बारा वरांच्या कठीण वोताचो घाम पुसून चेंबांत आसल्ल्या उदकान हांवें म्हजी तान भागयली. चेंबू सकयल दवर्ताना लिनाबाय घरा थावन बांदून हाडल्ली भुती उग्ती कर्न, म्हाका राकून आसल्ली. पूण हें आमचें सदांचें न्हय आसलें. बारा वरां उपरांत दिसाचें काम सोंपोवन हांवें घराच जेवणाक वेचें आसलें.
आज कित्याक बाय हांगा गाद्याक आयलां म्हण हांवें ताका विचार्च्ये पयलेंच, बायेन म्हाका एक रंगाळ एन्वलोपांतलें एक कार्ड काडन दाकयलें. पूण तें वाचुंक मात्र, जेवणा उपरांत म्हण हात भाशेन म्हाका ताणें हिशारो केलो. ‘जायत’ म्हण हांवेंय म्हजें जेंवचें काऱ्यें सोंपयलें.
सोबीत फुलांचें आंगलें न्हेसल्लें म्हजें मोगाचें लिनाबाय, म्हाका एक भयण तशीच एक आवय जावनासलें. पप्पा सरल्ल्या उपरांत मम्मान खाटच धरल्ली. कितलीं वक्तां केल्याऱ्यी ती अस्वसतच खटल्यार पडून आसल्ली. बायेक म्हजेर आनी म्हाका बायेचेर विशेस मोग आसलो. पूण पप्पा सरल्ल्या उपरांत ताच्या तोंडार हासो नपंयच जाल्लो. तें हासुंक विसरलेंगी कितें म्हण हांवें थोडे पावटीं चिंतचें आसलें. पूण आज मात्र ताच्या तोंडार हांवें हासो पळयलो. ताचें फुलांचें सोबीत आंगलें आनी बांदल्ल्यो दोन पांतियो बायेचें विशेस आकरषण जावनासलें. म्हजी दीश्ट ताच्या कानार पडली.
आज बायेन कानाचें घाल्लें! खंडीत जावन आज कितेंगी बरें आयकुंक आसा म्हळ्ळे आशेन हांवें जेवण जाता तितले वेगीं गिळ्ळें.
तुमच्ये बरिंच एका बऱ्या क्रिसतांव कुटमांत हांव जल्मल्लों. आमी सागोळेगार. दिसाक शेतांत वचून गादे बेसाय कर्न आमी आमचो दिस्पडतो ग्रास जोडताल्यांव. पूण दुर्दैवान आमचो पप्पा केंक्रेच्ये पिडेक वळग जावन, आमकां अनाथ कर्न पांच वर्सा आदीं संसाराक अंतरलो. मम्माक तिच्या जिवितांत आवर आयिल्ल्ये बरीं भोगलें. तिणें जियेंवची हुमेदच सांडली. असल्ये कठीण परिस्थितेंत तिची भलायकी भिगडली आनी ती वळवळ्ळी. पप्पा सर्ताना म्हजी पी.यू.सी जाल्ली मात्र आनी बायेचें बी.कोम. दिसाक गादे बेसायचें काम कर्न, दोनपारां जेवन, बाये संगी घर्चें काम तिर्सून सांजेर नायट-कालेजिंत म्हजें उंचलें शिकप मुकारून हांवें सनद आपणायली.
डिग्री मेळल्ल्या उपरांत पर्गांवाक वेची अलोचन हांवें केल्ली. पूण घरा कोण्यी दादलो मनीस नातल्ल्यान हांवें हें चिंतप कुशीक दवरलें. आनी दुस्रो कसलोच पऱ्याय म्हाका नातल्लो. कुटमादारांनी लेगून आमची कसलीच पर्वा केली ना. क्लिप्पी बाप्पून सयत हुसको दाकयलोना!
शहरा थावन पयस आमचो गांव आसल्ल्यान आधुनिकरणाचो प्रभाव आमचेर तितलो पडुंक नातल्लो. एक सादी जिणी जियेवन, देवा तूं पाव म्हणून, ताणें दिल्ल्ये पिकावळीक अर्गां दिवन आमी पाटलीं पांच वर्सां सारलीं. बायेक काजाराक भर्ती पंचवीस वर्सांची प्राय जाल्ली… ताचें हातांत आसल्लें पत्र कांय ताच्ये सयरिकेक पुणी न्हय मू? हांवें अंदाज केलो.
पूण म्हजो अंदाज चुकलो. तें पत्र जसिंता बायेच्या काजाराचें पत्र जावनासलें. जसिंता बाय पप्पाच्या निमाण्या भावाची क्लिप्पी बाप्पुची एकलीच धूव.
क्लिप्पी बाप्पून धा वर्सां दुबाय काम कर्न आनी मागीर मंगळुरांत लुगटांची आंगड घालन बरो दुडू कमयिल्लो. पूण पप्पा सरल्ल्या उपरांत आमचें नातें तो विसरलो. मम्मी आस्पत्रेंत आसल्ल्या वेळार सयत तो मम्माक भेटुंक आयलो ना. तऱ्यी आज पोसटां मुकांत्र आपल्ये धुवेच्या काजाराचें आपोवणें दिल्ल्यान आमकां लागीं येवंक एक अवकास मेळ्ळो.
निरास्पणान भरल्ल्या आमच्या ह्या जिवितांत काजाराचो हो संभ्रम संतोसाची एक बरी खबर्च सय. घरा येवन हात पांय धुवन हांवें काजाराची तारीक आनी होल खंयसर आसागी म्हण पतऱ्यान एक पावटीं वाचलें. आब्बा! काजार येंवच्या हफ्त्यांतच मंगळुर्च्या एका फायव-स्टार होटेलांत आसल्लें. फकत काजाराक मात्र आपोवणें आसल्लें, रोसाक न्हय. मम्माक बायेन काजाराची खबर एदोळच दिल्ली. तेदनांच म्हज्या मोबायलार एक कोल आयलें. जसिंता बायेचें नांव ताचेर झळकलें.
“ल्यान्सी तुका म्हज्या काजाराचें इन्विटेशन मेळ्ळेंमू?”, हांवें ताका उल्लास पाटोंवच्या पयलेंच ताणें सुरू केलें. “तुवें एक बरो सूट घालन येजे आनी लिनाक एक बरो स्कर्ट आनी टोप शिवोवंक सांग” ताणें मुकारलें. “आंटीक हाडची कांय गर्ज ना” अशें फर्मावन ताणें कोल कट केलें. म्हाका उलोवंक एक अवकास सयत दिवंक ना.
हांव म्हज्याच चिंत्नांनी मग्न जालों. आयलेवार आमच्या मंगळुरांत आनी गांवांनी सयत संभ्रमाची गद्दळाय व्हडा मापान वाडत आनी चडत आसा. पोर्च विलफी आंकलाच्या पुताच्या कुमगाराक ताणीं अडेज लाकां वयर खर्च केल्लो खंय.
सकयल्या हितलांत पंचवीस वर्सां पयलें, लोकां हुजीर दुबळिकाय, विदेयपण आनी निसकळपणाची शाश्वत आंगोवण केल्ल्ये सी| लेतिसियान व्हडा दबाजान आपलो जुबलेव संबरम्लो. हें करुंक तिच्या कुटमादारांक सुमार चार लाकांचो खर्च बसलो.
आपल्ये ओडदिची तयाराय कर्तल्या, म्हज्या सहपाटी लोरेन्साक चड आडंबरां करिनासताना उण्या खर्चार आपलें काऱ्यें अचरण कर्चें म्हण ताणें सेमिनरिंत आसतानाच निर्धार केल्लो.
“तूं आमचो एकलोच पूत नेये रे! पाद्री जांवचें भाग सकडांक फावो जायना…. आयिल्ल्या सयऱ्यांक सुधार्सिजे ने!” म्हणून ताचें काऱ्यें काजारा बरीच एकदम गडद केल्लें. बेल्या शहरांत दुबळो जल्मल्ल्या आनी कालवारीर विणगो जाल्ल्या जेजुची साक्स दिवंक भायर सरल्लो लोरेन्स आपल्या आवय बापयच्ये मर्जे मुकार मोनोच उरलो. सेमिनरिंत आपूण ‘देवाक आनी लोकाक मेचवता तसली सादी जिणी जियेवन, गालेलियाच्यो वाटो चमकल्ल्या त्या नजारेतगार जेजूक साक्स दितलों’ म्हळ्ळें ताचें सोपण, त्याच दिसा शोलांच्या राशिंनी, फुलांच्या तूऱ्यांनी दुडवांच्या काटांनी आनी आयराच्या भारान सपणच जावन उरलें.
“तूं म्हजो क्लास्मेट आनी बरो इश्ट जाल्ल्यान हांवें तुका सांगचें” म्हज्ये पाटीर हात दवर्न ताचीं भोगणां मम्माक पळेवंक आयिल्ल्या वेळार ताणें म्हाका उचारल्लीं.
निजायकी आमच्या संभ्रमांक आसची ती सरबराय, त्यो लांब दीग सेरेमनी, मान पत्रार लिकल्ली तीं जडायेचीं होगोळसुंचीं उत्रां, आमची रीत नीत कितली बदलल्या! इगर्जेंत जोडच्या साक्रामेंता प्रास चड महत्व भायर सालांत जांवच्या काऱ्याक आमी दितांव न्हयगी? आमीच जोडचें आनी आमीच मोडचें. आमचें काऱ्यें संभ्रमुंक एका गरीब कुटमाक कुमोक केल्यार कशें जायत? हांवें आपणा इतल्याकच चिंतलें.
पूण सूट घेवंक आनी बायेक वसतूर शिंवोंवचे तितली गत आमची नातल्ली. ह्या काळार गादे बेसाय केल्ल्याक कितें मोल?
जसिंता बायेचें डिमांडस आयकून मम्मान तिचें भांगार विकून, मेळल्ल्या पयश्यांचें वसतूर हाडुंक आमकां सांगल्लें. दुस्रो कसलोय उपाव नातल्ल्यान आमकां तशेंच करिजे पडलें.
काजारा दिसा, रेस्पेराच्या मिसाक लिना बाये संगी एक्स्परेस बस्सार बसून आमी मंगळूर पावल्यांव. धा वरार रेस्पेराचें मीस तऱ्यी जसिंता बाय खंयसऱ्य म्हाका दिसलें ना. बाप्पू आनी आंटी फोटोग्राफरा लागीं उलयताना ताणीं आमकां देकलें. पूण आपूण बिजी आसल्ल्ये बरीं तीं करिलागलीं.
सवय धा वरार एका अलंकृत धव्ये गाडियेर जसिंता बाय काजाराचें आंगलें न्हेसून आयलें. अशें आयिल्लें जसिंता बाय इगर्जेंत मिसाक वेच्या बदलाक फोटोग्राफरांक आपणाक दाकय लागलें. सुमार एक डजन तस्वीऱ्यो काडल्ल्या उपरांतच बाय इगर्जे भितर रिगलें.
मिसा वेळार होकल नवऱ्याचें गमन मीस भेटोंवच्या याजका प्रास फोटोग्राफरां थंय चड केंद्रीत आसल्लें. मीस जाल्ले तक्षण आमी त्या फायव स्टार होटेलाक पावल्यांव. बायेक शुभाशय पाटोवंक नांवाडदीक उद्यमी आनी हेर लोक आयिल्लो. नाचपा उपरांत बायेन साडो न्हेसुंक सयत इनकार केलो. जेवणाक सबार नमुन्याचें जेवण आसल्लें. वेज आनी नोन वेजांतच डजनां वयर खावंक आसल्लें. मागीर चायनीस कांवटर आनी बिरियानी कांवटर म्हणून जेवणाची रासच रास. हें सक्कड पळेवन हांव अजापलों.
बाप्पू आनी आंटी, तशेंच जसिंता बाय आमकां पळेवन वळक नातल्ल्ये बरीं करिलागलीं. आमचें जेवण जाल्लेंच आमी थंय थावन निकळ्ळ्यांव.
***
एका हप्त्या उपरांत हांव मंगळुराक येताना हांवें बाप्पुगेर वेची आलोचन केली. हांव बाप्पुगेर वेताना जसिंता बाय आनी क्लिप्पी बाप्पू एका वकिला संगी डैवोर्साक अर्जी तयार कर्न आसल्लीं…
तो संभ्रम, ती गद्दळाय, तें आडंबर… एकाच हप्त्या भितर अर्थ हीन जावन सक्कड काबार जाल्लें!
