ನಾಕಾ ಮ್ಹಣಾನಾ, ಬಗಾರ್ `ತೊ ಸದ್ದ್ಯಾಕ್ ತುಮ್ಚೆಲಾಗಿಂಚ್ ಆಸೊಂದಿ…’ ಮ್ಹಣ್ತಾ. ತಾಣೆ `ಸದ್ದ್ಯಾಕ್’ ಮ್ಹಳ್ಳೆಲೆಂ ತಾಚ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾಕ್ ಜಾಂವ್ ತ್ಯಾ ಸನ್ನಿವೇಶಾಕ್ ಜಾಂವ್ ವೊಂಬಾನಾ.

೫. ಸಂಪ್ಣಿ

ಹ್ಯಾ ವಿಮರ್‍ಶಾಚ್ಯಾ ಹಂತಾ ಹಂತಾಂನಿ ಉಭಿಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸವಾಲಾಂಕ್ ಫಾವೊತಿ ಜಾಪ್ ಕಶಿ ಮೆಳಾನಾ ಕೀ, ತಶೆಂಚ್ `ಕಚ್ ಥಾವ್ನ್ ಕೊಚ್ಚಿ ಪರ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣ್ಯಾಂಚೆಂ ಅಸ್ತಿತ್ವ್ ಪಿಂತ್ರಾಂವ್ಚೆಂ ಗಂಭೀರ್ ಸಾಧನ್’ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ಆಪ್ಲೊ ಉದ್ದೇಶ್ ಕಿತ್ಲೊ ಪೂರ್ಣ್ ಕೆಲಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂಯ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಪಳೆತಾನಾ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಉರವ್ನ್ ವಾಗಂವ್ಚ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ಖಂಯ್ಸ್‌ರ್‌ಯಿ ವೀಕ್ಷಕಾಕ್ ಸವಾಲಾಂಯ್ ಘಾಲಿನಾ. ತರೀ ಪುಣ್ ವ್ಯವಹಾರಿಕ್ ನದ್ರೆನ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಜಿಕ್ಲಾಂ. ಅಮೇರಿಕಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂಚಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆನಿ ಆಪ್ಣಾಚಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಜಾಣಾಂ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಬಳ್ವಂತ್ ಉದ್ದೇಶಾನ್ ಗಾಂವಾಂಕ್ ಆಯ್ಲೆಲ್ಯಾ ವಿವೇಕಾನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ಲ್ಯಾ ವಿವಿಧ್ ಸಮುದಾಯಾಂಚೊ ನಾಚ್ ದೆಕ್ಲೊ, ಖರೆಂ. ಪುಣ್ ತಾಣೆಂ ಪಳಯಿಲ್ಲಿ ಹೆರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಎಕಾ ಬಾಪುಲ್ ಭಾವಾನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾಚ್ ಬಾಪುಲ್ ಭಯ್ಣಿಚೆರ್ ಅವ್ಚಿತ್ ಮೊಗಾರ್ ಪಡ್ಚೆಂ, ಚಲೊ ಅಮೇರಿಕಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂಚ್ ತರ್ನಾಟ್ಯಾ ಎಕ್ಸುರೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಕ್ ತಾಚ್ಯೆ ಸಂಗಿಂ ಪಯ್ಶಿಲೆಂ ಗೊಂಯ್ ಭೊಂವೊಂಕ್ ಧಾಡ್ಚೆಂ, ಲಗ್ಬಗ್ ಚಾರ್ ಶತಮಾನಾ ಆದಿಂಚ್ ತವಳ್ ಜೀವಂತ್ ನಾತ್ಲೆಲ್ಯಾ, ಫುಡಾರಾಂತ್ ಜಲ್ಮೊನ್ ಯೆವ್ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಚವ್ತ್ಯೆ ತಕ್ಲೆಚ್ಯಾ (ವಿವೇಕಾಚ್ಯಾ) ನಾಂವಾರ್ ಆಪ್ಲಿ ಆಸ್ತ್ ಬರವ್ನ್ ದವರ್‍ಚಿ, ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಸನದೆಕ್ ಮಿಕ್ವೊಂಚೊ ಜಿವಿತಾಚೊ ಅನ್ಭೋಗ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಚಿತ್ರ್ ಕಲಾಕಾರಾನ್ (ಸಿಮಾಂವ್ನ್) ಮಾಂಯ್ ಭಾಶೆಚಿ ಸೆವಾ ಕರ್‍ನ್ ಪೊಟಾಕ್ ನಾಸ್ತಾನಾ ಮಾರ್ಗಾರ್ ಪಡ್ಚೆಂ, ಉಪ್ರಾಂತ್ ಆಸ್ರೊ ದಿಲ್ಲ್ಯಾಚ್ಯಾ ತೊಟಾಂತ್ `ಮೆಲ್ಲಿಂ ಭೊಂವ್ಚೊ ಗುಡೊ’ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಗಾಬ್ ಉಟವ್ನ್ ಲಿಪೊನ್ ಬಸ್ಚೆಂ, ವ್ಹಡಿಲಾಂಲಾಗಿಂ ಬೆಸಾಂವ್ ಮಾಗ್ಚ್ಯಾ ಆಪುರ್ಬಾಯೆಚ್ಯಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಂತ್ಲ್ಯಾ ಎಕಾ ಬಳೀಶ್ಟ್ ತರ್‍ನಾಟ್ಯಾನ್, ಸಾರ್ಕೊ ಉಬೊ ರಾವೊಂಕ್ ತಾಂಕಾನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಮ್ಹಾತಾರ್‍ಯಾಕ್, ತಾಣೆ ಕಸಲೊಚ್ ಹಲ್ಲೊ ಯಾ ಪ್ರತಿರೋದ್ ಕರ್‍ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾರೀ, ದೋನ್ ಹಾತಿಂ ಪಯ್ಸ್ ಥಾವ್ನ್ ಗುಳೊ ಘಾಲ್ನ್ ಜಿವೆಶಿಂ ಮಾರ್‍ಚೆಂ, ಗಾಂವ್ಚಾ ಲೊಕಾಲಾಗಿಂ ವಿಗ್ಯಾನ್ ವಿವರ್ಸುಂಕ್ ಫಾವೊತೆ ಕೊಂಕಣಿ ಸಬ್ದ್ ನಾ ಆಸ್ಚೆ, ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂನಿ ಇಂಗ್ಲಿಶಾ ಮಧೆಂ ಕೊಂಕಣಿ ಸಬ್ದ್ ಘಾಲ್ನ್ ಮಾಂಯ್ ಭಾಶೆನ್ ಉಲಂವ್ಚೆಂ- ಇತ್ಲಿಚ್.

`ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಫಕತ್ ನ್ಹೆಸಣ್, ಸಂಗೀತ್, ನಾಚ್, ಕಲಾ ಪ್ರಾಕಾರ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಐರಿನ್ ರೆಬೆಲ್ಲೊ (೨೦೧೯):

ವ್ಯಕ್ತಿಂನಿ/ಕುಟ್ಮಾಂನಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಕುಳಿಯೆಚೆ, ಜನಾಂಗಾಚೆ ವಾ ಸಮುದಾಯಾಚೆ ಕಲಾ ಪ್ರಾಕಾರ್, ಜಿಣ್ಯೆ ರೀತ್, ಜಾಣ್ವಾಯ್, ವ್ಯವಹಾರ್, ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಸಂಬಂಧ್, ರಾಜಕೀಯ್ ಸ್ಥಿತಿ, ಆಚಾರ್-ವಿಚಾರ್, ಜಿಣ್ಯೆಚಿಂ ಮೊಲಾಂ, ವ್ಯಾಪ್ತ್ ತಶೆಂಚ್ ಜಿವಿತಾಕ್ ಸಂಬಂಧಿತ್ ಆಚರಣಾಂ, ರಿತಿ-ರಿವಾಜಿ, ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ಆಪ್ಣಾ ಥಂಯ್ ವಾಡೊನ್ ಘೆವ್ನ್, ಮುಕ್ಲ್ಯೆ ಪಿಳ್ಗೆಕ್ ಹತಾಂತರ್ ಕರ್‍ಚೆಂಚ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ (ರೆಬೆಲ್ಲೊ, ೨೦೧೯, ಪಾ. ೨)

ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಕಾಳಾಕ್ ಸರಿ ಜಾವ್ನ್ ಹೆಂ ಸರ್‍ವ್ ಆಟಾಪ್ಲೆಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಸಾದರ್ ಕರುಂಕ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಖಂಡಿತ್ ಜಾವ್ನ್ ಸಲ್ವಾಲಾಂ. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತೆಚ್ಯಾ ನಾಂವಾರ್ ತಾಳ್ ಪಡಾನಾ ತಸಲೆಂ ಕರುಂಕ್ ಗೆಲ್ಯಾರ್ ತಿಂ ಆದ್ಲ್ಯಾ ಸಂಸ್ಕೃತೆಚಿಂ ಖೆಳ್ಕುಳಾಂ ಜಾತಾತ್. ಲೋಬೊ ಮ್ಹಣ್ತಾ- “ಆಧುನಿಕ್ ಜಿಣ್ಯೆ ಶಯ್ಲೆಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ಬದಲ್ತೇ ಆಸಾತ್. ರೊಸಾಚ್ಯಾ ಮಾಟ್ವಾಂನಿ ವೊಜಿಂ ಹಾಡ್ಚೊ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ಫಕತ್ ಪ್ರದರ್‍ಶನಾಖಾತಿರ್ ಮಾತ್ರ್. ರೋಸ್ ಪುಸ್ಚೊ ಫಕತ್ ಮಜೆಕ್…” (ಲೋಬೊ, ೨೦೨೩). ಹ್ಯಾ ಪ್ರದರ್‍ಶನಾಚ್ಯಾ ಸಂಸ್ಕೃತೆ ಭಾಯ್ರ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ಚಿಂತ್‌ಲ್ಲೆಂ ನಾ.

`ಆಮ್ಕಾಂ ಆಮ್ಚ್ಯೆ ಸಂಸ್ಕೃತೆಚೆರ್ ಅಭಿಮಾನ್ ನಾ, ಆಮ್ಚೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕಿತೆಂ ತೆಂ ಕಳಿತ್ ನಾ’ (“ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚ್ಯಾ ಪಡ್ದ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್,” ೨೦೨೩, ಪಾ. ೧೨) ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗ್ಚ್ಯಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಚಿ ಏಕ್ ಆದರ್ಶ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ದಾಕಯಿಲ್ಲಿ ತರ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಯುವ ಪಿಳ್ಗೆಕ್ ದೆಖಿಭರಿತ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ತೆಂ.  ಬದ್ಲಾಕ್, ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಸರ್‍ವ್ ನಕಾರಾತ್ಮಕ್ ರಿತಿನ್ ದಾಕವ್ನ್ ಯುವಜಣಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ವಾವ್ರಾಕ್ ಫುಡೆಂ ಸರ್‍ಚ್ಯಾಕೀ ಪಾಟ್ ಕರುಂಕ್ ಪ್ರೇರಣ್ ದಿತಾ.  `ಎ ಮೂವಿ ಟು ಮೂವ್‌ಮೆಂಟ್’ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಧ್ಯೇಯ್ ವಾಕ್ಯಾ ಸಂಗಿಂ ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ನವಿ ಚಳ್ವಳ್ ಸುರ್‍ವಾತುಂಕ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕರುಂಕ್ ಭಾಯ್ರ್ ಸರ್‍ತಾನಾ, ಸಂಬಂಧ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಷಯಾಚಿ ಮಾಹೆತ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಂತ್ಲ್ಯಾ ಜಾಣಾರಿ, ಜವಾಬ್ದಾರೆಚ್ಯಾ ವೆಕ್ತಿಲಾಗಿಂ ಸಂವಾದ್ ಚಲಯಿಲ್ಲೊ ತರ್, ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ಏಕ್ ಬರಿ ಸರ್ವಕಾಲಿಕ್ ಕಲಾಕೃತಿ ತಯಾರ್ ಜಾತಿ. ಅಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂಚ್ ಸತ್ತರಾವ್ಯಾ ದಶಕಾಂತ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ಪರಿಂ ?ಇಂಪ್ರಿಮಾಥುರ್? ಘೆಜೆ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ಚೆಂ ನ್ಹಯ್. ತರೀ ಇಂಪ್ರಿಮಾಥುರ್ ಘೆಜೆ ತಸಲ್ಯಾ ಕಾಳಾ ಥಾವ್ನ್ ಕಲಾತ್ಮಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ ಲಾಭ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಅಮೇರಿಕಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಬದ್ಲಾವಣೆ ವಿಶಿಂ ಹೇಗುಡ್ (೨೦೦೭) ಮ್ಹಣ್ತಾ:

ಕಾಥೊಲಿಕ್ ಪಾದ್ರಿಂನಿ ಫಿಲ್ಮಾಂನಿ ಕಿತೆಂ ದಾಕವ್ಯೆತ್, ಕಿತೆಂ ನಜೊ ಮ್ಹಣ್ ನಿರ್ಧಾರ್ ಕರ್‍ನ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಥಾವ್ನ್ ಆನಿ ಸ್ಟುಡಿಯೊನ್ ತಾಂಚಿಂ ಉತ್ರಾಂ ಆಯ್ಕೊಂವ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾ ಥಾವ್ನ್, ಫಿಲ್ಮ್ ಥಿಯೆಟರಾಂನಿ ದೆವಾಕ್ ಉಗ್ತ್ಯಾನ್ ಖೆಳ್ಕುಳಾಂ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಕ್ ಪಾವ್ತಾನಾ ಆಮ್ಚಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬರ್‍ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಕಿತ್ಲ್ಯಾ ಕೀಳ್ ಮಟ್ಟಾಕ್ ದೆಂವ್ಲಿ ತೆಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಥಿಯೆಟರಾ ಪ್ರಾಸ್ ಬರಿ ಸುವಾತ್ ನಾ. ಲೇಖಕ್ (ನಿರ್ದೇಶಕ್), ಗರೀಶ್ಟ್ ಮುನಾಫೊ ಜೊಡ್ಚೆ ಪಾಸತ್ ದಾಕಂವ್ಚ್ಯಾ ಕೀಳ್ ಅಭಿರುಚಿಚ್ಯಾ ದೃಶ್ಯಾಂಚೆರ್ ಋಣಾತ್ಮಕ್ ಠಿಕಾ ಆಡಾಂವ್ಚ್ಯೆ ಪಾಸತ್ ?ಕಲಾತ್ಮಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರಾ?ಚಿ ಬೋಬ್ ಘಾಲ್ತಾತ್. ಪುಣ್ ಆಮಿ ಪಡ್ದ್ಯಾರ್ ದಿಸ್ಚೆಂ ಪಳೆವ್ನ್ ?ಅಸಲೆಂ ಆಮ್ಚೆಂ ಮಧೆಂ ಆಸಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಪಾತ್ಯೆಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ನಾ, ಬಹುಶಾ ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ಆನ್ಯೇಕಾ ಪೊಂತಾರ್ ಅಸಲೊಯ್ ಲೋಕ್ ಆಸಾಗೀ?? ಮ್ಹಣ್ ಅಜ್ಯಾಪ್ ಪಾವ್ತಾಂವ್ (ಊಚಿಥಿgooಜ, ೨೦೦೭, ಠಿ. ೪-೫).

ಕರ್ತವ್ಯ್ ಆನಿ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಜವಾಬ್ದಾರೆ ಪ್ರಾಸ್ ಚಡ್, ಕಲಾತ್ಮಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ ವಾಪಾರ್‍ನ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲಿಂ ಥೊಡಿಂ ಚಿತ್ರಣಾಂ ಪಳಯ್ತಾನಾ ವೀಕ್ಷಕಾನ್ `ಅಸಲೆಂ ಆಮ್ಚೆ ಮಧೆಂ ಆಸಾಗೀ?’ ಮ್ಹಣ್ ಅಜಾಪ್ ಪಾವ್ಲ್ಯಾರ್ ನವಾಲ್ ನಾ. ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತೆಚೆಂ ನ್ಹೆಸಣ್, ವೆದಿ ವಯ್ಲಿ ಪ್ರದರ್‍ಶನ್ ಕಲಾ ಆನಿ ಸಂಗೀತಾಕ್ ಚಡ್ ಮಹತ್ವ್ ದೀವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಪಂಗ್ಡಾನ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪಳೆವ್ನ್, ಕೊಂಕಣಿ ಸಮಾಜೆ ಭಾಯ್ಲ್ಯಾಂನಿ ಹಿಚ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮ್ಹಣ್ ಚೂಕ್ ಸಮ್ಜೊಂಚೊ ಆಪಾಯ್‌ಯೀ ಆಸಾ. ಪೆರ್ನಾಲ್ (೨೦೨೩) ಮ್ಹಣ್ತಾ- “ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಕೊಂಕ್ಣೆಚಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಜಿವೆಶಿಂ ಮಾರುಂಕ್, ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್, ಸಾಹಿತ್ಯ್, ಸಂಸ್ಕೃತಿಚಿ ಎಬಿಸಿಡಿ ಕಳಿತ್ ನಾತ್ಲೆಲೆ ಚಾರ್ ಜಣ್ ಆಸ್ಲ್ಯಾರ್ ಪುರೊ…” (ಪೆರ್ನಾಲ್, ೨೦೨೩)

ಹೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ಹಿಟ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ವೀಕ್ಷಕಾಂನಿ. ಎಕಾ ಬರ್‍ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾನ್, ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಂತುಂ ಎಕಾ ಸಮುದಾಯಾಚ್ಯಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆನಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚೆರ್ ಬಾಂದುನ್ ಹಾಡ್ಲಲ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾನ್, ತ್ಯಾ ಸಮುದಾಯಾಚೆ ವೀಕ್ಷಕ್ ಆನಿ ಫಿಲ್ಮಾಚ್ಯಾ ಪಡ್ದ್ಯಾ ಮಧೆಂ ಅಂತರ್ ಉಬ್ಜಾನಾಶೆಂ ಪಳಯ್ಜೆ. ಪುಣ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ಟಿಪ್ಪುಚ್ಯಾ ಬಂದಡೆ ವೆಳಾರ್ ಕಶ್ಟೊನ್, ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್ ಉರವ್ನ್ ಘೆತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚ್ಯಾ ಮ್ಹಾಲ್ಘಡ್ಯಾಂಕ್ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್, ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಹ್ಯೆ ಸಮಾಜೆಕ್ (ಮಂಗ್ಳುರ್‌ಗಾರಾಂಚ್ಯಾ ರೊಸಾವಿಶಿಂ ಜೆರಾಲ್ ಥರಾನ್ ಖೊಡಿ ಕಾಡ್ನ್, ಮಂಗ್ಳುರ್‌ಗಾರಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕಲಾಕಾರಾಂಕ್/ವಾವ್ರಾಡ್ಯಾಂಕ್, ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಂತುಂ ಅಮರ್ ಚಾಫ್ರಾಕ್ ಕಶ್ಟಿಲ್ಲೆ ದಾಖ್ಲೆ ನಾಂತ್ ತರೀ, ಕಶ್ಟಿತೆಲೆ, ಲಿಪೊನ್ ರಾವೊನ್ ಫಾತರ್ ಮಾರ್‍ತಲೆ ಮ್ಹಣ್ ದಾಕವ್ನ್, ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಮಿಸಾಂ ಆಯ್ಕಾತಲ್ಯಾಂಚಿಂ ಕುಲ್ಪಾಂ ಕಾಡ್ನ್, ಬಾಯ್ಲಾಂ ಆಳ್ಶಿ, ಘೊವಾಚಿ ಆಸ್ತ್ ಮೆಳ್‌ಲ್ಲಿಚ್ ಘೊವಾಕ್ ಮಾರ್ಗಾರ್ ಮೊರೊಂಕ್ ಸೊಡ್ತಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಪರಿಂ ಪಿಂತ್ರಾವ್ನ್) ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಭಾಯ್ರ್‌ಚ್ ದವರ್‍ಲೊ.

ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಪರಿಗತ್‌ಚ್ ಸಾರ್ಕೆಂ ಪಿಂತ್ರಾಂವ್ಕ್ ಸಕಾನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಪಂಗ್ಡಾನ್ ಪೆಂಚುನ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲೆಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ಲಲ್ಯಾಂಕ್ ಸೊಳಾವ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಚೊ ಕೊಡು ಉಡಾಸ್ ಜಿವೊ ಕರುಂಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ, ಜೆಂ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಕಾರಣಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ ಫುಡಾರಾಕ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ ನ್ಹಯ್, ಬಗಾರ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚೊ ಧರ್ಮ್ ಆಪ್ಣಾಯ್ಲೆಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಚೆರ್ (ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್) ದೆಶ್ ಉಬ್ಜೊಂಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಂವ್ಚೆ ತಸಲೆಂ (ಪಿಂಟೊ, ೨೦೨೩b). ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೆಂ ಚಿತ್ರಣ್ ಪರೋಕ್ಷ್ ರಿತಿನ್ ಅಕ್ಮಾನ್ ಕರ್‍ತಾ ದೆಕುನ್ ತಾಂಕಾಂಯ್ ತೆಂ ನಾಪಸಂದೆಚೆಂ. ಕೊಂಕಣಿ ಉಲಯ್ತಲ್ಯಾ ವಿವಿಧ್ ಸಮುದಾಯಾಂ  ಪಯ್ಕಿ ಖಂಚ್ಯಾಯ್ ಎಕಾ ಸಮುದಾಯಾಚೊ ಸ್ಪಶ್ಟ್ ಇತಿಹಾಸ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಹಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್, ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚ್ಯಾ ಚಿತ್ರಣಾ ಬದ್ಲಾಕ್, ಭೋವ್‌ಚ್ ಆರ್ವಿಲೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯೆಪರಿಂ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಚ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ ಘಡ್ಲಲ್ಯಾ ಟಿಪ್ಪುಚ್ಯಾ ಬಂದಡೆಚೆಂ ಕರಾಳ್ ಘಡಿತ್ ಪ್ರಭಾವಿಕ್ಪಣಿ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಕರ್‍ಯೆತೆಂ. ಅಶೆಂ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಎಕಾ ಸಮುದಾಯಾಕ್ ಪುಣೀ ತೃಪ್ತಿ ಭೊಗ್ತಿ. ಪುಣ್ ತೆಂ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚ್ಯಾ ಚಿತ್ರಣಾ ಮುಕಾರ್ ನಿಸ್ತೇಜ್ ಜಾವ್ನ್ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಜಾಲೆಂ.  ಹ್ಯಾ ಸರ್ವ್ ಕಾರಣಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂನಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಪಡ್ದ್ಯಾರ್ ಪಳೆಯ್ಲಿ ಶಿವಾಯ್, ತಾಂಕಾಂ ಆಪುಣ್‌ಯಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್-ಚೊ ವಾಂಟೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಭೊಗಾಪ್ ಉದೆಲೆಂಚ್ ನಾ. ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಎಕಾ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ ಮಹತ್ವಾಚೊ ವಾಂಟೊ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚೆ ಭಾವನಾತ್ಮಕ್ ಸನ್ನಿವೇಶ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಕ್ ಭುಲ್ ಘಾಲುಂಕ್‌ಯಿ ಸಕ್ಲೆಂ ನಾ.

ಸುರ್‍ವೆರ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಚೆರ್ ಅನ್ವಾರ್ ಹಾಡ್ಲೆಂ ದೆಕುನ್ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ ಉದರ್ಗತೆಕ್ ತಾಣಿಂ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ದೆಣ್ಗ್ಯಾಂಚೆಂ ಗಣ್ಣೆಂ ಕರಿನಾಸ್ತಾಂ, ಅಜೂನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕಶ್ಟತಾ ಮ್ಹಣ್ ದುಖಾಂ ಗಳಂವ್ಚೆಂ ಅರಾಜಾಂವಿಕ್ ತಶೆಂ ತಾರಿಫೆಚೆಂ ಜಾತಾ. ?ಅಸಲಿಂ ವಾದಾಳಾಂ ಹೆರ್ ಭಾಸಾಂಚೆರ್‌ಯಿ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂತ್? ಮ್ಹಣ್ತಾ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ದೆ’ಕೊಸ್ತಾ (೨೦೦೫)- ?ಗುಜರಾತಾಂತ್ ಮುಸಲ್ಮಾನಾಂಚ್ಯೊ ದಾಡಿ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ಮರಾಠಿಯಿ ಮುಸಲ್ಮಾನಾಂಚ್ಯಾ ಚೊಪ್ಕ್ಯಾಂತ್ ಸಬಾರ್ ತೇಂಪ್ ಉರ್‍ಲ್ಯಾ…? (ದೆ’ಕೊಸ್ತಾ, ೨೦೦೫, ಪಾ. ೫).

ಹ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕಾಚ್ಯಾ ಮತಿಂತ್ ಮ್ಹೊರ್ ಮಾರ್‍ಚೆ ತಸಲೆಂ ಕಿತೆಂಚ್ ಝಳ್ಕಾನಾ. ಬದ್ಲಾಕ್, ಮಾಜ್ವೊಂಕ್ ಜಾಯ್ನ್ ತಸಲಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಮ್ಹೊರ್ ಮಾರ್‌ಲ್ಲೆಂ ಗೊಂಯ್ಚೆಂ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಗೀತ್, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ್ ದಾಯ್ಜ್- ಮಾಂಡೊ, ದೆಕ್ಣಿ, ದುಲ್ಪೊದ್, ಶಿಗ್ಮೊ ದಾಕವ್ನ್, ತಾಂಕಾಂಚ್ ಖಳನಾಯಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಪಿಂತ್ರಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾನ್ ಸಂಭಾಷಣಾಂತ್ ದಾಕ್ಷೆಣೆವಿಣ್ ಧಾರಾಳ್ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಉತ್ರಾಂ ಭರ್ಸುನ್ ವಾಸಾಹತ್‌ಶಾಹಿಂಚೆಂ ಗುಲಾಮ್‌ಪಣ್ ನೆಗಾರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂಯ್ ರುಜು ಕೆಲೆಂ.

ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಆಡಳ್ತ್ಯಾಖಾಲ್ ಆಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಸ್ ಆನಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಾಪಾರಿನಾಯೆ ಮ್ಹಣ್ ಫರ್ಮಾಣ್ ವಾಚ್ಲೆಲ್ಯಾ ಅಧಿಕಾರ್‌ಶಾಹಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂ ಆನಿ `ಕಾಯ್ದ್ಯಾಖಾಲ್ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾನ್ ಪಳಯ್ಜೆಚ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್’, `ಹೆಂ ಬ್ಯಾಜ್ ಘರಾ ವ್ಹರಾ, ಮಾನಾಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾರ್ ದವರಾ, ಜತನ್ ಕರಾ…’ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಫರ್ಮಾಣ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ಮಾಪಕಾಂ ಮಧ್ಲೊ ಫರಕ್‌ಯಿ ಭೊವ್ ಅಶೀರ್ ದಿಸ್ತಾ.  ಹ್ಯಾ ಸರ್ವಾಕ್‌ಯಿ `ಜಾಣಾರ್‍ಯಾಂಚ್ಯಾ ಕಮಿಟಿ’ನ್ ಕೆಲ್ಲೊ `ಸತಾಚೆಂ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕರ್‍ಚೊ ವಯ್ವಾಟಿ ಸಂಸೊಧ್’ಚ್ ಕಾರಣ್ ಥರ್‍ತಾ. ಹ್ಯೆ ವಿಶಿಂ ಪಿಂಟೊ (೨೦೨೩ಚಿ) ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಂಪಾದಕೀಯಾಂತ್ ಕನ್ನಡಾಚೊ ವಿಮರ್ಶಕ್, ಸಂಸೊಧ್‌ಕಾರ್ ಆನಿ ತುಮಕೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಾಚ್ಯಾ ಕನ್ನಡ ವಿಭಾಗಾಚೊ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಡಾ| ನಿತ್ಯಾನಂದ ಶೆಟ್ಟಿನ್ ಲಿಕ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಮಾರ್ಗಾನ್ವೇಷಣೆ: ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಶೋಧನೆಯ ರೀತಿ ನೀತಿ ಪುಸ್ತಕಾಂತ್ಲೆಂ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕರ್‍ನ್ ಅಶೆಂ ಸಾಂಗ್ತಾ:

ದೋನ್ ರಿತಿಂಚೆ ಸಂಸೊಧ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾತ್: ಪಯ್ಲೊ ಸತಾಚೆಂ ಸ್ಥಾಪನ್ (ಸತ್ಯ ಸ್ಥಾಪನೆ) ಕರ್‍ಚೊ ವಯ್ವಾಟಿ ‘ಸಂಸೊಧ್ ಆನಿ ದುಸ್ರೊ ಸತಾಚೊ ಸೊಧ್ (ಸತ್ಯ ಶೋಧನೆ) ಕರ್‍ಚೊ ವಸ್ತುನಿಷ್ಟ್ ಸಂಸೊಧ್. ಹ್ಯಾ ದೊನಾಂ ಮಧೆಂ ವಿಶೇಸ್ ಫರಕ್ ಆಸಾ. ಸತಾಚೆಂ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಭೊವ್ ಸಲೀಸ್. ಮ್ಹಜ್ಯೆಲಾಗಿಂ ಥೊಡಿಂ ಪೂರ್ವ್‌ಪೀಡಿತ್ ಕಲ್ಪನಾಂ ಆಸಾತ್. ಸಮಾಜ್ಯೆ ವಿಶಿಂ, ಹೆರ್ ಜಾತಿ ಧರ್ಮಾ ವಿಶಿಂ, ವಾ ಮ್ಹಾಕಾ ಜಾಯ್ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಂವಿಶಿಂ ಮ್ಹಜ್ಯೊ ಥೊಡ್ಯೊ ಪಾತ್ಯೆಣ್ಯೊ ಆಸಾತ್ ತರ್, ತ್ಯೊ ಪಾತ್ಯೆಣ್ಯೊ ಸಾಬೀತ್ ಕರುಂಕ್ ಹಾಂವ್ ಆಮ್ಕೆಂಚ್ ಏಕ್ ವಿಧಾನ್ ಹಾತಿಂ ಘೆತಾಂ ಆನಿ ಮ್ಹಜ್ಯೊ ಪಾತ್ಯೆಣ್ಯೊ ಕಶ್ಯೊ ಪುಣೀ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕರ್‍ತಾಂ. ಪುಣ್ ತೆಂಚ್ ಸತಾಚೊ ಸೊಧ್ ಕಷ್ಟಾಂಚೆಂ ಕಾಮ್. ತಾಕಾ ಮುಳಾನ್ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ಪುಣೀ ಥಿಯರಿಚೊ (ತತ್ವ್) ಆಧಾರ್ ಜಾಯ್ಚೆ. ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಹಾಂವೆಂ ಪಾತ್ಯೆವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲಿಂ ಥೊಡಿಂ ಥೊಡಿಂ ‘ಸತಾಂ’, ಧೋರಣಾಂ ಹಾಂವೆಂ ಹ್ಯೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಂತ್ ಸಾಂಡಿಜೆ ಪಡ್ತಾತ್ ಆನಿ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಸತಾಚ್ಯಾ ಸೊದಾಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಿಂ ಉಬಿಂ ಜಾಲ್ಲಿಂ ಸಂಸೊಧಾಚಿಂ ಸತಾಂ ಹಾಂವೆಂ ಒಪುನ್ ಘೆಜೆ ಪಡ್ತಾತ್ (ಪಿಂಟೊ, ೨೦೨೩ಚಿ, ಪಾ. ೪).

ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಫುಡಾರಾವಿಶಿಂ ಗಂಭೀರ್ ಚಿಂತೆಲ್ಯಾಂನಿ ಗೊಂಯ್ ವಿಮೋಚನ್ ಜಾಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಸೆಜಾರಿ ಮರಾಠ್ಯಾಂನಿ ಕೊಂಕ್ಣೆಕ್ ದಿಲ್ಲ್ಯೊ ಧೊಶಿ, ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾನ್ ತ್ಯೊ ಫುಡ್ ಕರ್‍ನ್ ದಾಕಯಿಲ್ಲೆಂ ಧಯ್ರ್ ಆನಿ ಎಕ್ವಟ್, ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಗೊಂಯ್ ತಶೆಂ ಗಾಂವಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣೆನ್ ಫುಡ್ ಕರ್‍ಚೆ ಸಮಸ್ಸೆ, ಹಾಚೆ ಮಧೆಂಯ್ ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ ವಾವ್ರಾ ಪಾಸತ್ ಎಕಾಮೆಕಾ ಲಾಗಿಂ ಯೆಂವ್ಚೊ ಗೊಂಯ್ ತಶೆಂ ಗಾಂವ್ಚೊ ಹಿಂದು-ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮುದಾಯ್, ಸಂಘಟನಾಂ, ತಾಂಚೊ ವಾವ್ರ್, ಕೊಂಕಣಿ ಫುಡೆಂ ವ್ಹರುಂಕ್ ಆಧುನಿಕ್ ತಂತ್ರ್ ಗಿನ್ಯಾನಾಚೊ ವಾಪಾರ್ ದಾಕಂವ್ಚೆ ಮಾರಿಫಾತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಯುವ ಪಿಳ್ಗೆಕ್ ಜಾಗೃತ್ ಕರ್‍ಚ್ಯೆ ಸಂಗಿಂ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಫುಡಾರಾಚ್ಯಾ ಸಮಸ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಕಾಳೊಕಾಂತ್ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡೊ ಪರಿಹಾರಾಚೊ ಉಜ್ವಾಡ್‌ಯಿ ಫಾಂಕಯಿಲ್ಲೊ ತರ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಆನಿ ತೆಂ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾನ್ ಪಳಯಿಲ್ಲೆಂ ಸಾರ್ಥಕ್ ಜಾತೆಂ. ತಶೆಂ ಜಾಲೆಂ ನಾ ತರೀ, ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾ ದ್ವಾರಿಂ ಸುರು ಜಾಲ್ಲಿ ಚಳ್ವಳ್- `ಬ್ಯಾಜ್ ಆಂಗ್‌ವಸ್ತುರಾಕ್ ಚಿಡ್ಕಾವ್ನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆ ಥಂಯ್ ಅಭಿಮಾನ್ ದಾಕಂವ್ಚಿ’ – ಪೊಂತಾಕ್ ಪಾವಯಿಲ್ಲೆಂ ಸಮಾಧಾನ್, ಫಿಲ್ಮ್ ಪಳೆವ್ನ್ ಬ್ಯಾಜ್ ಆಂಗ್‌ವಸ್ತುರಾಕ್ ಚಿಡ್ಕಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಸಮೇಸ್ತಾಂಕ್ ಖಂಡಿತ್ ಜಾತಾ.

ಟಿಪ್ಪಣ್:

ಸಂದರ್ಶನ್ ಫಾಯ್ಸ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಪಾನಾಂತ್ ಸಂದರ್ಶನ್ ಘೆತಲ್ಯಾಚೆಂ ನಾಂವ್ ಖಂಯ್ಸರ್‌ಯಿ ಛಾಪ್‌ಲ್ಲೆಂ ನಾ.

ಬಾರ್ಡ್‌ರೊಯ್ ಬಾರೆಟ್ಟೊ ನಿರ್ದೇಶನಾಚೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮ್, ಲಗ್ಬಗ್ ೬ ಕೊರೊಡ್ ಖರ್ಚಾರ್  ತಯಾರ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ನಾಚೊಯಾಂ ಕುಂಪಸಾರ್ (೨೦೧೫) ೨೪ ಅಂತರ್‌ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ್, ೩ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ್ ಆನಿ ರಾಜ್ಯ್ ಮಟ್ಟಾರ್ ೧೦ ಪ್ರಶಸ್ತ್ಯೊ ಆಪ್ಣಾವ್ನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ಲೆಂ ಭೊವ್ ಚಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಮ್ಹಣ್ ದಾಖ್ಲೊ ರಚುಂಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ ತರ್‌ಯಿ ಆರ್ಥಿಕ್ ರಿತಿನ್ ಮುನಾಫೊ ಜೊಡುಂಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ ನಾ. (hಣಣಠಿs://eಟಿ.ತಿiಞiಠಿeಜiಚಿ.oಡಿg/ತಿiಞi/ಓಚಿಛಿhom-iಚಿ_ಏumಠಿಚಿsಚಿಡಿ)?

ಹರ್‍ಯೆಕಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ಮುಖೆಲ್ ವ್ಹಾಳ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಫಿಲ್ಮಾಂತ್ಲೆಂ ‘ತಾಂತ್ಲೆಂ ಇಲ್ಲೆಂ, ಹಾಂತ್ಲೆಂ ಇಲ್ಲೆಂ’ ಕಾಡ್ನ್ ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಚುಕಿಚೆಂಚ್ ಮ್ಹಣೊಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಸೆಲೆಬ್ರಿಟೊಲೊಜಿ ತಜ್ಞ್ ದೊ| ಶಾಯ್ಲ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ: ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ಖಂಚ್ಯಾ ಸಿನೆಮಾಂತ್ ಎಕಾ ಸಾರ್ಕ್ಯಾಚೆಂ/ವಾಪಾರ್‌ಲ್ಲೆಂಚ್ ಸೂತ್ರ್ ಪರತ್ ವಾಪಾರಿನಾಂತ್ ಸಾಂಗಾ? ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂನಿ ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂ ಸಂಸಾರ್‌ಭರ್ ಪಯ್ಲಿ ಕಥಾ ಸಾಂಗೊಂಕ್ ಲಾಗ್ಲೆ ತವಳ್ ಥಾವ್ನ್ ಕಾಣಿ ಸಾಂಗ್ಚಿ ಆನಿ ಪರ್ತುನ್ ಸಾಂಗ್ಚಿ ಕಲಾ ಸಮಾಜೆಚೊ ಏಕ್ ಭಾಗ್ ಅಶೆಂ ಆಮಿ ಸಮ್ಜೂನ್ ಘೆವ್ಚೆಂ ಪಡ್ಟಲೆಂ. ಹೊಲಿವುಡ್, ಬೊಲಿವುಡ್, ಟೊಲಿವುಡ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ದರ್ ಎಕಾ ವುಡಾಂತ್ ‘ರಿಮೇಕ್, ಫಿಲ್ಮ್ ತಯಾರ್ ಕರ್‍ಪಾಚೊ ಏಕ್ ಆಂತರಿಕ್ ಭಾಗ್. ಹರ್ ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ಮಾಪಕ್, ನಿರ್ದೇಶಕ್ ಆಪ್ಲಿ ಪ್ರೇರಣಾ ಖಂಯ್ ಥಾವ್ನ್ ತರೀ ಘೆತಾತ್ ಪುಸ್ತಕಾಂ, ನಾಟಕಾಂ, ವಾಸ್ತವ್ ಜಿವಿತ್, ಆದ್ಲಿಂ ಫಿಲ್ಮಾಂ ತಶೆಂಚ್ ಹೆರ್ ಸಮಾಜೆಂತ್ಲೆಂ ಜೆಂ  ತಾಂಕಾಂ ಮನೋರಂಜನಾ ಪಾಸತ್ ವಾ ಕಲೆಚ್ಯಾ ಉದ್ದೆಶಾನ್ ಸಾಂಗೊಂಕ್ ಜಾಯ್ ಅಶೆಂ ದಿಸ್ತಾ. ಸರ್ವ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯೊ ಕಥಾ ಯೆದೊಳ್‌ಚ್ ಬರವ್ನ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ಚಡ್‌ಶ್ಯೊ ಕಥಾ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಬದ್ಲಾವಣೆ ಸಂಗಿಂ, ಆಧುನೀಕರಣಾ ಸಂಗಿಂ ವಾ ಥೊಡ್ಯಾ ನವ್ಯಾಚ್ ಘುಂವ್ಡೆ ಸಂಗಿಂ ಆದಿಂ ಸಾಂಗ್‌ಲ್ಲ್ಯೆ ಕಥೆಚಿಂ ರುಪಾಂತರಾಂ ಜಾವ್ನಾಸಾತ್ (Shಚಿiಟ, ೨೦೨೩).

ಮಾಂಡ್ ಸೊಭಾಣ್ ಗುರ್ಕಾರ್ ತಶೆಂಚ್ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಫಿಲ್ಮಾಚಿ ಕಾಣಿ ಬರಯಿಲ್ಲೊ ಮಾನೆಸ್ತ್ ಎರಿಕ್ ಒಝೆರಿಯೊಚಿ  ಭಿಗ್ಡೊನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿ ಭಲಾಯ್ಕಿ ಆನಿ `೧೫ ವರ್ಸಾಂಚೆಂ ಎರಿಕ್‌ಬಾಬಾಚೆಂ ಸಪಣ್ ನಿಮಾಣೆ ತರೀ ಜ್ಯಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡಿಜೆ’ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಫಿಲ್ಮ್ ನಿರ್ಮಾಪಕಾಂಚಿ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಪಯ್ಲೆಂ ಫಿಲ್ಮಾಚೊ ಭಂಡ್ವಳ್ ಸಲೀಸಾಯೆನ್ ಯೆಕ್ಟಾಂಯ್ ಕರುಂಕ್ ಆನಿ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಲೊಕಾಕ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಥಿಯೆಟರಾಕ್ ವೊಡುಂಕ್ ಯಶಸ್ವಿ ಜಾಲಿ.

ಇತಿಹಾಸಾಕ್ ಆಮಿ ಬುಕಾಂಚೊ ಆಧಾರ್ ಘೆಜೆ ಪಡ್ತಾ. ಇತಿಹಾಸಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಎಕಾಚ್ ಘಡಿತಾಚೆರ್ ಸಬಾರ್ ಬೂಕ್ ಆಸ್ತಾತ್. ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್  ಖಂಚ್ಯಾ ಬುಕಾಂತ್ಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಸಾರ್ಕೊ ಆನಿ ಖಂಚೊ ಚುಕಿಚೊ ಮ್ಹಣ್ ಥಾರಾಂವ್ಚೆಂ ಸಲೀಸ್ ನ್ಹಯ್. ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೆರ್ ಸುರ್ವೆರ್ ಬೂಕ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಬುಕನನ್ (ಈಡಿಚಿಟಿಛಿis ಃuಛಿhಚಿಟಿಚಿಟಿ ೧೫ ಈebಡಿuಚಿಡಿಥಿ ೧೭೬೨ – ೧೫ ಎuಟಿe ೧೮೨೯), ಆನಿ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಗೇಬ್ರಿಯೆಲ್ ಡೆಲ್ಲನ್ (೧೭ ಆeಛಿembeಡಿ ೧೬೪೯-೧೭೧೦) ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂವ್ ಮುಳಾಚೆ. ಸತ್ರಾವ್ಯಾ-ಅಟ್ರಾವ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂವಾಂನಿ ಕಥೊಲಿಕಾಂಚೊ ಆನಿ ಕಥೊಲಿಕಾಂನಿ ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂವಾಂಚೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಬುಕಾಂನಿ ಕಸೊ ಚಿತ್ರಿತ್ ಕೆಲಾ ಆಸ್ತಲೊ ಮ್ಹಣ್ ಕಳಾಜೆ ತರ್ ತವಳ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಹಾಂಚ್ಯಾ ಮಧ್ಲ್ಯಾ ದುಸ್ಮಾನ್ಕಾಯೆಚಿ ಗೂಂಡಾಯ್ ಸಮ್ಜಾಜೆ ಪಡ್ತಾ. ಹಾಂಚ್ಯೆ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚಿ ಚರಿತ್ರಾ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ `ಅನಂತ್ ಕಬ್ಕಾ ಪ್ರಿಯೊಲ್ಕರಾನ್ (೧೮೯೫-೧೯೭೩) ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಬುಕಾಚ್ಯಾ ದುಸ್ರ್ಯಾ ಭಾಗಾಂತ್ಲೊ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಇತಿಹಾಸ್ ಬುಕನನ್ ಆನಿ ಡೆಲ್ಲನಾಚ್ಯಾ ಬುಕಾಂಚ್ಯಾಚ್ ಆಧಾರಾನ್ ಬರಯ್ಲಾ’ (ಒಚಿಛಿhಚಿಜo, ೨೦೨೨, ಠಿ. ೧೬ ).

ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಠಿoeಣiಛಿ ಟiಛಿeಟಿse,ಣhe ಡಿighಣ ಚಿssumeಜ bಥಿ ಠಿoeಣs ಣo ಚಿಟಣeಡಿ oಡಿ iಟಿveಡಿಣ sಣಚಿಟಿಜಚಿಡಿಜ sಥಿಟಿಣಚಿx oಡಿ ಜeಠಿಚಿಡಿಣ ಜಿಡಿom ಛಿommoಟಿ ಜiಛಿಣioಟಿ oಡಿ ಠಿಡಿoಟಿuಟಿಛಿiಚಿಣioಟಿ ಣo ಛಿomಠಿಟಥಿ ತಿiಣh ಣhe meಣಡಿiಛಿಚಿಟ oಡಿ ಣoಟಿಚಿಟ ಡಿequiಡಿemeಟಿಣs oಜಿ ಣheiಡಿ ತಿಡಿiಣiಟಿg. ಕೊಲಿನ್ಸ್ ಶಬ್ದ್‌ಕೋಶಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ Iಜಿ someoಟಿe suಛಿh ಚಿs ಚಿ ತಿಡಿiಣeಡಿ oಡಿ ಜಿiಟm ಜiಡಿeಛಿಣoಡಿ uses ಠಿoeಣiಛಿ ಟiಛಿeಟಿಛಿe, ಣheಥಿbಡಿeಚಿಞ ಣhe usuಚಿಟ ಡಿuಟes oಜಿ ಟಚಿಟಿguಚಿge oಡಿ sಣಥಿಟe, oಡಿ ಣheಥಿ ಛಿhಚಿಟಿge ಣhe ಜಿಚಿಛಿಣs, iಟಿ oಡಿಜeಡಿ ಣo ಛಿಡಿeಚಿಣe ಚಿ ಠಿಚಿಡಿಣiಛಿuಟಚಿಡಿ eಜಿಜಿeಛಿಣ.

ಎಕಾ ವಾದಾ ಪರ್ಮಾಣೆ, ಬರ್‍ಪಾಂನಿ ಆಸ್ಚೊ ಇತಿಹಾಸ್‌ಯಿ ತೊ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಚೊ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ್. ತರೀ ಇತಿಹಾಸ್‌ಕಾರ್ ಬರ್‍ಪಾಂನಿ ಬರಯಿಲ್ಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಆಸಾ ತಸೊ ಘೆತಾತ್ ಆನಿ ತಾಚೆರ್ ಹೊಂದೊನ್ ಫಿಲ್ಮಾಂನಿ ಚಿತ್ರಿತ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಇತಿಹಾಸ್ ಪೆಂಚ್ಲಲೊಗೀ ಸಾರ್ಕೊ- ಅಶೆಂ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ ಕರ್‍ತಾತ್.

`ಪ್ಯಾಂಡೊರಾಚೆಂ ಪೆಟುಲ್ = ಗ್ರೀಕ್ ಪುರಾಣಾಂತ್ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಹೆಂ ನಿಜಾಯ್ಕಿ ಪೆಟುಲ್ ನ್ಹಯ್, ಬಗಾರ್ ಏಕ್ ಬುಯಾಂವ್/ಜಾರ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಹಾಚ್ಯೆ ಭಿತರ್ ಮನ್ಶಾಂಚಿಂ ಸರ್ವ್ ಪಾತ್ಕಾಂ, ಪಿಡಾ, ವಾಯ್ಟ್ ಕೃತ್ಯಾಂ ಆನಿ ಪಾಡ್ ಗೂಣ್ ಸರ್ವ್ ಪಿಚಾರ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಆಸೊನ್ ಹ್ಯಾ ಬುಯಾಂವಾಚೆಂ ಧಾಂಪ್ಣೆಂ ಉಗ್ತೆಂ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಹೆಂ ಸರ್ವ್ ಭಾಯ್ರ್ ಯೆತಾ ಆನಿ ಉಗ್ತೆ ಕೆಲ್ಲೆಲ್ಯಾಕ್ ಗ್ರಾಸಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಭೆಸ್ಟಾವ್ಣಿ ಆಸಾ. ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ `ಭೊವ್ ವ್ಹಡ್ ತಶೆಂಚ್ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ್ ಸಮಸ್ಯಾಂಚೆಂ ಮೂಳ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಅರ್ಥಾರ್ `ಪ್ಯಾಂಡೊರಾಚೆಂ ಪೆಟುಲ್ ಸಬ್ದ್ ವಾಪಾರ್‍ತಾತ್.

ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಇತಿಹಾಸಾಚ್ಯಾ ಮಧ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಎಕೆಕಾ ರಾಯಾಖಾಲ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ ಪ್ರದೇಶ್ ಏಕ್ ಸ್ವತಂತ್ರ್ ದೇಶ್ ಮ್ಹಣ್ ಲೆಕ್ತಾಲೆ ಶಿವಾಯ್, ಅಖಂಡ್ ಭಾರತಾಚೆಂ ಪರಿಕಲ್ಪನ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ. ತ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಉತ್ತರ್ ಭಾರತಾಥಾವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್, ಮೂಳ್ ನಿವಾಸಿಂಕ್ `ವಿದೇಶಿ ಲೋಕ್’ ಜಾಲೊ. ತಾಚ್ಯಾಕೀ ಆದಿಂ “ಇಂಡೋ-ಯುರೋಪಿಯನ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೆ ಆರ್ಯನ್ ಲೋಕ್ ಸುಮಾರ್ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೧೫೦೦ವ್ಯಾ ಆವ್ದೆಂತ್ ಭಾರತಾಕ್ ಪ್ರವೇಶ್ ಜಾಲೆ” (ಏeಠಿಠಿeಟಿs & ಖooveಡಿ, ೨೦೨೦, ಠಿ. ೨). ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್, ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, “ಆತಾಂ ವಂಶವಾಹಿನಿ ಅಧ್ಯಯನಾ ಮಾರಿಫಾತ್ ಆರ್ಯ್ ಲೋಕ್ ಭಾಯ್ರ್‌ಥಾವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆ ನ್ಹಯ್, ಹ್ಯಾಚ್ ಭುಂಯ್ಚೆ ಮ್ಹಣ್ ರುಜು ಕರ್‍ಚಿಂ ಪ್ರೇತನಾಂ ಚಲೊನ್ ಆಸಾತ್. ಹೆಂ `ವೆಗ್ಯಾನಿಕ್ ಜಾವ್ನ್‌ಯಿ ಥಿರ್ ಜಾಲಾಂ’ ಮ್ಹಣ್ಚೆಂ ಫಟ್. ಯೆದೊಳ್ ಕಳಿತ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಏಕ್ ನ್ಹಯ್, ಬಗಾರ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ದೇಶಾಂತರಾಚ್ಯಾ ಲ್ಹಾರಾಂ ಮಾರಿಫಾತ್ ಭಾಯ್ರ್‌ಥಾವ್ನ್ ಜನಾಂಗಾಂ ಹಾಂಗಾಸರ್ (ಭಾರತಾಕ್) ಆಯಿಲ್ಲಿಂ ತೆಂ ನೀಜ್ (ಚೆನ್ನಿ, ೨೦೨೩, ಪಾ. ೨೬೦). ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್‌ಯಿ ತೆ ವಿದೇಶಿ ಥರ್‍ತಾತ್.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ ಸರ್ವಾಂ ಪಯ್ಕಿ ಭೊವ್ ಚಡ್ ಪರಿಶುಧ್ದ್ ಆನಿ ಅಸ್ಪೃಶ್ (ಶೂದ್ರ) ಸರ್ವಾಂ ಪಯ್ಕಿ ಭೊವ್ ಚಡ್ ಅಶುದ್ಧ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಪ್. ಹಾಕಾ ಲಾಗೊನ್ ಸಕಾಳಿಂ ೯ ವೊರಾಂ ಪಯ್ಲೆಂ ದೊನ್ಪಾರಾಂ ೩ ವೊರಾಂ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಶೂದ್ರಾಚಿ ಸಾವ್ಳಿ ಭೊವ್ ಲಾಂಬ್ ಆಸ್ತಾ ದೆಕುನ್ ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಚೆರ್ ಪಡಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆ ಖಾತಿರ್ ಮನು ಸ್ಮೃತಿ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಶೂದ್ರಾಂನಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ್ ಸುವಾತೆಂನಿ ಪಾಶಾರ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಹಾಂಚಿ ಶಿಂಪಿ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚೆ ಗುಡ್ಡಾಯ್ತಿತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆ ಖಾತಿರ್ ಹ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ಧರ್ಣಿರ್ ಥುಕುಂಕ್ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಆಡ್ವಾರ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಥುಂಕ್ಚೆಂ ಖಾತಿರ್ ತಾಣಿಂ ಏಕ್ ಮಾತ್ಯೆಚೆಂ ಆಯ್ದಾನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಗೊಮ್ಟ್ಯಾಕ್ ಉಮ್ಕಾಳೊನ್ ಘೆಜೆ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ತಶೆಂಚ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ್ ಜಾಗ್ಯಾಂನಿ ಚಲ್ತಾನಾ ಮಾತ್ಯೆಂತ್ ತಾಚಿಂ ಮೆಟಾಂ ಖಂಚ್ತಾತ್ ತಿಂ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಜಾತಿಚ್ಯಾಂನಿ ಗುಡ್ಡಾಯ್ಲ್ಯಾರ್, ಗುಡ್ಡಾಯ್ಲಲೆ ಭೃಶ್ಟ್ ಜಾತಾತ್ ದೆಕುನ್, ಮೆಟಾಂ ಮಾಜ್ವೊಂಚ್ಯೆ ಖಾತಿರ್ ಏಕ್ ಕಾಂಟ್ಯಾಂಚೊ ಫಾಂಟೊ ಭುಜಾಂಕ್/ಗೊಮ್ಟೆಕ್ ಲಾಂಬ್ ದೊರ್‍ಯೆಂತ್ ಬಾಂದುನ್, ವೋಡ್ನ್ ವ್ಹರಿಜೆ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಶೂದ್ರಾಚ್ಯಾ ಮುಕ್ಲ್ಯಾನ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ ಯೇತ್ ತರ್ ತಾಚೆರ್ ಆಪ್ಣಾಚಿ ಸಾವ್ಳಿ ಪಡಾನಾಶೆಂ ಶೂದ್ರಾನ್ ವಾಟೆ ವಯ್ಲೊ ಬಗ್ಲೆಕ್ ಸರೊನ್ ವೊಮ್ತೆಂಚ್ ನಿದಾಜೆ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ (Isಟಚಿm, ೨೦೦೨, ಠಿ.೫೧).

ಸತಿ ಭಾರತಾಂತ್ಲೊ ಭೊವ್ ಪ್ರಾಚೀನ್ ಕಾಳಾಚೊ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ಜಾವ್ನಾಸೊನ್, ತ್ಯಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ವಿಧವ್ ಬಾಯ್ಲೆನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಮೆಲ್ಲ್ಯಾ ಘೊವಾಚ್ಯಾ ಸಾರಿಯೆಂತ್ ಉಡೊನ್ ಜೀವ್ ಸಮರ್ಪಿಜೆ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ. ಹೊ ಭಾರತೀಯ್ ಸಂಸ್ಕೃತೆಂತ್ಲೊ ಭೊವ್ ಅಮಾನವೀಯ್ ಆನಿ ಕ್ರೂರ್ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಲೆಕ್ತಾತ್ (Peಡಿeiಡಿಚಿ, ೨೦೧೭, ಠಿ.೧೯).

ಚಡಿತ್ ವಿವರಾಕ್ ಪಳೆಯಾ: hಣಣಠಿs://ತಿತಿತಿ.ಥಿouಣube.ಛಿom/ತಿಚಿಣಛಿh?v=v೨ಓzಞಥಿಎಆhಜಿತಿ;

hಣಣಠಿs://ತಿತಿತಿ.hiಟಿಜusಣಚಿಟಿಣimes.ಛಿom/ಣhis-exಛಿeಡಿಠಿಣ-ಜಿಡಿom-ಚಿ-ಟಿeತಿ-booಞ-ಡಿeಛಿಚಿsಣs-emಠಿeಡಿoಡಿ-ಚಿshoಞಚಿ-ಡಿeಠಿuಣಚಿಣioಟಿ-ಚಿs-ಚಿ-ಠಿಚಿಛಿiಜಿisಣ/sಣoಡಿಥಿ-ಖಿqಜಿಙಊU೩ಥಿhಐxಣ೩SಘಿಈಜಿqUಏ೫ಎ.hಣmಟ ಆನಿ hಣಣಠಿs://ತಿತಿತಿ.ಥಿouಣube.ಛಿom/ತಿಚಿಣಛಿh?v=ಆ-ಎಏಜಿmgqಈso?

ಆಧಾರವಳ್

ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚ್ಯಾ ಪಡ್ದ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್. (೨೦೨೩, ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧-೧೫). ಉಜ್ವಾಡ್, ೯(೧೭), ೧೨-೧೩.

ಕ್ವಾಡ್ರಸ್, ವಿ. (೨೦೧೯, ಮಾರ್ಚ್). ಫಿಲ್ಮಾಂ ಆನಿ ಸಮಾಜ್. ಪಯ್ಣಾರಿ. hಣಣಠಿs://ತಿತಿತಿ.ಠಿoiಟಿಟಿಚಿಡಿi.ಛಿom/ಠಿoiಟಿಟಿಚಿಡಿi/eಜiಣoಡಿiಚಿಟ/ಠಿeಜiಣoಡಿiಚಿಟ೨೭.hಣm

ಕಾಮತ್, ಎನ್. ಎಮ್. (೨೦೧೯). ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಶೆಚೆಂ ಆದಿವಾಸಿ ಮೂಳ್. (ಜೆ. ಪಿಂಟೊ, ಖಿಡಿಚಿಟಿs.).  ಅಮರ್ ಕೊಂಕಣಿ, ೭೩, ೫-೧೨. (ಔಡಿigiಟಿಚಿಟ ತಿoಡಿಞ ಠಿubಟisheಜ ೨೦೧೪).

ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ, ವಿ. ಆರ್. (೨೦೨೩). ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ [ಈiಟm]. ಮಾಂಡ್ ಸೊಭಾಣ್.

ನಾಯಕ್, ಕೆ. ಆರ್. ಎಸ್. (೨೦೦೯). ಸಾರಸ್ವತ ಸುಧಾ. ಆರ್. ಎಸ್. ಬಿ. ಯೂತ್ ಅಸೊಸಿಯೇಶನ್.

ಕುಡ್ವಾ, ವಿ. ಎನ್. (೨೦೧೨). ದಕ್ಷಿಣಾತ್ಯ ಸಾರಸ್ವತರ ಇತಿಹಾಸ. ಸಂಯುಕ್ತ ಗೌಡ ಸಾರಸ್ವತ ಸಭಾ.

ಚೆನ್ನಿ, ಆರ್. (೨೦೨೩). ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಕೀಯ: ಇಂದಿನ ಇತಿಹಾಸ. ಅಭಿರುಚಿ ಪ್ರಕಾಶನ.

ಫಳ್‌ದೇಸಾಯಿ, ಪಿ. (೨೦೨೩). ಕಲಾ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆನಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಮಾಜಾಚೊ ಎಕ್ವಟ್. [Uಟಿಠಿubಟisheಜ mಚಿಟಿusಛಿಡಿiಠಿಣ]. ಈಚಿಛಿuಟಣಥಿ oಜಿ  ಖಿhomಚಿs Sಣeಠಿhಚಿಟಿ’s ಏoಟಿಞಚಿಟಿi ಏeಟಿಜಡಿ.

ಪೆರ್‍ನಾಲ್, ಹೆಚ್. ಎಮ್. (೨೦೨೩). ಪಾದ್ರ್ಯಾಬಾಚ್ಯಾ ಹಾತಾಕ್ ಕಾಸ್ಟಿ – ಚಡ್ಡಿ ದಿಂವ್ಚಿಚ್ – `ಅಸ್ಮಿತಾಯ್?’ ಕಿಟಾಳ್. hಣಣಠಿs://ಞiಣಣಚಿಟಟ.iಟಿ/೨೯೪೩೩/

ಫೆರಾವೊ, ಜಿ. (೨೦೨೩). ಎಕ್ ‘ಅವಿಶ್ಕಾರ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ಆನಿ ತಾಚಿ ಬಲಿ ಆನಿ ಖಳ್‌ನಾಯಕ್. ಕಿಟಾಳ್. hಣಣಠಿs://ಞiಣಣಚಿಟಟ.iಟಿ/೩೦೧೫೪/

ಗೊನ್ಸಾಲ್ವಿಸ್, ಕೆ. ಕೆ. ಪಿ. (೨೦೨೩, ಮೇ). ಅಸ್ಮಿತಾಯ್: ವಳ್ಕೆಚೆ ಸೊಧ್ನೆರ್. ಕಿಟಾಳ್. hಣಣಠಿs://ಞiಣಣಚಿಟಟ.iಟಿ/೩೦೧೧೦/

ದೆ’ಕೊಸ್ತಾ, ಸಿ. ಎಫ್. (೨೦೦೫). ಪಣ್ತೆಚಿ ಪೆಲಿ. ಕ್ಲಿಫರ್ಡ್ ಡಿ’ಸೋಜಾ.

ಬಾಲಕೃಷ್ಣ, ಎ. (೨೦೨೩). ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು: ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಕರ್ನಾಟಕ ವಲಸೆ ಮತ್ತು ಒಳಪಂಗಡಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅವಲೋಕನ. Iಟಿ ಟಿ. ಆರ್. ಅನಂತರಾಮು (ಇಜ.), ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಮಾರ್ತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು: ನೆಲೆ-ಹಿನ್ನೆಲೆ (೨ಟಿಜ eಜ., ಠಿಠಿ. ೧೨೦). ಹರಿವು ಬುಕ್ಸ್.

ಮತಾಯಸ್, ವಿ. (೨೦೧೩). ಪ್ರಭಾವ್. ಮಾಂಡ್ ಸೊಭಾಣ್.

ಮಟ್ಸುಕಾವಾ, ಕೆ. (೨೦೨೨). ವಸಾಹತೋತ್ತರ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಕೊಂಕಣಿ ಆನಿ ಗೊಂಯ್ಚಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್. (ಜೆ. ಪಿಂಟೊ, ಖಿಡಿಚಿಟಿs.). ಅಮರ್ ಕೊಂಕಣಿ, ೭೭, ೫೩-೮೬. (ಔಡಿigiಟಿಚಿಟ ತಿoಡಿಞ ಠಿubಟisheಜ ೨೦೦೨).

ಮಸ್ಕರೆಞ, ಎಲ್. (೧೯೪೮). ಅಬ್ರಾಂವ್ಚೆಂ ಯಜ್ಞದಾನ್. ಶ್ರೀಮತಿ ಕ್ಲಾರಾ ಲೋಬೊ, ಮಂಗ್ಳುರ್.

ರೆಬೆಲ್ಲೊ, ಐ. (೨೦೧೯). ಆಪ್ರೊಸಾಚಿ ವಾಟ್ಲಿ. ಉಜ್ವಾಡ್ ಪ್ರಕಾಶನ್.

ಪೀಂತ್, ಜೆ. (೨೦೨೩). ಕೊಂಕ್ಣಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್-ಚಾರಿತ್ರಿಕ್ ಭೊಂವ್ತಣ್. ರಾಕ್ಣೊ, ೮೫(೪೧), ೭, ೧೫.

ಪಿಂಟೊ, ಎಮ್. (೨೦೨೩ಚಿ). ಸತಾಚೊ ಸೊಧ್ ಆನಿ ಸತಾಚ್ಯಾ ಸ್ಥಾಪನಾ ಮಧೆಂ ಸಂಸೊಧ್. ಅಮರ್ ಕೊಂಕಣಿ, ೭೯, ೪-೭.

ಪಿಂಟೊ, ಜೆ. (೨೦೨೩b). ಅಸ್ಮಿತಾಯ್ ಆನಿ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೊ ಗೊಂಗೊ. ಆರ್ಸೊ, ೧೦(೧೧), ೧೬-೧೮. hಣಣಠಿs://ಞiಣಣಚಿಟಟ.iಟಿ/೨೯೯೧೦/

ಪಿರೇರಾ, ಡಿ. (೨೦೧೯). ರಗ್ತಾಳ್ ಇತಿಹಾಸ್: ಕೆನರಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚಿ ಚರಿತ್ರಾ ಆನಿ ಆಟೆವಿಟೆ. ಬುಡ್ಕುಲೊ. hಣಣಠಿs://buಜಞuಟo.ಛಿom/bಟooಜಥಿ-hisಣoಡಿಥಿ-oಜಿ-ಛಿಚಿಟಿಚಿಡಿಚಿ-ಞoಟಿಞಚಿಟಿi-ಛಿhಡಿisಣiಚಿಟಿs/

ಲೋಬೊ, ಡಬ್ಲ್ಯು. ಪಿ. (೨೦೨೩). ಆಮ್ಚ್ಯೆ ಅಸ್ಮಿತಾಯೆಚಿಂ ಸೊಧ್ನಾಂ…. ಆಮ್ಚೊ ಸಂದೇಶ್, ೩೨(೧೦), ೫-೬.

ಸಿಕ್ವೇರಾ, ಡಬ್ಲ್ಯೂ. (೨೦೨೩). ಸಾಹಿತ್ಯ್‌ಯೀ ಆಮ್ಚಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್. ಆರ್ಸೊ, ೧೦(೧೨), ೧೪.

Bandyopadhyay, Z. (2023, May 5). The Kerala Story movie review: A serious issue lost to bad direction, worse writing. India Today.  https://www.indiatoday.in/movies/reviews/story/the-kerala-story-movie-review-adah-sharma-vipul-amrutlal-shah-sudipto-sen-2368893-2023-05-05

Bernstein, R. (1989, November 26). Can movies teach history?. The New York Times. https://www.nytimes.com/1989/11/26/movies/can-movies-teach-history.html

Bletsch, R. B. (2019). The Last Temptation of Christ: Scorsese’s Jesus among ordinary saints. In C. B. Barnett, & C. J. Elliston (Eds.), Scorsese and religion  (pp. 151-170). Koninklijke Brill.

Conlon, F. F. (2023). A cast in a changing world : The Chitrapur Saraswat Brahmins, 1700-1935. Manohar Publishers.

D’Souza, B. G. (1975). Goan society in transition: A study  in social change. Popular Prakashan.

Gracias, M. J.  (2023, November 5). Osmitay… Finding whose identity? The Goan, 11.

Gupta, A. (1983). Attenborough’s truth: The politics of Gandhi [Review of Gandhi, by R. Attenborough]. The Threepenny Review, 15, 22–23. http://www.jstor.org/stable/4383242

Haygood, A. (2007, May). The climb of controversial film. Cambridge University Press.

Islam, S. (2002). Untouchables in Manus India. Media House Delhi.

Jacobson, H. (1988). Interview: Martin Scorsese. Film Comment, 34(5). https://www.filmcomment.com/article/interview-martin-scorsese-the-last-temptation-of-christ/

Keni, C. (2008). The Saraswats. V. M. Salgaocar Foundation.

Keppens, M. & Roover, J. D. (2020). The Brahmin, the Aryan, and the Powers of the Priestly Class: Puzzles in the Study of Indian Religion.  Religions, 11 (4), 181. https://doi.org/10.3390/rel11040181

Lyche, H.T. (2011). Business brahmins: The Gauda Saraswat brahmins of  South Kanara, Manohar Publishers.

Machado, A. (2022). Goa’s inquisition: Facts- fiction- factoids. Goa 1556.

Pearson, M. N. (1973). Wealth and power: Indian groups in the Portuguese Indian economy. Journal of South Asian study, 3 (1), 36-44. DOI: 10.1080/00856407308730675

Pereira, S. (2017). Women in Goa through the ages. Kruti, 2(1), 18-27.

Pissurlencar, P. S. S. (1952). Agentes da diplomacia Portuguese na India . Bastora.

Priolkar, A. K. (1961). The Goa inquisition. A K Priolkar.

Priolkar, A. K. (1998). The Goa inquisition being a quatercentenary commemoration study

of the inquisition in India. Voice of India.

Robinson, R.  (2000). Taboo or veiled consent? Goan inquisitorial edict of 1736. Economic and Political Weekly, 35(27), 2423-2431.

Rickman, H.P. (Ed.). (1961). Meaning in history: W. Dilthey’s thoughts on history and society. George Allen & Unwin Ltd.

Robinson, R. (2000). Taboo or veiled consent? Goan inquisitorial edict of 1736. Economic and Political Weekly, 35(27), 2423-2431.

Shail (2023, March). Which world cinema does not use the same formula. We have to understand that telling and retelling stories is part [Comment on a webpage “Bollywood’s formula for making a hit film: Remaking /Copying/ Copying scenes from a super hit film”]. Reddit. https://www.reddit.com/r/bollywood/comments/12mzoqh/comment/jgdtvtc/

Srinivasan, S. (2012). Goa a social history 1640-1750. Rajhauns Vitaran.

The mystic river: Seeking Saraswati and the quest for Indo-vedic civilisation. (2022, June 24). Outlook India. https://www.outlookindia.com/national/-news-204354

Toplin, R. B., & Eudy, J. (2002). The historian encounters film: A historiography. OAH Magazine of History, 16(4), 7-12.

Velinkar, J. (1998). India and the West: The first encounters. Cinnamonteal Publishing.

Xavier, P.D. (2010). Goa: A social history 1510-1640. Rajhauns Vitaran.

(ಜೋಕಿಮ್ ಪಿಂಟೊ ಕೊಂಕಣಿ ಲೇಖಕ್. ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಸಾಂ. ಲುವಿಸ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಂಸ್ಥ್ಯಾಂತ್ ಕಾರ್ಯೆಂ ಸಂಯೋಜಕ್ ಜಾವ್ನ್ ವಾವುರ್‍ತಾ.)