एडवीन आनी एडविनाचें साहित्य

मेलवीन एस. पिंटो

Scopus Author ID: 57189887469
https://orcid.org/0000-0001-8797-1288

आधुनीक डिजिटल आनी कोरपोरेट संसारांत साहित्याची गर्ज आसागी? वा साहित्य प्रसतूतगी म्हळ्ळें सवाल खंडीत चालतेर आसा. शाळांनी आनी कोलेजिंनी पळेयल्यार साहित्य विषयांक आसक्त आसोन विंच्चीं विद्यारथीं चड मेळानांत. ना म्हणच्याक इंगलीष भास पद्युत्तर शिकोंक कांय थोडीं भुरगीं येतात. पूण तांतलीं कोणयी साहित्याच्या मोगान येंवचीं म्हणच्याकयी, एं.ए. कर्न उपरांत इसकोलांनी वा कोलोजिंनी टीचर जावन काम मेळता म्हळ्ळ्या भरवश्यान येंवचिंच चड. खंयच्या कोलेजिंनी आज पळेल्यारयी बिसनेस, कंप्यूटर आनी कोमर्सा तसल्या विषयांक खायस चड. तशें तर, आधुनीक संसारांत भाशे साहित्याक, वा जनपद साहित्याक चडीत मोल ना म्हण जालें.

पूण हकीगत ही की, आयच्या कोरपोरेट संसारांत व्यक्ती यांत्रीक जिणी जियेवन यंत्रांबरी जाताना ताका कांय सुशेग दिंवचो संगीत वा साहित्य लगती कलेन शिवाय ताणें चोडच्या पयशांनी न्हय. एका वरदे परमाणे, साट आनी दोन प्रतिशत कोरपोरेट व्यक्ती आज कामा लगती दबाव पिडेक (stress) बली जावन आपली भलायकी भिगडावन आसात (Workplace stress, n.d.). आज चडताव विद्या संसथे विद्यारथिंक कामां मेळोंक सहकार दिल्ल्ये तितलें ताणीं समाजेंत कशें बरे नागरीक जावन जियेजे म्हळ्ळ्ये विशीं चडीत गुमान दितातगी म्हळ्ळ्येविशीं दुबाव उटतात.

असल्या परिगतेंत देवाधीन एडवीन जे. एफ. डी’सोजाचें कोंकणी साहित्य आनी त्या साहित्यान वाचप्यांक खास कर्न, आनी ओट्टारे समाजेच्या देणगेक कसली देणगी दिल्या म्हळ्ळ्याचो विचार आटापच्या संसोध लेखनांचो हो विशेस अंको आमी भायर हाडन आसांव. एडविनान बरयिल्लें ओट्टारे साहित्य कांय उणें म्हळ्यारयी तीस पांत्तीस हजार पानांक मिकवात. कोंकणेंत तितलें विशाल बरप आनी कोणेंयी केलां म्हण पात्येंवचें कष्ट. ह्या अंक्याच्या लेखकांनी विवरांवच्ये बरी, एडविनाच्या साहित्यांत फकत विशालाताय मात्र न्हय चिंतपाची क्रियाशीलता आनी भाशेची विविधताय आनी प्रयोगशीलता आसल्ली आसा. ताच्या बरपांनी तोच (एडवीन) दिसता म्हळ्ळो ‘आरोप’यी आसा वा ताच्या बरपांनी हर एक पात्र एकाच रितीं उलयतात म्हळ्ळो शीणयी आसा. हें कितलें सत म्हळ्ळें सोद करुंक कांय अव्वल पठ्य अवलोकन करचें पडात. पूण बरपाचें विशेस देणें नासतां कोणेंयी एडविनाबरी बरवंक जायना म्हळ्ळें नक्की सांग्येत. तशें पळेवंक गेलयार बरपाचें देणें आसचे मनीस सबार मेळतीत कोंकणेंत. पूण एडविनाबरी कष्ट काडन, सोसणिकायेन बरंवची सकत सगळ्यांक आसात म्हण ओपचें कषटांचें. त्या खातीरच एडवीन कोंकणेच्या संदरभाक प्रमूख जाता.

फ्रेंच तत्व शासत्री आनी लेखक रोलंड बारत्स म्हणता, एक लेखक आपलें बरप संपयल्या उपरांत आपल्या बर्पाक मोरता. म्हळ्यार, एक बरप आकेर जाल्लेंच तें बरप वाचप्याची आसत जाता आनी तें तज्वीज करचें हक्क वाचप्याक आसा. एडविनाच्या साहित्या संदरभीं हें आमी ओपून घेवयेतगी? निजाकी ताच्या साहित्यांतलो लेखक आपल्या बरपांक, काणियांक, कादंबरिंक मेल्लोगी, वा आजून तो जिवंतच आसल्लो? ताच्या कादंबरिंनी तोच झळकाता तर, आनी हर पात्रांनी उलंवची शैली एक सारकी तर बहूष वाचप्याक साहित्य आनी त्या साहित्याच्या रचनाराक विंगड करचें मात्सें कष्टांचें जायत. तरिपूण एडविनान आपल्या कृतियांनी बांदून हाडल्लीं ह्या मंगळुरी वा गलफाची पाट भुंय वाचप्यान खंडीत रिलेट करुंक सलीस म्हळ्ळें गुमानाक येंवच्ये तसलें.

आन्येक विषय हांगा उल्लेख करचो गर्ज. एडविनाचें शिकप सर्व जाल्लें इंगलीष माध्यमांत. घरा तो कोंकणी उलयतालो खरें. तशें म्हण कोंकणेच्याकी चड ताणें इंगलीष वाचल्लें. तरिकी ताणें कोंकणेंतच बरवंक सुरू केलें. जाय तर ताका इंगलीष भाषेंत बरवयेतें आसल्लें. आनी अशें तो संसारभर आनिकी फामाद जातो. कित्या खातीर ताणें कोंकणेंतच बरवंक चिंतलें म्हळ्ळ्येविशीं नक्की जाप ना. पूण आपल्या मांय भाशेंत बरंवच्यांत आसचें तें खासपण आनी स्वातंतऱ्य जोडून घेतल्ल्ये भाषेंत मेळोंक साध्य ना म्हण ताणें लेकल्लें आस्येत. हांगा कन्नडाचो राष्ट्रकवी कुवेंपू उगडासाक येता. तो इंगलिषाचो प्रोफेसर जावन आसल्लो. सुरवेर ताणेंयी इंगलिषांत कविता लिकुंक आरंभ केल्लें. ताचो पयलो कविता संग्रह जावनासल्लो ‘Beginner’s Muse’. पूण इंगलीष कवी जेम्स हेनरी कसिन्स हाका मेळोन हो कविता संग्रह दिंवचें भाग कुवेंपूक मेळताना, ताणें कुवेंपूक सांगलें तुज्या मांयभाषेंतच बरय. अशें कुवेंपू कन्नडाचो ख्यात कवी जालो.

एडविनाक अशें कोणें तरी सांगल्ल्ये विशीं खंयसरयी उल्लेख ना. पूण कोंकणी सोडन हेर भाषेंत ताणें बरवंक सुरू केल्लें तर इतलें विसतार साहित्य तो लिकुंक सकतोगी म्हळ्ळें सवालयी उदेतें. एडविनान बरवंक आरंभ केल्ल्या दिसांनी कोंकणेंत खंडीत बरें साहित्य येतालें. जोसा, एट्येल, खडाप तसल्यांचें पुषकळ साहित्य आसल्लें. हें साहित्य निजाकी महत्वाचें तरी एका समाजीक वरतुलाच्या भितरलें म्हळ्ळें आमी समजाजय. एडविनान कोंकणी साहित्याक आन्येक आयाम दिलो. ताचीच म्हळ्ळी खाशेली शैली न्हय आसतां, कोंकणेची व्याप्त चडीत विसतार करचें प्रेतन केलें. अशें फकत मंगळूर परिसर न्हय आसतां, गलफ मात्र न्हय गलफाच्या झुजाच्या संदरभार अमेरिकान खेळच्या राजकीयाचें, भारताच्या विदेशी संबंधाची कांय तरी जाणकारियी आपल्या कादंबरिंनी आनी बरपांनी दिंवचें प्रेतन कर्न कोंकणेक आनिकी चडीत विसताराय हाडली. ह्या सरवांच्या मधें एडविनान इंगलीष कादंबरी कोपी कर्न बरयलां म्हळ्ळो एक आरोपयी उटलो. हें कितलें नक्की म्हळ्ळें संसोध कर्न कोणेंयी एदोळ लीखल्लें ना. आसा तर फकत भेषटेंच मंगळुरी लोकाक सहज जाल्ल्यो खबरो मात्र. तशें म्हण ताचेर इंगलीष कादंबरिंचो, विशेस कर्न आयिन रांडाचो प्रभाव खंडीत आसल्लो. तें ताणेंयी ओपून घेतलां. पूण सर्व रयांडाचेंच वा आनी कोणाचेंगी कोपी कर्न बरयतालो म्हण बिल्लो घाल्चो आमी ताका कर्चो व्हड अन्याय जावनासा. हांगा कुवेंपून आपल्या विरोधिंक म्हळ्ळें उतर उगडासाक हाडयेड्येत: ‘नानेरीद एत्तरके नीनेरबल्लेया?’ (हांव चडलां तितल्या उबारायेक तूं चडोंक सक्षिगी).

तितलें म्हळ्या उपरांत, एडविनाची साहित्य शैली कोंकणेच्या संदरभाक अतवीच आनी ‘परकी’ कशी आसल्ली म्हळ्ळो वादयी आसा. अशें ताचें साहित्य ‘साद्या’ वाचप्यांक जिरवन घेवंक कषट जातालें म्हळ्ळें उतरयी आयकोंक मेळता. हें एका दिषटीन सत जावंकयी पुरो. तशें म्हण एका भाषेची साहित्य शैली अशीच आसाजे म्हळ्ळें रेग्र कांय ना. आनी साद्या वाचप्यांक जिरवन घेवंक साध्य ना म्हळ्ळो वादयी पोकळो. कित्याक एक साहिती आपल्या साहित्या बराबर आपलोच म्हळ्ळो एक वाचप्या वर्ग रचता. संसारांतल्या कितल्या व्हडल्या साहितिकी सर्व सहृदयी मेचवातात म्हण कांय ना. सरवांनी आपणाचें साहित्य वाचिजे म्हळ्ळी आशा एका लेखकाक आसची सहज. पूण तसली आशा राजांवीक न्हय. पूण बरें साहित्य कांय थोड्या दिसांक मात्र सीमीत न्हय. थोडे पावटीं थोड्यां लेखकांचें साहित्य तांच्या मर्णा उपरांत चडीत लोकामोगाळ जाल्ले दाखलेयी आसात. साहिती अमर उराना जावंक पुरो. पूण ताणें रचलां तें विशिषट साहित्य अमर उर्ता आनी सार्वकालीक जावंक सक्ता.

आमी हो विशेस अंको काडुंक योजन केल्लें न्हय एडविनान कोंकणेक दिल्ल्ये देणगेचें रूण फारीक करुंक (तें आमच्यान जांवचेंना), पूण ताच्याकी चड कर्न जाता तितलें ताचें साहित्य अवलोकन कर्न ताच्या साहित्याचो संभ्रम करच्याक. पूण तसलें काम ‘अमर कोंकणी’च्या एका अंक्या मारिफात जालां, आनी जायत म्हळ्ळी भ्रमीद आमकां ना. ह्या अंक्यांतल्या पांच प्रमूख संसोध लेखनां द्वारीं एडविनाच्या ओट्टारे साहित्याक मात्सें आपडन तांतलें थोडें चाकचें प्रेतन मात्र जालां म्हण भोग्ता. खंयच्यायी इतर साहितीक भाषेंत जाल्लें तर, एडविनान लीकल्ल्या तसलें साहित्य विवीध रितिंनी अवलोकन जातें आसतें मात्र न्हय चडीत भासांनी पावंवचें कामयी चल्तें आसतें कोण्णा. कोंकणेच्या संदरभीं हें कषटांचें म्हण आमी ओपून घेजय. पूण एडविनाचें साहित्य आनिकी चडीत रितीं अवलोकनाक, विमरषाक ओळग जायजय तर, तें वाचून, जिरवन घेवन त्या प्रकार तर्क करचो वाचप्यांचो वर्गयी जायजय पडता. ताच्या साहित्याचेर कांय थोडे पिएच.डी संसोधयी चल्ले तर, ताच्या साहित्याचें अवलोकन अकेडेमीक पांवड्यार चडीत रितीं महत्वाचें जातलें.

आधारावळ

Workplace stress: Are you experiencing workplace stress? (n.d.). The American Institute of Stress. https://www.stress.org/workplace-stress